गाई बचाउ अभियानमा युवा
काठमाडौं : ‘युवाले चाहे परिवर्तन सम्भव छ, सरकारलाई गुनासो होइन काम गरेर घच्घच्याउँछौं हामी । आशा छ, सरकारले उचित कदम चाल्नेछ ।’ शनिबार गाई बचाउ अभियानमा संलग्न युवा विद्यार्थी निसान परियारको भनाइ हो यो । सडकमा छाडिएका गाईवस्तुको संरक्षण गर्न सबै युवा सक्षम रहेको उनी बताउँछन् । जनावरबाट हुने सडक दुर्घटना कम गर्न शनिबार बिहान काठमाडौं इन्जिनियरिङ, सेन्ट जेभियर्स, सिल्भर माउन्टेन कलेज र जेभियर एकेडेमीका विद्यार्थी उक्त अभियानमा संलग्न भए ।
विद्यार्थीले सडकमा भेटिएका गाईको गलामा रिफ्लेक्टिम फित्ता बाँधे । यसबाट राति सडक दुर्घटनाबाट ती गाई बच्न सक्छन् । करिब एक घण्टासम्म कालिमाटी, बल्खु, कलंकी र स्वयम्भूका सडक किनारमा अवस्थित ५५ छाडा गाई तथा बाच्छाको गलामा रिफ्लेक्टिभ फित्ता बाँधिएको थियो ।
ट्राफिक प्रहरी श्यामकुमार चौधरी गाईवस्तुकै कारण पनि सडक दुर्घटना हुने गरेको बताउँछन् । भन्छन्, ‘सडकमा गाईवस्तु हुँदा ट्राफिक व्यवस्थापन गर्न निकै गाह्रो हुन्छ, कहिले सवारीचालक त कहिले गाईवस्तु आफैं घाइते हुन पुग्छन् ।’
स्वयम्भूकी स्थानीय पार्वती मगरका अनुसार गाईले दूध दिन छाडेपछि मानिसले सडकमा छाडेर जान्छन् । पार्वती भन्छिन्, ‘केही दिनअघि मोटरसाइकल दुर्घटनाबाट सानो बालक जोगाउने क्रममा सडकमा बसिरहेको गाई घाइते हुन पुग्यो ।’
पाँच वर्षदेखि भेटेनरीसम्बन्धी काम गर्दै आएका हर्क मगर कुकुरको उपचार गर्न जति सजिलो छ गाईवस्तुलाई कठिन हुने बताउँछन् । गाई बिरामी हुँदा भेटेनरीमै राखेर उपचार गर्न सम्भव छैन र गाई राख्ने ठाउँको पनि कमी छ । उनी भन्छन्, ‘ठाउँको व्यवस्थापन सरकारले गरिदिए गाई बचाउन सकिन्थ्यो ।’
देशभर करिब ८ हजार गाई तथा बाच्छाको निश्चित बसोबास छैन । उपत्यकाभरि सडक तथा पेटीमा छाडा गाई जताततै देख्न सकिन्छ । चौबिसै घण्टा गाडी गुड्ने व्यस्त सडकमा जनावर ओहोरदोहोर गर्दा थुप्रै दुर्घटना पनि भएका छन् । यसबाट जनावर र मानिस दुवै असुरक्षित बन्दै गएका छन् । विशेषतः यस्ता दुर्घटना राति अझै बढी हुन्छ । दुर्घटना कम गर्न ‘दी आर्ट अफ लिभिङ् फाउन्डेसन’ ले युवाको साथमा गाई बचाउ अभियान सुरु गरेको हो । फाउन्डेसनकी इन्टरनेसनल कर्पोरेट ट्रेनर निभा माथेमा प्रधानले जनावरको हकहित र संरक्षणका लागि जनचेतना जगाउन उक्त अभियान सञ्चालन गरिएको बताइन् । ‘दिनहुँ सडकपेटीमा देखिने गाईवस्तुलाई हामी त्यति ध्यान दिँदैनौँ तर यी जन्तुको सुरक्षा गर्नु हामी सबैको दायित्व हो,’ उनी भन्छिन् ।
युवाहरू संलग्न उक्त सामाजिक अभियानलाई साथ दिन ललितपुरकी उपमेयर गीता सत्याल पनि सहभागी थिइन् । उपमेयर सत्यालले सडकपेटीमा बस्ने जनावरका लागि महानगरले उचित वासस्थानको व्यवस्था गर्न नसकिरहेकामा दुःख व्यक्त गरिन् । ‘गाईवस्तुका लागि पहिले ‘कान्जी हाउस’ सञ्चालनमा थियो तर अहिले त्यो बन्द छ, अर्को कान्जी हाउस माहानगरमा बनाइहाल्ने सम्भावना पनि छैन,’ उनले भनिन् ।
काठमाडौंमा पहिलो पटक गाईको गलामा फित्ता बाँध्ने काम भएको हो । यसअघि भक्तपुरमा गाई तथा कुकुरलाई यस किसिमको संरक्षण दिने काम भइसकेको छ । दीर्घकालीन उपायबारे पनि आगामी दिनमा काम गर्दै जाने क्याम्पियन कोअर्डिनेटर नसना बज्राचार्य बताउँछिन् ।