भोजपुर मेनिया (फोटो फिचर)

भोजपुरलाई परिचय दिन विभिन्न प्राकृतिक, धार्मिक, सांस्कृतिक तथा ऐतिहासिक गौरवका चिनो पर्याप्त छन् । पूर्वाञ्चलको मध्यपहाडी जिल्लाको माझकिराँतमा अवस्थित यस जिल्ला जति प्रसिद्ध छ त्यति नै विकट पनि छ । यहाँको संस्कृतिमा किराँत बाहुल्य पाइन्छ ।

कुनै बेला भोजपुर भन्नेबित्तिकै टक्सार बजार जोडिएर आउँथ्यो । । देशको पूर्वी यात्रा गर्दा राजा महेन्द्रले टक्सारलाई औद्योगिक नगरीको रूपमा विकास गर्न निर्देशन दिएका थिए । तामाका पैसा काट्न वि.सं. १८७२ मा स्थापित थियो, टक्सार । हाल टकविहीन छ टक्सार । त्यो परिचय हाल भोजपुरे खुकुरी र करुवाले दिएका छन् । टक्सारको साख हराएझैँ लाग्छ । बिचरा निरीहजस्तो देखिन्छ, टक्सार !

भोजपुर जिल्लाको सदरमुकाम भोजपुर नै हो । भोजपुर पुग्दा पहाडी आकर्षक नागबेली प्राकृतिक आयतनले जोकोहीलाई पनि लोभ्याउँछ । हाल भोजपुरको मुख्यः विशेषता भनेको पर्यटकीय सम्पदास्थल बनेका छन् । खोटाङ र भोजपुरको सीमावर्ती ट्याम्केडाँडा पूर्वाञ्चलकै अग्लो डाँडाको रूपमा चिनिन्छ । धार्मिक रूपमा आस्था राख्नेलाई जिल्लाका साल्पा–सिलिचिङ, सिद्धकाली मन्दिर, सातधारा, षडानन्द आ श्रम, दिङ्ला, नाग छाँगा, बैकुण्ठे, ऐतिहासिक हतुवागडी आदि प्रसिद्ध छन् । सांस्कृतिक एवम् ऐतिहासिकता अध्ययन गर्नेहरूका लागि किराँती संस्कृति र मिथक पर्याप्त छन् ।

जिल्लाकै सबैभन्दा ठूलो र अग्लो पिखुवा खोला झरनाको मनोरम दृश्य हेर्दा जो कोहीको मन अभिभूत हुन्छ । त्यसका अलवा भोजपुरको चिनारी चाखेवा डाँडा, घोरेटार बजार, हाँसपोखरी, तिम्ला, टक्सारबजार, सुन्तलेडाँडा, रानीवास, पैयुँडाँडा आदि अतुल्य प्राकृतिक सोतसाधन र सम्पदाहरू छन् ।

भोजपुर सुन्दर छ, तर यसको सुन्दरतालाई न राज्यले चिन्न सकेको छ न स्थानीयहरूले नै । पर्याप्त पर्यटकीय स्थलहरू भएर पनि प्रचारप्रसारको अभावमा भोजपुर निरीह बन्न बाध्य छ । समृद्ध र समुन्नत भोजपुरको कल्पना गर्दा पर्यटनलाई प्रमुखतामा राख्न आवश्यक देखिन्छ । आर्थिक विकासका लागि पर्यटन प्रमुख चिज हो ।

जसले जिल्लाको आर्थिक ढोका खोल्न सक्छ । मुख्य गरेर भोजपुरको जनजीवन खेतीकिसानीमा निर्भर छ । स्रोतसाधनको दृष्टिले सम्पन्न भएर पनि भोजपुर विकट हुनुका कारण विकासको गति धिमा देखिन्छ । यद्यपि विकासका गतिहरू विस्तारै अघि बढ्ने तरखरमा छन् । जिल्ला समृद्ध बन्नु भनेको जिल्लावासीको प्रतिष्ठा बढ्नु हो । पर्यटनलाई जिल्लाको मेरुदण्ड बनाउन सक्ने हो भने भोजपुर जिल्लाको रूप फेरिन त्यति समय लाग्ने छैन ।

काठमाडौ–भोजपुर हवाईसेवा सञ्चालनमा रहे पनि त्यो औंसी–पूर्णेजस्तो छ । भरपर्दो मानिएको हिले–लेगुवा सडकमार्ग पनि बाटोको स्तरोन्नति हुन नसक्दा यात्रुहरूले कष्टपूर्ण यात्रा गर्न बाध्य छन् । भोजपुर पुग्न धरानबाट करिब एक दिनको सवारीसाधनको कष्टपूर्ण यात्रा तय गर्नुपर्दछ ।