जथाभावी डोजरले गाउँगाउँमा पहिरो
बैतडी : बैतडीका विभिन्न स्थानीय तहले वातावरणको ख्यालै नगरी सडक बनाउन घुमाएका डोजरको वितन्डा पहिलो वर्षातमै देखिन थालेको छ । जिल्लाका धेरै स्थानीय तहमा पहिलो वर्षातमै खनिएका सडक भत्केर भताभुंग भएका छन् भने सडक मुनितिरका बस्ती पहिरो र बाढीको जोखिममा परेका छन् ।बैतडीको डिलासैनी गाउँपालिका–३ मा २ साउनमा परेको अविरल वर्षाले खहरेखोलामा बाढी आयो । खोलामा आएको बाढी गाउँमा पसेपछि स्थानीयको दुई सय रोपनी जमिन बगरमा परिणत भयो । कलदे खोलासिमार र तल्लो छेपट्टा गाउँमा पस्दा २२ घर जोखिममा परेका छन् । खोलाको पानी घरभित्रै पसेपछि स्थानीयका २२ घर जोखिममा परेका हुन् ।
‘एक्कासि आएको बाढीले खेतीयोग्य जमिन बगाइदियो । त्यो बेला त ज्यान जोगाउनै मुस्किल पर्यो’, स्थानीय हरमल रानाले भने, ‘अकाशमा कालो बादल मडारिँदा अहिले पनि डर लाग्छ । फेरि खोलामा आउने बाढीले घर नै बगाउने हो कि भन्ने चिन्ता छ ।’एक्कासि खहरे खोलामा आएको बाढीले खेतमा रोपेको धानबाली पूरै नष्ट गरेको स्थानीय अर्जुन रानाले बताए । उनले भने, ‘कलदे खोलामा आएको बाढी सडकको ह्युम पाइप थुनिँदा गाउँ पस्यो । बाढीले गाउँमा वितण्डा मच्चाएपछि अहिले पनि स्थानीय त्रसित बनेका छन् । खेतमा लगाएको धानबाली पूरै नष्ट भएपछि झन् समस्यामा परेका छौं ।’खहरे खोलामा आएको बाढीले एकातिर समस्या निम्त्याएको छ भने खेतको छेउतिर चमेलिया नदीले कटान गर्दै गएको छ । ‘यो वर्ष बाढीले हामीलाई धेरै समस्यामा पार्यो । खेतीयोग्य जमिन पूरै पुरिदियो । घर पनि जोखिममा परेको छ’, स्थानीय रमेश धामीले भने । ‘फेरि वर्षा भयो भने घर बगाउने हो कि भन्ने चिन्ता छ ।
’डिलाशैनी मात्रै नभएर जिल्लाका अन्य ठाउँमा पनि बाढी र पहिरोको चिन्ताले स्थानीयलाई सताएको छ । जिल्लाका विभिन्न स्थानमा खनिएका कच्ची सडकले बाढी र पहिरोको जोखिम बढाएको स्थानीयले बताएका छन् । अध्ययनबिनै स्थानीय तहले धमाधम कच्ची सडक खनेपछि अहिले ती सडकले खेतबारी बगाउन थालेका छन् ।‘असार पहिलो साता परेको वर्षाले सडकको पूरै माटो खेतमा पसेर खेतबारी नष्ट भयो । सडक माथिबाट आएको खहरेले घर छेउमै पहिरो गयो’, सुर्नया–६ का दुर्गादत्त अवस्थीले भने, ‘खेतबारी र घरै जोखिममा परेपछि अर्को घरमा सरेका छौं ।’
जिल्लाको डिलाशैनी गाउँपालिकाको गोकुलेश्वर, रुद्रेश्वर, दोगडाकेदार गाउँपालिकाको सित्तड, पुरचौंडी नगरपालिकाको मल्लादेही, मेलौली नगरपालिकाको विशालपुरलगायत क्षेत्र पहिरोको जोखिम छ । ती क्षेत्रमा कच्चीसडक धमाधम खनिएपछि झन् जोखिम बढेको गोकुलेश्वरका सुरेश श्रेष्ठले बताए । ‘गोकुुलेश्वर क्षेत्र पहिलादेखि नै पहिरोको जोखिममा छ । कच्ची सडक बनेपछि त झन् पहिरोको जोखिम बढेको छ । हरिनगर बजार क्षेत्र चमेलिया नदीको बाढीको जोखिममा छ । वर्षामा हुने जोखिमबाट बचाउन स्थानीय सरकारको त्यति ध्यान जान सकेको छैन ।’ कच्ची सडकका कारण धेरै ठाउँमा पहिरोको र बाढीको जोखिम रहेको दोगडाकेदारकी सीता विष्टले बताइन् । उनले भनिन्, ‘वातावरणीय अध्ययनबिना खनिएका सडकले विपद् निम्त्याएका छन् । विपद् जोखिम न्यूनीकरणतर्फ पनि स्थानीय सरकारको ध्यान जानु आवश्यक छ ।’