हामी आमा, बाका लागि आफ्ना बच्चाको कल्याण नै सर्वोपरि हुन्छ । उनीहरूका लागि हामीले दिन सक्ने सबैभन्दा बहुमूल्य उपहार हो, स्वस्थ्य जीवनको आरम्भ । त्यसको पहिलो कदम हो, धर्तीमा उनीहरू आएको दिनदेखि जति सकिन्छ त्यतिबेलासम्म आमाको दूध खुवाउनु । सोध्न सक्नुहुन्छ, आखिर किन ? वास्तवमा आमाको दूध तरल सुन हो । आमाले आफ्नो बच्चालाई दिन सक्ने योभन्दा बहुमूल्य वस्तु अरू केही हुँदैन ।
तथ्यांकले पुष्टि गरेका छन् कि 'स्तनपान' आमा र शिशु दुवैका लागि लाभदायक छन् । यसले शिशुलाई झाडापखाल, श्वासनली, र कानसम्बन्धी बिरामी तथा अचानक मृत्युका खतराबाट बचाउँछ । दीर्घकालमा मधुमेह, दम र 'एलर्जी' तथा मोटाइबाट पनि बचाउँछ । स्तनपानले आमालाई पनि सुत्केरी भएपछि अत्यधिक रक्तस्राव, डिप्रेसन, मुटुसम्बन्धी रोग तथा क्यान्सरलगायतका रोगबाट बचाउँछ ।
स्तनपान शिशुका लागि सर्वोत्तम हुन्छ भन्ने कुरा सबैको जानकारीमा छ । विज्ञहरूले प्रारम्भिक ६ महिनासम्म स्तनपानमात्र र त्यसपछि पानीलगायत अरू पोषण तत्त्वहरू दिनु उचित हुने बताएका छन् । अनि हाम्रा आमाहरूले असहजता महसुस गर्नुको कारण के ?
परिवारका सामाजिक संरचनाहरूमा परिवर्तन र आधुनिकीकरणका कारण आमाहरूले धेरै कठिनाइ भोग्नुपरेको छ । स्तनपानबारे ज्ञानको कमी र स्तनपान गराउँदा आमाहरूले भोग्ने समस्याको निराकरण कसरी गर्ने भन्ने नबुझ्दा पनि समस्या उत्पन्न भएका छन् । शिशुसम्बन्धी अन्य भनाइ स्तनपानभन्दा उत्तम हुन्छ भन्ने गलत मान्यता प्रसारित गरेको छ । त्यस्तै शिशुका प्रारम्भिक दिनमा 'कोलस्टम' एकदम कमी हुने हुनाले सहायक 'पोषण तत्त्व' दिनुपर्छ भन्ने भनाइले पनि गलत धारणा जन्माएको छ ।
'आमा'हरू विभिन्न खालका पेसामा कार्यरत हुने हुनाले उनीहरूले पर्याप्त बिदा पाउँदैनन् र स्तनपानको विकल्प खोज्नु आवश्यक हुन्छ उनीहरूका लागि भन्ने मान्यता पनि छ । उनीहरू अर्को विकल्प खोज्नमा लाग्छन् ।
भनिन्छ, ज्ञान नै शक्ति हो । आमाहरूले गर्भधारण लगत्तै स्तनपान गराउनुपर्छ भन्नेमा विश्वस्त भएमा शिशुहरूले सुरुबाटै त्यो फाइदा पाउनेछन् । शिशु जन्माउने तयारीमा रहेका वा आमाले उपयुक्त सूचना र परामर्श पाए भने स्तनपान सहज हुनेछ । यसमा 'वातावरण' या सम्बन्धित स्वजनहरूको प्रोत्साहन पनि आवश्यक हुन्छ ।
शिशुहरूलाई कसरी राख्ने (काखमा कसरी लिने), स्तनपान गराउँदा कसरी कुन पोजमा राख्ने र दूध नआउँदा, स्तनमा घाउ हुँदा र बच्चा टाढा हुँदा दूध आपूर्ति सहज राख्ने, यी कुराहरू पनि नवजातको हेरविचारमा अत्यन्त महत्त्व राख्दछन् । डा.आरती शाक्य/एमबीबीएस (पेडियाट्रिक)
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
