काठमाडौं : सरकारले देशभरिका प्रतिष्ठान र विकास समिति खारेज गर्ने निर्णय गरेसँगै नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान (नास्ट)को भविष्यमा अन्योल उत्पन्न भएको छ । निर्णयले विज्ञान र प्रविधिसम्बन्धी अनुसन्धान गर्दै आएको सरकारी स्वामित्वको एक मात्र अनुसन्धानमूलक संस्था नास्टका पदाधिकारीदेखि कर्मचारी अन्योलमा परेका छन् । सरकारले भने औचित्यका आधारमा प्रतिष्ठान पुनर्गठन या पुनःसंरचना गर्ने जनाएको छ ।
मन्त्रिपरिषद्को निर्णयलगत्तै शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले नास्टको औचित्यबारे जवाफ दिन पत्राचार गरेको नास्टका उपकुलपति प्रा.डा. जीवराज पोखरेलले बताए । उनले भने, ‘मन्त्रालयले नास्टको औचित्यबारे जानकारी माग्दै पत्र पठाएको थियो । हामीले जवाफ पनि पठाइसकेका छौं ।’
मन्त्रालयका स्रोतका अनुसार नास्टले एक साता अघि आइतबार जवाफ पठाए पनि चित्तबुझ्दो नभएपछि पत्र फिर्ता गरिदिएको थियो । त्यसपछि नास्टले शुक्रबार मात्र अर्काे पत्र पठाएको छ । ‘हामीले नास्ट अनुसन्धानमूलक संस्था भएको र सरकारी अनुदानमा सञ्चालित भएकाले यसको औचित्य छ भनेर जवाफ पठाएका छौं’, उपकुलपति पोखरेलले भने, ‘मन्त्रालयबाट कुनै जवाफ आइसकेको छैन । नास्ट कसरी अगाडि बढ्छ भन्नेमा हामी पनि अन्यौलमै छौं ।’
नास्ट खारेज गर्ने वा यसको पुनर्संरचना गर्ने भन्नेमा सरकारले पनि ठोस निर्णय गरिसकेको छैन । अर्थमन्त्री युवराज खतिवडाले यस वर्षको बजेट भाषणमा मदन भण्डारी विज्ञान तथा प्रविधि प्रतिष्ठान स्थापना गर्ने घोषणा गरेका थिए । मदन भण्डारीका नाममा स्थापना हुने सो प्रतिष्ठान नास्टलाई पुनर्गठन गरेरै प्रतिष्ठान बनाइने चर्चा पनि चलेको छ भने केहीले सरकार मातहतका सबै अनुसन्धानमूलक संस्थालाई एकै छातामुनि ल्याउन पनि सुझाव दिएका छन् ।
नास्ट स्थापनाको झण्डै चार दशक पुग्नै लाग्दा समेत विज्ञान प्रविधिका क्षेत्रमा उल्लेखनीय काम गर्न नसकेको आरोप लाग्दै आएको छ । सरकारले बर्सेनि नास्टलाई करिब ३० करोड रुपैयाँ उपलब्ध गराउँदै आएको छ । नास्टले उद्देश्यअनुसार काम गर्न नसकेकाले यसको पुनर्सरचना हुनुपर्ने आवाज उठिरहेका बेला मन्त्रिपरिषद् निर्णयले नास्टको अस्तित्वमाथि नै प्रश्न उठेको हो ।
अहिलेकै शैली र गतिमा जाने हो भने यसको कुनै औचित्य छैन’, नास्टमै कार्यरत एक वैज्ञानिकले भने, ‘यसको पुनर्संरचना आवश्यक छ । प्राथमिकता छुट्याएर काम गर्नुपर्छ ।’ शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री गिरिराजमणि पोखरेलले पनि नास्टको पुनर्संरचना आवश्यक रहेको बताउँदै आएका छन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
