घरअगाडिको सडक सुनसान छ । चराहरूको स्पष्ट र चर्को आवाज सुनेर लाग्दै छ, उनीहरू माइक राखेर कराउँदै छन् । सधैँ व्यस्त रहने काठमाडौँको पुतलीसडक यति शून्य त राति पनि हुँदैनथ्यो । फाट्टफुट्ट गुड्ने मोटरसाइकल, पानी ट्यांकर, सेना र प्रहरीका गाडीले त्यो शून्यतालाई चिर्दै छ बेला–बेलामा । नत्र, सडकपारिको छिमेकी बोल्दै गरेको सुन्न पाउनु पुतलीसडकमा कहाँ सम्भव हुनु !
पुतलीसडकचोक दुई सय मिटरको दूरीमा पनि छैन, म बसेको ठाउँबाट । खाद्य र तरकारी बजार त्यतै छ । त्यहाँ पुगेर फर्किंदा असिनपसिन हुनुपर्ने कारण छैन । तर, भयो त्यस्तै । दुइटा काउली, गोलभेँडा, साग, दुई पोका दूध । किनेको त यति नै हो । न हात गल्यो, न कुम । मास्क लगाएर, हातमा स्यानिटाइजर दलेरै बजार गएको थिएँ ।
फर्किंदा असिनपसिन भइयो ।
सोचेर आफैँ दंग छु ।
यसबीच मनमा अनेक कुरा खेले । पहिले त घरमा पुगेर खरिद गरेका सामग्री कहाँ बिसाउने होला भनी अलमलिएँ । मन भारी गरेर झोला भान्छाभन्दा बाहिरको बेन्चमा बिसाएँ । मास्क फुकालेँ । तर, कहाँ राख्ने ? फेरि अलमलिएँ । हतपत मास्कलाई झ्यालबाहिर घाम बेस्सरी लाग्ने ठाउँमा झुण्ड्याएँ । घाममा दुई घण्टा राखेपछि कीटाणु साफ हुन्छ भन्ने सुनेको थिएँ । साबुन दलेर मज्जाले हात धोएँ । अनि, बल्ल झोलाका सामान निकालेँ ।
सामान फ्रिजमा राख्न पनि डर लाग्यो । मनमा डर थियो, त्यो सागको मुठा कतिले छोइसकेका होलान्, दूधको पोका क–कसले टिपेका होलान्, गोलभेँडा छान्न कति हात परिसकेका होलान् ?
आशंका र भयले आफ्नो आकार बढाउँदै थियो ।
अचानक नाक बगेजस्तो भयो । अनायासै हात नाकमा पुगिसकेको थियो । अहो ! यसरी नाक छुन नहुने थियो । त्यत्तिकैमा घाँटी पनि खसखसाउन थाल्यो । ल बर्बाद ! हतपत फेरि साबुन दलेर हात धोएँ । हात धोएर मात्र चित्त बुझेन, बेस्सरी साबुन दलेर मुख पनि धोएँ । बाहिर गएर फर्किएको ज्याकेट फुकालेर अलग्गै राखेँ । के–के मात्रै छुट्टै राख्ने ? बाहिरबाट फर्किएपछि आमाको नजिक जान पनि हिचकिचाहट भयो । घरमै मास्क लगाएर बस्ने अवस्था पो आयो त । आफ्नै कोठामा छिर्न पनि डर लाग्यो । कतै श्रीमती र छोराछोरी नजिक आए भने ? दिमागमा अनेक तर्कना खेले । मुटुमा चिसो पसेसरी भयो । मन विचलित बन्यो ।
के समय आइलाग्यो । कस्तो मनोवैज्ञानिक त्रास ?
के यो मनोदशा मेरो मात्रै होला त ? कामधाम सब बन्द गरेर घरमा बसेको छु । फुर्सदिलो छु । तर, अवस्था सास फेर्न पनि डराउनुपर्ने बनेको छ । हे कोरोना, यो के गरिस् तैँले !
कोरोना भाइरसको संक्रमण वृद्धि नहोस् भनेर नेपाल अहिले लकडाउनमा छ, अर्थात् देश बन्द छ । पूरै जनता आ–आफ्ना घर बन्द गरेर बसेका छन् । यो नौलो प्रकारको बन्दको आज नवौँ दिन हो ।
आवागमन बन्द । बजार बन्द । भेटघाट बन्द । घुमघाम बन्द । कार्यालय बन्द । धार्मिक स्थल बन्द । जात्रा–पर्व बन्द । पत्र–पत्रिका बन्द । खुद्रा व्यापार बन्द । उद्योग बन्द ।
बन्दका यी अनेक बहुआयामिकताका साथ शहर सुनसान छ ।
सधँै व्यस्त र कोलाहल रहने शहरमा न मानिसको चहलपहल छ, न गाडीको । न हर्नको आवाज छ, न धुलोधुवाँ । छ त हरेक मानिसको मनमा भय, त्रास र आशंका ।
हरेक क्षण सामाजिक सञ्जाल, टीभी, रेडियो र छिनछिनमा माइकिङ गर्दै आउने प्रहरी र नगरप्रहरीको भ्यानले घरमै बस्न र कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट आफू पनि बच्न र अरूलाई पनि बचाउन सूचना संप्रेषण गरिरहेका छन् । यो सूचना संप्रेषण शहरमा मात्रै हो कि गाउँतिर पनि प्रभावकारी ढंगले भइरहेको छ भन्न सक्ने अवस्था छैन । सामाजिक हितका लागि जारी सूचना, सामाजिक सञ्जालमा आउने विभिन्न व्यक्तिको लकडाउन भिडियो सन्देश र बढ्दो तथ्यांकसहितका समाचारले संक्रमणप्रति सचेतना मात्रै नभएर मनोवैज्ञानिक भय पनि बढाउँदै छ । कोही पत्रिका र दूधको प्याकेटबाट पनि सर्छ भन्ने भिडियो सामाजिक सञ्जालमा राखिरहेछन् । कोही सामान खरिद गर्दा कारोबार गरिने नोटबाट पनि सर्छ भन्ने समाचार सेयर गरिरहेछन् । हावाबाट र घरपालुवा कुकुरबाट पनि सर्न सक्ने कुरा आएपछि सास फेर्न पनि डराउनुपर्ने अवस्था आएन त ! संक्रमणको लक्षण नदेखिएका मानिसले पनि संक्रमण फैलाउन सक्ने हुँदा सबैले सबैमाथि शंका गर्नुपर्ने भयो ।
कुराहरू जेजस्तो आए पनि यो सर्न सक्ने भनेको मानिस–मानिसबीच हुने सम्पर्कबाट नै हो । त्यसैले विश्वका थुप्रै देश लकडाउनको निर्णयमा पुगे । अर्थात्, आफू पनि सुरक्षित हुन र अरूलाई पनि सुरक्षित राख्न ‘घरमै बसौँ’ नीति अपनाइयो । संसर्गबाट सर्ने भएपछि संसर्ग हुन नदिन लकडाउनको विकल्प के होला ? सरकारले नागरिककै लागि गरेको लकडाउन त मानिस आफैँ उल्लंघन गरिरहेछन् । निष्फिक्री समूहमा बसिरहेछन्, घुमिरहेछन् । लकडाउन नगर्दा हुने भीड र त्यहाँबाट फैलिने संक्रमणले यहाँ पनि इटाली, स्पेन र अमेरिकाजस्तो महामारीको रूप लिनेछ । साधनस्रोत सीमित रहेको हाम्रोजस्तो देशमा कोरोनाको ताण्डव बढ्यो भने स्थिति भयानक हुने निश्चित छ । लकडाउन र कोरोना जाँच्ने उपकरणको कमीका कारण यहाँ जति संक्रमित छन्, ती सबै धरातलमा देखिएका छैनन् भन्ने धेरैले भनिरहेका छन् । फ्रन्टलाइनमा बसेर काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मीलाई नै चाहिने सुरक्षा कवचको अभावमा ज्यान जोखिममा राखेर काम गरिरहेको परिवेशमा आम जनता भयरहित भएर बस्ने अवस्था छैन । कोरोना संक्रमणको चेनलाई ब्रेक गर्ने सबैभन्दा उत्तम उपाय भनेकै अहिलेका लागि लकडाउन हो । त्यसैले पटक–पटक हात धोऔँ र घरमै बसौँ ।
अन्नपूर्ण सम्पूर्णका लागि शिशिर वैद्यको विचार ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
