सडक र सवारीमा बेथिति कहिलेसम्म
भनिन्छ-सार्वजनिक यातायात आधुनिक सहरी सभ्यताको परिचायक हो । व्यवस्थित सार्वजनिक यातायातले सहरको सुन्दरता बढाउँछ । तर लगभग ४० लाख जनसंख्या बसोवास गर्ने राजधानी काठमाडौँमा अझै पनि सार्वजनिक यातायात व्यवस्थित हुन सकेको छैन, जसको पीडा जनताले दिनहुँ भोग्नु परिरहेको छ ।
ट्राफिक नियम पनि फितलो छ । यहाँ साना र थोत्रा गाडीहरू बढी छन्, जुन चढ्न पनि घन्टौँ कुर्नुपर्छ । पाइहाले पनि सकसका साथ यात्रा गर्नुपर्छ । यो सकस सर्वसाधारणले पैसा तिरेर पनि हरेक दिन झेल्नु परिरहेको छ । यसतर्फ न सरकारको ध्यान जान सकेको छ, न त सरोकारवाला निकायकै ।
राजधानी उपत्यकाको चक्रपथमा ३९ वटा हाइटेक मेट्रो बस सञ्चालनमा आएको छ, तर यो संख्या निकै कम रहेको छ । ती बसमा सुविधा पनि उपलब्ध छ । बत्तीससिटे बसमा थप ३० जनासम्म उभिन मिल्ने जनाइएको छ । यात्रुले आफ्नो मोबाइलमा एप्स डाउनलोड गरेर गाडी कहाँ आइपुग्यो र कति समयमा बसस्टपमा आइपुग्छ भन्ने जानकारी पाउन सकिनेछ ।
यसले केही राहत दिनेछ, तर सञ्चालन हुन नपाउँदै एक बसमा ढुंगामुडा भएको छ । यस्ता अराजक तत्वहरूलाई हामीले निरुत्साहित गर्नुपर्छ र सरकारले पनि उनीहरूलाई कारबाही गरी उचित सुरक्षाको ग्यारेन्टी गर्नुपर्छ ।
यहाँ राम्रोलाई प्रोत्साहन गर्नेभन्दा पनि खुट्टा तान्ने प्रवृत्ति हाबी छ । यसले गर्दा कोही पनि नयाँ र राम्रो काम गर्न पनि हिच्किचाउँछ । साझा यातायातले पनि आफ्नो सेवा विस्तार गरेको छ । तर यस्ता सुविधासम्पन्न सहरको संख्यामा वृद्धि गर्नुपर्छ र जनतालाई आरामदायी यात्राको व्यवस्था गर्नुपर्छ ।
सार्वजनिक यातायातमा यात्रा गर्नुको पीडा जनताले दिनहुँ भोग्नुपर्छ । एक दिन आनन्दका साथ घर आउन पाइयो भने पनि त्यसलाई उपलब्धि नै मान्नुपर्छ । प्राय गाडीहरू साना र थोत्रा छन् । कहिले त गाडी नपाएर यात्रुहरू तिनै सानो गाडीमा कोचिएर यात्रा गर्न बाध्य हुन्छन् ।
ती साना गाडीमा निहुरिनुपर्ने र ज्यान पनि जोखिममा राखेर हिँड्नुपर्ने बाध्यता छ । यात्रुले यस्ता समस्या कार्यालय समय र साँझको समयमा बढी भोग्नुपर्ने हुन्छ । त्यस्तै पाकेटमारको पनि डर हुन्छ ।
केही साताअघि बढी चापका कारण बसबाट खसेर एक सहचालकको मृत्यु भएको थियो । ठाउँ नभए पनि एउटै बसमा क्षमताभन्दा बढी यात्रु राखिँदा यस्ता घटना हुन गएको हो ।
सडकमा सार्वजनिक यातायातभन्दा प्राइभेट र मटरसाइकल नै बढी देखिन्छन् । अचम्म त के छ भने सबभन्दा हतार ती मोटरसाइकल वा गाडीवालालाई नै हुन्छ । उनीहरू जहाँबाट पनि छिरिदिन्छन् र अनावश्यक जाम गराउँछन् ।
गाडीहरू पनि त्यस्तै छन्, जहाँ मन लागे त्यहीँ रोकिदिन्छन् । यात्रुलाई पनि दुई पाइला हिँड्न सकस हुन्छ । कतिपय यात्रुलाई घरअगाडि नै गाडी रोकिदिनुपर्छ । ट्राफिकको कारबाहीबाट बच्नुपर्छ भन्ने कुरामा उनीहरु सचेत हुँदैनन् ।
त्यस्तै सार्वजनिक यातायातमा यात्रा गर्दा बिझाउने अर्को कुरा भनेको सहचालक र चालकले यात्रुप्रति गर्ने व्यवहार र बोल्ने बोली हो । उनीहरुमध्ये प्रायको बोली रुखो हुने गर्छ । त्यस्तै पीडा साना र थोत्रा माइक्रोमा चढ्दा पनि छ ।
कहिलेकाहीँ घन्टौँ कुर्दा पनि एउटै सवारी साधन पाइँदैनन् र पाइए पनि प्रायः कोचाकोच हुन्छन् । कहीँ जानुपर्यो भने दुईतीन घन्टाअगाडि नै हिँड्नुपर्छ । कहिलेकहीँ त अगाडि नै गए पनि सिट पाइँदैन ।
अब सरकारले साना र थोत्रा गाडीहरूको संख्या घटाउनुपर्छ र सुविधासम्पन्न ठूला गाडीहरूको संख्यामा वृद्धि गर्नुपर्छ । मोटरसाइकलको संख्या पनि घटाउनुपर्छ । ठाउँठाउँमा सुविधासम्पन्न प्रतीक्षालय बनाउनुपर्छ र भएका नियम पनि कडाइका साथ लागू हुनुपर्छ ।
चालक र सहचालकहरूले यात्रुप्रति गर्ने व्यवहार बोलिने बोलीमा पनि आवश्यक सुधार गर्नुपर्छ । जेब्रा क्रसिङ, लेन, आकासे पुलहरू ठाउँठाउँमा निर्माण गरेर उचित प्रयोगमा ल्याउनुपर्छ । भएका साधन र नियमलाई व्यवस्थित गर्नुपर्छ । ठाउँठाउँमा सीसीटीभीको व्यवस्था गर्नुपर्छ । उल्लंघन गर्नेहरूलाई कारबाही गर्नुपर्छ ।
यसैगरी ट्राफिक लाइटहरू ठाउँठाउँमा छन्, तर ती बल्दैनन् । ती लाइटहरूको मर्मत नै हुन सकेको छैन, व्यवस्थापन नै छैन । सीसीटीभीमा हेरेर कानुन उल्लंघन गर्नेलाई कारबाही गर्न सकिन्छ । जथाभावी बाटो काट्नेलाई कडा कारबाही गर्न सकिन्छ ।
यहाँ सार्वजनिक साधनमा देखा पारेका बेथिति कडा कानुन नभएर होइन, भएका कानुनको उचित कार्यान्वयन नभएर हो । व्यवस्थित सार्वजनिक साधन आधुनिक सहरी सभ्यताको सुन्दरता हो । त्यसैले सरकार र सम्बन्धित निकायले उचित ध्यान पुर्याउनुपर्छ ।
सार्वजनिक यातायामा यात्रा गर्नुको पीडा जनताले दिनहुँ भोग्नुपर्छ । एक दिन आनन्दका साथ घर आउन पाइयो भने पनि त्यसलाई उपलब्धि नै मान्नुपर्छ ।
सरकारले ठूलो जनसंख्या भएको नगरीमा सुविधासम्पन्न गाडी प्रयोगमा ल्याउनुपर्छ । सिन्डिकेटको अन्त्य हुनुपर्छ । सवारीसाधन व्यवस्थित गर्न कुनै कठिनाइ छैन । कठिनाइ त मानसिकताको हो । मेट्रोरेल र अन्डरग्राउन्ड पार्किङको अवधारणामा जानुपर्छ । सरकार खाली भाषणमा मात्र सीमित छ ।
एउटा आयोजना सुरु गर्छ, तर ती आयोजना वर्षौंसम्म लथालिंग र अलपत्र रहन्छन् । दृढ इच्छाशक्ति भएमा सरकारले छोटो समयमै यसलाई सम्पन्न गर्न सक्छन्, तर त्यस्तो इच्छाशक्ति कुनै सरकारले देखाएका छैनन् ।
कुनै पार्टीका नयाँ नेता राष्ट्रपति वा प्रधानमन्त्री भए भने उनीहरू आउनेजाने बाटोको सुधार रातारात हुन्छ, सर्वसाधारण हिँड्ने बाटोको मर्मत कहिल्यै गरिन्न । जनताले वर्षौंसम्म दुःख खेपिरहनुपर्छ ।
सडक र सवारी क्षेत्रमा व्याप्त बेथिति हटाउनेतर्फ सरकारले अहिलेसम्म कुनै पाइला नचाल्नु विडम्बना हो ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
