जोमसोम : मुस्ताङ सदरमुकाम जोमसोमदेखि कालिगण्डकी नदी पारी अग्लो र भिरालो भूभाग छ। जुन क्षेत्रको नाम हो घरपझोङ किल्ला। यो किल्ला करिव ७ सय पुरानो हो। यो किल्ला तीन गाउँले थकाली जातिको उद्गमस्थल पनि हो।
घरपझोङ किल्लाको शाब्दिक अर्थ हो मन पराएको अथवा मनले चिताएको सुन्दर ठाउँ। तर, एक थरीले अग्लो स्थानलाई घरप र किल्लालाई झोङ भन्ने गरिएकाले यस स्थानको नाम घरपझोङ किल्ला रहन गएको बताइन्छ।
सदिंयौं वर्ष पहिले परापूर्व कालमा बाइसे र चौबिसे राजाहरूको पालामा घरपझोङ किल्लामा मुस्ताङको घरपझोङ–५ ठिनीका तीन आँखे राजा ग्यल धाङमेचेनले राज्य गर्थे भन्ने धार्मिक किंवदन्ती छ।
तीन गाउँले थकाली समुदायको ऐतिहासिक पूर्वजको बस्तीका रूपमा घरपझोङ किल्लालाई लिने गरिएको थाक-५ गाउँ उद्दार समितिका पूर्व अध्यक्ष कुलप्रसाद थकालीले बताए।
किल्लामा अहिले विद्यमान रहेको स्याङ, ठिनी, मार्फा, छैरो र चिमाङ बस्तीका थकालीको उद्गमस्थल रहेको पूर्व अध्यक्ष थकालीको भनाइ छ।
यही किल्लालाई थाक ५ गाउँमा बसोबास गरेका थकालीले पूख्यौली थलोका रूपमा लिने गरेको उनले उल्लेख गरे।
ऐतिहासिक घरपझोङ किल्ला समुन्द्री सतहदेखि करिव ३८ सय मिटर उचाइमा अवस्थित छ। यही किल्लामा बसेर त्यसबेला ठिनीका राजा ग्यल धाङमेचेनले राजकाज गर्थे भन्ने भनाइ छ।
त्यही किल्लामा थकालीहरूको बसोबास रहेको थियो। किल्ला वरपरको भिरालो सतहमा त्यसबेला सख्खर माटोले निर्माण गरिएका केही घरहरूको भग्नावशेष अझै पनि देख्न पाइन्छ।
त्यससमय एक राज्य अर्को राज्यसँग युद्ध आक्रमण गर्दा सहज हुने भएकाले ठिनीका राजा ग्यल धाङमेचेनले घरपझोङ किल्लालाई उपयुक्त स्थान बनाएका थिए।
घरपझोङ किल्लाबाट बस्ती विस्थापित भइसकेको पनि सयौं वर्ष भइसकेको छ। त्यहाँबाट विस्थापित भइसकेका थकालीहरू ५ गाउँमा स्थान्तरण भइसकेपछि घरपझोङ किल्ला मानवविहीन भयो।
यद्यपी त्यहाँबाट बिस्थापित भएका थकालीहरूले घरपझोङ किल्लालाई ऐतिहासिक तथा धार्मिक स्थलका रूपमा लिने गरेको पाइएको छ।
सदरमुकामदेखि २ किमी दूरी यात्रा गरेपछि त्यहाँ पुगिन्छ। यहाँबाट जोमसोम, स्याङ, ठिनी, मार्फा, ढुम्बाताल, कुछप तेरङगा गुम्बा लगायतका स्थान निकै आर्कषण स्थल देखिन्छन्।
पर्यटकीय स्थल ढुम्बाताल अवलोकन गर्ने आन्तरिक पर्यटकले घरपझोङ किल्लाको समेत सहजै अवलोकन गर्न सकिने ठिनीका स्थानीय युवा निरज थकालीले जानकारी दिए।
घरपझोङ किल्लामा थाक ५ गाउँ उद्दार समितिले २०५८ सालमा धार्मिक बुद्धिस स्तुफा निर्माण गरेका थिए। यसरी निर्माण गरिएको स्तुफा पुरानो भइसकेकाले जीर्ण अवस्थामा थियो।
जीर्ण स्तुफालाई दुई वर्षअघि थाक ५ गाउँ उद्दार समितिकै पहलमा जिर्णोद्धार गरिएको घरपझोङ गापाका पूर्व अध्यक्ष आशबहादुर थकालीले बताए।
घरपझोङ किल्लालाई पर्यटकीय स्थलका रूपमा विकास गर्ने उद्देश्यले संघीय, प्रदेश र स्थानीय तहको बजेट मार्फत त्यहाँ हरियाली बगैँचा, रेलिङसहितको पदमार्ग, सूचना केन्द्र, विश्रामस्थल जस्ता पर्यटनमैत्री पूर्वाधार निर्माण गरिएको छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
