क्यान्टिलिभर पुलमा पहिरो
गोरखा : भूकम्पसँगैको पहिरोले हिमालपारिको चुम्चेतस्थित सर्दीभीरमा अजंगको पहिरो गयो । पहिरोले साविक चुम्चेत र छेकम्पार गाविसका बासिन्दा आवतजावत गर्ने पदमार्ग बुढीगण्डकीमा मिलाइदियो । दुई गाविसका बासिन्दा भीरमा डोरी टाँगेर डोरीमा झुण्डेर हिडडुल गर्न थाले । यसबारे अन्नपूर्ण पोस्टमा समाचार प्रकाशित भएपछि बेलायतको सहयोगी संस्था युकेएडले भित्तामा टाँसेर बनाइने प्रविधिको पुल (क्यान्टिलिभर पुल) निर्माण गरिदियो ।
नेपालमै पहिलो पटक निर्माण भएको चुमनुब्री गाउँपालिका ६ सर्दीभिरको क्यान्टिलिभर पुल पहिरोले क्षतिग्रस्त भएको छ । डेढ वर्षअघि भीर खोपेर बनाइएको नयाँ प्रविधिको मानिने सो पुलका विभिन्न भागमा पहिरोसँगै खसेको ठूल्ठूला ढुंगाले क्षति पु¥याएको चुम्चेतका लाक्पा छिरिङ लामाले बताए । पुल क्षतिग्रस्त भएपछि चुम्चेत र छेकम्पारका करिब सातसय घरधुरीका बासिन्दा जोखिम यात्रा गर्न बाध्य छन् । ‘पुलको दुई ठाउँमा गरी करिब १२ मिटर भागमा क्षति पुगेको छ’, लामाले भने, ‘पुलको डेक र छेउको पोल भाँचिएको छ । भाँचिएको ठाउँमा खच्चड गोठालाले ठूला ढुंगा र काठको फलेक राखेर हिँड्न मिल्ने बनाएर ओहोरदोहोर गरेका छौं ।’ भीरबाट खसेको पहिरोले पुलको छेउको भाग लतारिएको र बार पनि भाँचिएको उनले बताए ।
भीरबाट झरेको ढुंगाले पुलको बार पनि भाँचेको छ । ‘छेउको बार भाँचिएको छ । पुल कोल्टिएको छ’, उनले भने ‘मान्छे हिँड्ने ठाउँमा फलेक राखेर हिँड्दा पनि खसिन्छ कि भन्ने डर हुन्छ ।’ सो ठाउँ मनास्लु पर्यटन पदमार्गमा पर्छ । पुल जोखिम भएपछि साविक चुम्चेत र छेकम्पारका बासिन्दा र चुमभ्याली घुम्न जाने पर्यटकलाई समस्या भएको छ । मान्छे जोगिँदै हिँड्न सकेपनि खच्चड हिँडाउन गाह्रो परेको चुमनुब्री ४ का वडाध्यक्ष लोप्साङ लामाले बताए । ‘सर्दीभीरबाट ठूलाठूला ढुंगा पनि खसिरहन्छ’, लामाले भने, ‘पूरै पुल नै जान्छ कि भन्ने पिर छ । पुलबाट खस्यो भने सिधै बुढीगण्डकीमा पुगिन्छ ।’
अहिले क्षति पुगेको भागको मर्मतका लागि पहल गरेको गाउँपालिका उपाध्यक्ष कुमारी गुरुङले बताइन् । ‘मर्मत गर्न यहाँ तालिम पाएका मान्छे पनि छैनन् । उपकरण पनि छैनन्’, उनले भनिन्, ‘गाउँपालिकाको खर्चले मात्र मर्मत गर्न सक्ने अवस्था छैन । पुल जडानको काम गरेका इन्जिनियरलाई खबर गरेका छौँ ।’ बेलायतको दातृ संस्था युकेएडको आर्थिक सहयोगमा नेपाल बजार विकास कार्यक्रमले ४ करोड १५ लाख लगानी गरी १२७ मिटर लामो पुल बनाइएका थिए ।