पोखरा : मानवीय लापारवाहका कारण फेवाताल प्रदूषणको चपेटामा परेको छ । पोखरा बजारको फोहोर पानी, सोफट र सेप्टक ट्यांकका फोहोर फिर्के र बुलौदी खोला हुँदै तालमा मिसिँदा ताल प्रदूषणको चपेटामा परेको हो । प्रदेश ४ का मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङ बस्ने ताल किनारको क्वार्टरबाट निस्केको फोहोरपानीसमेत तालमा मिसाइएको छ । क्वार्टरबाट निस्केको साबुनपानी तालमा सोझ्याइएको पाइएको छ ।
बुलौदी खोला र फिर्के खोला हुँदै बगेर आएको फोहोरको डंगुर मुख्यमन्त्रीको क्वार्टर नजिकै फेवाताल किनारमा थुप्रिएको छ । खोला र ताल किनारका अन्य सरकारी कार्यालय र स्थानीयले समेत ताल र खोलामा फोहोर पानी मिसाएका छन् । लेकसाइडका होटलबाट निस्केको फोहोर पानी पनि तालमै मिसिन्छ । तालमा मिसिने नहर, फिर्के खोला, बुलौदी खोलामा जथाभावी फोहोर फालिँदा ताल डम्पिङ साइटको रूपमा परिणत भएको नगर सफाइ अभियन्ता रामबहादुर पौडेल बताउँछन् ।
पोखरा महानगरपालिकाले हालै गरेको फिर्के खोलाको जमिन खोजीका क्रममा सशस्त्र प्रहरी तालिम केन्द्रको भवन, शौचालय, सेफ्टी ट्यांकी खोलाको मापदण्डभित्रै बनेको पाइएको थियो । सशस्त्र प्रहरी कार्यालय प्रदेश ४ को शौचालय, भान्छाकोठा, पानी ट्यांकी, प्रदेश ४ प्रहरी कार्यालयको मर्मतसम्भार घर, शौचालय, बाथरुम खोलाको मापदण्डभित्रै बनेको फिर्के खोलाको जमिन खोजीका क्रममा रेखांकनमा सहभागी पोखरा महानगरका इन्जिनियर महेन्द्र गोदारले जानकारी दिए । वडा प्रहरी कार्यालय बैदामको शौचालय र भान्छाकोठा, क्षेत्रीय अनुगमन तथा ढल निकास कार्यालयको शौचालय पनि खोलाको मापदण्डभित्रै छन् ।
तालको मुहान क्षेत्रमा भूक्षय नियन्त्रणका काम प्रभावकारी नहुँदा ताल मुहान क्षेत्रबाट पुरिँदै गएको छ । तालको मुख्य स्रोत हर्पन खोलाबाट प्रत्येक वर्ष फेवातालमा एक लाख ४२ हजार टन गेग्र्यान थुप्रिँदै आएको विभिन्न अध्ययनले देखाएको छ । समय शृंखला विश्लेषणबाट यो अवस्था देखिएको हो । यसैकारण सन् १९५७ को नापीअनुसार लगभग २२ हजार रोपनीमा फैलिएको फेवाताल सन् २००० यताका अध्ययनहरूमा तालको क्षेत्रफल घटेर ९ हजार ९ सय ५५ रोपानीमा सीमित रहेको तथ्यांक छ । समुन्द्र सतहदेखि ७ सय ९३ मिटरको उचाइमा रहेको यसै तालका कारण ताल किनारमा पर्यटन फस्टाएको छ । फेवाकै पानीबाट बिरौटा फाँटमा सिँचाइ सुविधा पुगेको छ । तालकै पानीबाट विद्युत् निकाल्नुका साथै तालकै पानीले पाताले छाँगो (डेभिज फल) सुन्दरता पर्यटकले देख्न पाएका छन् ।
फेवा तालमा दुई सयभन्दा बढी प्रजातिका वनस्पति, जलचर एवं पन्छीको आ श्रय स्थल र बासस्थान थियो । ४० प्रजातिका माछा यही तालमा पाइन्थे । अतिक्रमण र प्रदूषणसँगै केही प्रजातिका वनस्पति, चरा र माछा लोप भइसकेका र लोप हुने क्रममा बढी रहेको पोखरा पक्षी समाजका अध्यक्ष मनशान्त घिमिरे बताउँछन् । हिउँदमा साइबेरियादेखि जाडो छल्न यहाँ आउने चरा ताल अतिक्रमणका कारण बासस्थान विनास हुँदा पाहुना चराको आगमन घटेको पोखरा पक्षी समाजका अध्यक्ष घिमिरेले बताए ।
२ दर्शकपछि स्थानीय तहको निर्वाचन भयो । पोखरा महानगरमा नागरिकले भोट दिएर जनप्रतिनिधि चुने । जनप्रतिनिधिले शासन चलाएको एक वर्ष पूरा हुँदा पनि ताल संरक्षणका लागि पहल भने भएको छैन । फेवाताललाई प्रदूषणमुक्त बनाउन तालमा मिसिने नहर र खोला डाइभर्ट गरेर फुर्सेखोलामा मिसाउने महानगरका मेयर मानबहादुर जिसीले सुनाउँदै आए पनि काम सुरु भएको छैन ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
