पूर्वाधार र सामाजिक विकासमा लगानी गर्दै सामुदायिक वन
सुर्खेत : दुई वर्षसम्म रुइनियाडाँडा सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिको खातामा रकम नै थिएन । सामुदायिक वनको रेखदेखका लागि राखिएका चौकीदारलाई तलब खुवाउनसमेत हम्मे–हम्मे थियो । वनका उपभोक्ताले नै पाथीमा अन्न भरेर चौकीदारलाई वनको रेखदेखमा खटाएका थिए ।
तर, दुईवर्ष भयो । सुर्खेतको वराहताल–५ मा रहेको यो सामुदायिक वनले लोभलाग्दो आम्दानी गर्न थालेको छ । वनबाट भएको आम्दानीबाट सामुदायिक वनले गाउँमा सोलार जडान गरेको छ । २३ लाख रकम लगानी गरेर सामुदायिक वनले हालसम्म बिजुली नपुगेको गाउँलाई उज्यालो बनाएको हो । यस्तै, वनकै आम्दानीबाट गाउँमा खानेपानी आयोजना सञ्चालन गरिएको छ ।
कुनै बेला एक जना चौकीदारलाई तलब खुवाउन नसकेको यही सामुदायिक वनले हिजोआज ७ जनासम्म हेरालाको व्यवस्थापन गरेको छ । सामुदायिक वनको कोषमा अहिले एक करोडभन्दा बढी रकम जम्मा छ । यो वर्ष पनि एक करोड आम्दानी हुने अनुमान उपभोक्ता समितिको छ । उपभोक्ताकै सक्रियतामा सामुदायिक वनमा वैज्ञानिक वन व्यवस्थापन कार्यक्रम लागू भएपछि आम्दानी तेब्बर भएको छ । गाउँकै विद्यालयमा शिक्षकलाई तलब खुवाउन पनि समस्या छैन । यही वन उपभोक्ता समितिले विद्यालयलाई सहयोग गरिरहेको छ । वैज्ञानिक वन व्यवस्थापनअन्तर्गत उपभोक्ताले वनमा रहेका पुराना, थोत्रा र काम नलाग्ने रूख हटाउने गरेका छन् । वनबाट निकालिएका तिनै पुराना, बूढा, थोत्रा र कामनलाग्ने रूख बिक्री गरेर उपभोक्ता समितिले तेब्बर आम्दानी गरेको हो ।
वन उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष कविराज डम्बरपालले भने, ‘पहिला हामीले केवल संरक्षणलाई ध्यान दियौं, वनमा रहेका पुराना रूख कुहिएर गए । अहिले वैज्ञानिक व्यवस्थापन सुरु गरेका छौं, पुराना हटाउँदा नयाँ रूख हुर्काउन सजिलो भएको छ ।’ विगतमा जंगलमा कुहिएर जाने रूख बिक्री गर्न थालेपछि वार्षिक करोडभन्दा बढी आम्दानी हुने गरेको उनले बताए ।
जिल्ला वन कार्यालयका अनुसार हाल सुर्खेतका १७ वटा सामुदायिक वनमा वैज्ञानिक वन व्यवस्थापन कार्यक्रम लागू भएको छ । ‘वैज्ञानिक वन व्यवस्थापनले स्थानीयको जीवनस्तरमै परिवर्तन आयो, जंगल पनि लोभलाग्दो गरी फस्टाएको छ’, जिल्ला वन अधिकृत हेमराज विष्टले भने ।