दार्चुला–तिंकर सडक अलपत्र
दार्चुला : दशकदेखि निर्माण भइरहेको दार्चुला–तिंकर सडक आयोजना अलपत्र परेको छ । गत वर्षदेखि कञ्चनपुरको ब्रह्मदेवदेखि दार्चुला हँुदै तिंकर जोड्ने यस सडकको नाम महाकाली करिडोर राखिएको थियो । आर्थिक वर्ष ०६५÷६६ बाट निर्माण सुरु भएको यस सडकमा अहिलेसम्म २५ किलोमिटर मात्रै ट्र्याक खुलेको छ ।
दार्चुला सदरमुकाम खलंगादेखि तिंकर भञ्ज्याङसम्मको १३० किलोमिटर लम्बाइको उक्त सडकको ४० किलोमिटर अगाडिको ठेक्काको काम अलपत्र परेको हो । पछिल्लो चार वर्षको अवधिमा यस सडकका लागि आएको ७० प्रतिशत बजेट फ्रिज हुने भएको छ ।
महाकाली करिडोर आयोजनाका अनुसार पछिल्ला चार वर्षको अवधिमा यो सडकका लागि ७१ करोड बजेट निकासा भएको थियो । त्यसमध्ये २२ करोड ९३ लाख मात्रै खर्च र बाँकी रकम फ्रिज भएको छ ।
खलंगादेखि हिकिलासम्म २५ किलोमिटर मात्रै ट्र्याक खुलेको छ । साँघुरो तथा ग्रेड नमिलेको उक्त सडकमा जोखिम मोलेरै भए पनि जिप सञ्चालन भइरहेका छन् । गत वर्षदेखि करिडोरको नाममा बजेट विनियोजन हुन थालेपछि निर्माणाधीन दार्चुला–तिंकर सडक निर्माण सुस्ताएको हो ।
आव ०६७÷६८ देखि आव ०७०÷७१ सम्म विभिन्न सात प्याकेजमा सडक निर्माणका लागि ठेक्का सम्झौता भए पनि हालसम्म एउटा प्याकेज मात्रै काम सम्पन्न भएकोे छ । महाकाली करिडोरअन्तर्गत कञ्चनपुरको ब्रह्मदेव–बैतडीको झुलाघाट हँुदै दार्चुलासम्मको दूरी २ सय ९० किलोमिटर छ । यो हाल सञ्चालनमा रहेको महाकाली लोकमार्गको अत्तरिया–खलंगाभन्दा मात्र १५ किलोमिटर कम हो ।
दार्चुला–कञ्चनपुर जोड्ने छोटो मार्गका रूपमा रहेको महाकाली करिडोर हुनुपर्नेमा पञ्चेश्वर बाँधका कारण करिब ४० किलोमिटर लम्बाइ बढेको छ । सरकारको वार्षिक विकास कार्यक्रममा अहिलेसम्म भेटिएकामध्ये सबैभन्दा पुरानो तर सम्पन्न नभएको आयोजना महाकाली करिडोर (ब्रह्मदेव–झुलाघाट–दार्चुला–टिंकर) हो । ब्रह्मदेवदेखि तिंकरसम्मको कुल ४ सय ३० किलोमिटर लम्बाइको यो सडक आर्थिक वर्ष ०४१÷४२ बाट सुरु गरिएको हो ।
आव ०७०÷७१ बाट नरसिंह जीभी, राईमाझी र जगदम्बाले लिएको ठेक्का हालसम्म पूरा गर्न नसक्दा उसलाई कालोसूचीमा राखिएको छ । कतिबेला बन्द, हडताल त कतिबेला ठेकेदारको लापरवाहीले दार्चुलामा सञ्चालित चालु योजनाले खासै गति लिन सकेको छैन ।
करिडोरअन्तर्गत लास्कु खोला सिरबगडमा सञ्चालित ठेक्का ०७४ को मंसिरमै सक्नुपर्ने भए पनि हालसम्म नसक्दा म्याद थप प्रक्रियामा रहेको तिंकर सडक आयोजनाका इन्जिनियर दिनेश रैखोलाले बताए ।
विस्फोटक भित्रियो तर प्रयोग हुन बाँकी
महाकाली करिडोरअन्तर्गत पर्ने दार्चुला तिंकर सडकमा चट्टान फोड्न विस्फोटक नभएकै कारण दुई वर्षयताको निर्माण शून्य थियो तर तीन साताअघि विस्फोटक पदार्थ दार्चुला पुगिसकेको छ ।
दार्चुलामा रहेको नेपाली सेनाको दुर्गदल गुल्ममा थन्किएको विस्फोटक साउन दोस्रो सातादेखि निर्माणमा प्रयोग गरिने छलफल भएको महकाली करिडोरका इन्जिनियर दिनेश रैखोलाले बताए ।
लामो समयसम्म विस्फोटक पदार्थ नभएकै कारण करिडोर निर्माण रोकिएपछि ब्यास गाउँपालिकाका अध्यक्ष दिलीपसिंह बुढाथोकीको पहलमा बझाङस्थित निर्माणाधीन कालंगा जलविद्युत् योजनाबाट ९ दशमलव ३ मेट्रिक टन अर्थात् ९ हजार ३ सय किलोग्राम जिलेटिन तिंकर सडकका लागि सापट ल्याइएको हो । प्रमुख जिल्ला अधिकारी खुमकान्त आर्चायले नेपाली सेनासँग समन्वय गरेर निर्माणका लागि जिलेटिन प्रयोग हुने बताए ।
००००
क्याप्सन ः महाकाली करिडोरअन्तर्गत दार्चुलामा पर्ने राताकाठा क्षेत्र । तस्बिर ः सुन्दरसिंह धामी ।