सुर्खेत : खानेपानीको जोहो गर्नै मुस्किल भएपछि सुर्खेतको लेखपराजुलस्थित देवस्थलका बलवीर विकको परिवार गाउँ नै छाडेको दशक बित्यो ।
पानीकै समस्याले हरिलाल विकको परिवारले पनि गाउँ छाड्यो । वर्षौंदेखि बस्दै आएको थातथलो र छिमेकी छाडेर यो परिवार पनि तराई झर्यो । बलवीर र हरिलालको परिवारसँगै खानेपानी उपलब्ध नभएपछि यो गाउँका धेरै परिवारले दुःख गरी जोडेको घरबारी र थातथलो नै छाडेर गए ।
तर, लामो प्रयास र स्थानीयको साहसका कारण अहिले यही गाउँमा खानेपानीको सुविधा उपलब्ध भएको छ । स्थानीयले ऋण काढेर सोलार लिफ्टिङमार्फत गाउँमा खानेपानी आयोजना सम्पन्न गरेका छन् । अहिले स्थानीयका घरघरमा रहेका धारामा पानी आउन थालेको छ । हाल भेरीगंगा नगरपालिकामा पर्ने देवस्थल र माथिल्लो भर्याङमा खानेपानीको समस्या छैन । अग्लो स्थानमा बस्ती भएको र नजिकै पानीको मुहान नहुँदा स्थानीयले वर्षौंसम्म निकै दुःख पाए । गाग्रीमा पानी भरेर दुई घण्टासम्म उकालोमा बोक्नुपर्ने वर्षौंदेखिको समस्याबाट हिजोआज स्थानीयले मुक्ति पाएका छन् । ‘गाग्रीमा पानी बोकेरै दिन बिते, पानी बोक्दाबोक्दै छोराछोरीले स्कुल जान पनि पाएनन्’, देवस्थल निवासी कल्पना विकले भनिन्, ‘हामीले त विश्वास नै गरेका थिएनौं, अहिले त आँगनमै खानेपानी आयो । यस्तो उकालो पनि खानेपानी आउला भन्ने लागेको थिएन तर सोलारबाट तानेपछि त पानी आँगनमै आयो ।’
झिसमिसेमै पानीका लागि गाग्री बोकेर मुहानतर्फ धाउने समस्याबाट मुक्त भएपछि स्थानीय राधिका बुढाले भनिन्, ‘अब हाम्रा दिन फेरिए, पानी नपाएरै मरिन्छ कि जस्तो लाग्थ्यो । अहिले त दैलोमै धारा छ, पानीको चिन्ता छैन ।’ स्थानीयले घरघरबाट ५ हजारका दरले रकम संकलन गरे । त्यतिले मात्र पुगेन, श्रमदान गरेरै आँगनमा पानी ल्याए । स्थानीयको सक्रियतापछि सरकारी तथा गैरसरकारी निकायले पनि बजेट उपलब्ध गराए । ‘अहिले पनि हामीलाई साढे दुई लाख ऋण लागेको छ, संस्थाहरूले दिएको बजेटले पनि पुगेन’, खानेपानी उपभोक्ता समितिका सचिव नारायणप्रसाद शर्माले भने, ‘आयोजना त सम्पन्न भयो तर अब त्यो दुई लाख ५६ हजार रुपैयाँ ऋण कसरी तिर्ने भन्ने चिन्ता छ ।’ आयोजनाको काम सुरु हुँदा कसैले पनि पानी डाँडामा आउला भन्ने विश्वास नगरेको उनले सुनाए । तर, अहिले स्थानीय सिँचाइमा समेत उक्त पानी प्रयोग गरेर व्यावसायिक तरकारी खेतीमा जुटेका छन् ।
सोलार प्रणालीमार्फत लिफ्टिङ गरेर माथिल्लो भर्याङमा एक सय ८६ मिटर र देवस्थलमा ८४ मिटर माथि पानी लगिएको हो । जसबाट माथिल्लो भर्याङमा ३९ घरधुरी र देवस्थलमा २९ घरधुरीले खानेपानीको सुविधा पाएका छन् । आयोजना सञ्चालनका लागि सुन्दर नेपाल संस्थाले आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोग जुटाएको हो । संस्थाका कार्यकारी निर्देशक भूपेन्द्र कँडेलले भने, ‘हामीले स्रोत जुटाउने काममा समन्वय गर्यौं, स्थानीयको सक्रियता र श्रमदानबाट अग्लो डाँडामा रहेको बस्तीमा पनि खानेपानी पुर्याउन सम्भव भयो ।’ आयोजना सञ्चालनका लागि वैकल्पिक ऊर्जा प्रवद्र्धन केन्द्र, स्थानीय कल्पना सामुदायिक वन, जिसस, अनुकुलन र पहल परियोजना र सौर्य बहुउद्देश्यीय पानी प्रणाली परियोजनाले आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोग गरेका हुन् । समुदायको श्रमदानले समेत नपुगेपछि स्थानीयले साढे दुई लाख रुपैयाँ ऋण लिएका थिए । त्यही ऋण तिर्ने उपायको खोजी गर्दै अहिले स्थानीय वडा र नगरपालिका कार्यालयमा धाउने गरेका छन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
