रक्तदानको आवश्यकता किन ?
हरेक नसामा मुटुमार्फत दौडिने रातो तरल पदार्थ रगत हो । रगतले मांसपेशीमा आवश्यक तत्वहरू पुर्याउने र अनावश्यक बिकार फ्याल्ने महŒवपूर्ण काम गर्छ । जब एक स्वस्थ व्यक्तिले स्वइच्छाले आफ्नो रगत दिन्छ र त्यस रगत रक्त–आधान (ट्रान्सफ्युजन) को लागि प्रयोग गरिन्छ । यसलाई नै रक्तदान भनिन्छ ।
एउटा सामान्य स्वस्थ व्यक्तिको शरीरमा चारदेखि पाँच लिटर रगत हुन्छ । रक्तदान गर्दा एक प्रिन्ट गरिन्छ । दुर्घटना, प्रसूति शल्यक्रिया तथा रोगका कारण शरीरमा रगतको कमी भएका बिरामीहरूलाई यो रगत सञ्चार गरी बचाउन सकिन्छ ।
यसरी रक्तदान गरेर मृत्युको मुखमा पुगेका व्यक्तिको अमूल्य जीवन बचाउन सकिन्छ । विकसित देशहरूमा अधिकांश रक्तदाता अवैतानिक स्वयंसेवक हुन्छन् जो सामुदायिक आपूर्तिका लागि रक्तदान गर्छन् भने गरिब देशहरूमा आपूर्ति सीमित भएका कारण सामान्य परिणाम वा साथीभाइको लागि आवश्यकता भएमात्र रक्तदान गर्ने गर्छन् ।
नेपालको सन्दर्भमा हेर्ने हो भने पश्चिमी देशगा पहाडी भागमा बिरामी तथा प्रसूति महिलाले आवश्यक रगत नपाएर मृत्युको सिकार हुन पुगेका छन् । देशभित्रका विभिन्न सहर, जिल्ला र विकास क्षेत्रहरूमा दर्जनौं सरकारी तथा गैरसरकारी निजी अस्पतालहरू भए तापनि दुर्गम इलाकाका भेगका मानिसको स्वस्थ्य उपचारको लाभ लिन पाएका छैनन् जसका कारण स्वस्थ्य उपचार अझ पनि पिछडिएको छ ।
रक्तदान गर्न सामान्यतया १८ वर्ष पुगेको हुनुपर्छ । यसका साथै विद्यार्थीका लागि यो काम झन् महत्वपूर्ण हुन्छ । विद्यार्थीले अठार वर्ष पुगेपछि आफ्नो स्वस्थ्य राम्रो छ भने रक्तदान सुरु गर्नु बेस हुन्छ । रक्तदातालाई विश्वभर इज्जत गरिन्छ ।
व्यक्ति कत्तिको दानी छ, कतिको निस्वार्थ छ र मौका पर्दा अर्कालाई कति कोण सहयोग गर्न सक्छ भन्ने थाहा पाउनको लागि रक्तदान एउटा राम्रो आधार बन्छ । रक्तदान गर्दा रगतसँगै मानिसको प्रेम, आशा, भरोसा, आस्था र विश्वास पनि प्रकट हुन्छ । रक्तदान एक दानमात्र होइन, यो त आफू, आफ्नो परिवार र आफ्नाहरूको रगतसम्बन्धी बिमाजस्तै हो ।
बालबालिका तथा बूढाबूढी वृद्धवृद्धाहरूमा युवाहरूमा भन्दा थोरै मात्रामा राता रक्तकोषहरू भएका हुनाले रक्तदान गर्न सक्दैनन् । त्यसकारण रक्तदानको लागि युवा वर्गहरूको ठूलो भूमिका रहन्छ ।
रक्तदाताहरूले तीनतीन महिनामा विभिन्न रक्तदान शिविर, रक्तदान कार्यक्रमहरूमा रगतदान गरी आकस्मिक उपचारका लागि रगत संकलन गर्न सक्छन् । यसका लागि सरकारी निकाय, रेडक्रस सोसाइटी, रक्त सञ्चय कोष आदिले समयसमयमा रक्तदान कार्यक्रम सञ्चालन गरी रक्तदाताहरू बढाई रगतको अभावमा मृत्युको मुखमा पुगेका बिरामीहरूलाई अमूल्य जीवन बचाउन सकिन्छ ।
सरिता तामाङ
कक्षाः १०
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
