निगमको आन्तरिक उडान कमजोर: वर्षिक २० करोड घाटामा
काठमाडौं: राष्ट्रिय ध्वजाबाहक नेपाल वायुसेवा निगमको अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा दुईवटा जहाज थप भएपछि सुधार भए पनि अन्तरिक उडान हरेक वर्ष कमजोर बन्दै गएको छ । सरकारले निगमको आन्तरिक उडानलाई प्राथमिकता दिन नसक्नु, भएका जहाज पनि घट्दै जानु, सरकारले जवरजस्ती उडान गर्न दिएको चिनियाँ जहाज बिमा रकमसमेत तिर्न नसक्ने गरी घाटा हुनु र सेवामूलक उडान गर्नुपरेकोले आन्तरिक उडान कमजोर बनेको हो ।
वायुसेवा निगमका प्रवक्ता रामहरि शर्माले आन्तरिक उडानमा वार्षिक २० करोड रुपैयाँ घाटा भएको जानकारी दिए । निगमको ५८ औं वार्षिकोत्सवमा उनले यो जानकारी दिएका हुन् । उनका अनुसार अन्तर्राष्ट्रिय उडानबाट नाफा कमाएको अवस्थामा त्यसलाई आन्तरिक उडानमा खर्च गरेर सेवामूलक उडानमा प्रयोग गर्न सकिन्छ । डेढ वर्ष अगाडि अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा दुईवटा एयरवस नामक न्यरोबडी जहाज थप गरेर उडान गर्न थालेपछि निगमको छविमा सुधार हुन थालेको छ ।
कार्यक्रममा निगमका महाप्रबन्धक सुगतरत्न कंसाकारले निगमको अन्तर्राष्ट्रियतर्फको उडान संख्या एक वर्षको अवधिमा ७५ प्रतिशतले बढेको जानकारी दिए । निगमले ग्राउन्ड ह्यान्डलिङमा पनि दैनिक आठ हजार यात्रुलाई सेवा प्रदान गरिरहेको छ । निगमले आव २०७१÷७२ मा सात अर्ब नौं करोड रुपैयाँ आम्दानी गरेको थियो । यसले आव २०७२/७३ मा अन्तर्राष्ट्रिय उडामार्फत यस्तो आम्दानी २१ प्रतिशले वृद्धि गरेर नौ अर्ब ६ करोड पुर्याएको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ । निगमले कर अघिको नाफा पनि साढे आठ करोडबाट आव २०७२÷७३ मा १० करोड रुपैयाँ पुर्याएको दाबी गरेको छ ।
निगमले हरेक वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय उडानका वायुसेवाका उडानलाई मात्रै प्राथमिकतामा राखेर तथ्यांक सार्वजनिक गर्ने गरेको छ । निगम अन्तर्राष्ट्रिय उडनामा राम्रो छवि बनाउन सके आन्तरिक उडान पनि विस्तारै सुध्रन सक्ने मान्यतामा निगम छ । तर, निगमले नै हरेक वर्ष घाटामा गइरहेको आन्तरिक उडानको तथ्यांकलाई भने नसमेट्नुले यसको आन्तरिकमा प्राथमिकता नै नभएको देखाउने गरेको छ । सरकारले निगमको आन्तरिक उडानमा जहाज थप नगर्नु र भएका ट्वीनअटर जहाजको संख्या पनि घट्दै जानु तथा त्यसलाई सञ्चालन गर्न लाग्ने शुल्क नै अधिक हुनुले निगम घाटामा गएको निगमकै उच्च पदाधिकारीको दाबी छ । निगमको तथ्यांकअनुसार आर्थिक वर्ष २०७१÷०७२ मा आन्तरिक उडानका जहाज उडाएर निगमले १४ करोड १२ लाख रुपैयाँ घाटा व्यहोरेको छ ।
आव २०७०÷७१ को तुलनामा यो घाटा साढे ५६ प्रतिशत बढेको जानकारी पनि निगमले दिएको छ । आव २०७२÷७३ मा पनि निगमको आन्तरिक उडानमा घाटा २० करोड रुपैयाँ छ । राष्ट्रिय ध्वजाबाहक यो वायुसेवासँग आन्तरिक उडानको लागि प्रशस्त मात्रामा जहाज नहुनु नै घाटाको पहिलो कारण भएको निगमको भनाइ छ । निगमसँग अहिले आन्तरिक उडानका लागि तीनवटा जहाज छन् । निगमले सरकारले तोकेकै दरमा दुर्गम क्षेत्रका लागि सेवामूलक उडान गर्नुपर्ने र निजी वायुसेवाको तुलनमा निकै सस्तो भाडादर भएकोले पनि हरेक वर्ष आन्तरिक उडान घाटामा छ ।
निगमसँग जहाज कम हुनु र भाडा पनि सस्तो राखिनुका कारण अन्तर्राष्ट्रिय उडानबाट फाइदा कमाएर आन्तरिक उडानको घाटा पूर्ति गर्नुपरेको निगमले जानकारी दिएको छ । निगमका जहाजले दुर्गम क्षेत्रका स्थानीयलाई सेवामूलक उडानको सुविधा गर्नुपर्ने भएकै कारण २०४७/०४८ देखिनै आन्तरिक उडान घाटामा जान थालेको निगम स्रोतको भनाइ छ । निगमका एक उच्च अधिकारीले दिएको जानकारीअनुसार आन्तरिक उडामा एकैपटक एक दर्जन जहाज उड्दा निगमको लागत कम थियो ।
लागत बढ्दै जानु, भाडादर समयसापेक्ष वृद्धि गराउन नसक्नु तथा अन्तर्राष्ट्रिय उडानबाट कमाएर आन्तरिक उडानमा पूर्ति गरिँदै आउनुले पनि समग्रमा निगममा घाटा नदेखिएको हो । निगमले आन्तरिक उडान सञ्चालन गर्न हरेक वर्ष करिब २५ करोड खर्च हुने गरेको छ ।
निगमका अनुसार चिनियाँ जहाज थप भए पनि निगमको घाटा अझै बढ्न थालेको छ । निगमको चिनियाँ जहाजकै कारण वार्षिक घाटा चुलिएको हो । निगमको ५६ सिट क्षमताको चिनियाँ जहाज एमए ६० तोकिएको समयभन्दा निकै थोरै समय उड्ने गरेको छ भने १८ सिट क्षमताको वाई १२ भने ८÷९ महिनादेखि नै विमानस्थलमा थन्किरहेको छ ।
निगमका महाप्रबन्धक कंसाकारले भने ‘चिनियाँ जहाज ल्याएर थन्क्याएको मात्रै छ उडान हुन सकेको छैन कहाँबाट नाफा कमाउनु ? ' ,उनले भने,‘अहिले चिनियाँ जहाजको कुरा नगरौं, आन्तरिकको नाफा घाटालाई पनि हामीले त्यसरी इस्यू बनाएका छैनौं ।' अन्तर्राष्ट्रिय उडानको क्षेत्र र दायारा फराकिलो छ । नेपालमा वार्षिक कारोबार नै ९० अर्बभन्दा बढी हुन्छ ।