बेसीसहर : लमजुङका किसान लोपन्मुख जडीबुटीको संरक्षणमा जुटेका छन् । उनीहरूले जिल्लाको लेकाली क्षेत्र र बाहिरी जिल्लाबाट विभिन्न प्रकारका जडीबुटीको बिउ ल्याएर नर्सरी स्थापना गरी खेती गर्न सुरु गरेका छन् । क्व्होलासोंथर गाउँपालिका ८, घाम्राङको सामुदायिक वनमा जडीबुटी नर्सरी तथा बगैंचा निर्माण गरिएको छ । कोम्रो सामुदायिक वन र हिमालयन हब सेन्टरको सहकार्यमा जडीबुटीखेती गर्न थालिएको सेन्टरका अध्यक्ष गमप्रसाद गुरुङले जानकारी दिए । उनका अनुसार १० रोपनी जग्गामा जडीबुटीको नर्सरी र १५ रोपनी जग्गामा बगंैचा बनाइएको छ । गत वर्षको जेठबाट बिउ जमाउन थालेको उनले बताए । नर्सरीमा लौठसल्लाका १८ हजार बिरुवा, तेजपात चार हजार, सतुवा दुई हजार, पाँचआंैले, धस्रिगरे, सुगन्धवाल, अस्वगन्ध, टिमुर, कुरिलो, जैतुन, अक्करकाँडालगायत २५ प्रकारका जडीबुटीका ४० हजार बिरुवा लगाइएको छ ।
गुरुङका अनुसार बिरुवा हुर्कंदै गएको छ । आउँदो हिउँदबाट बिरुवा बेच्न सकिनेछ । बगैंचामा लौठसल्ला, चुत्रो, चिराइतो, सतुवा, असोगन्ध, सुगन्धवाल, घाँसमा किन्बु, बकाइनो, खनियो, काठमा सतिसाल, विजयसाल, नगदेबालीमा कफीलगायत दुई हजार बिरुवा छन् । जडीबुटी लोपन्मुख हुँदै गएपछि स्थानीयको सक्रियतामा जडीबुटी संरक्षण अभियान थालिएको गुरुङले बताए । स्थानीय, सामुदायिक वन र हिमालयन हब सेन्टरले जडीबुटीको संरक्षण गर्न थालेको हो । ‘जडीबुटी हराउँदै गयो । बहुउपयोगी जडीबुटीको संरक्षण गर्न अभियान थालेका हौं’, उनले भने । नर्सरीमा गत वर्ष १२ लाख रुपैयाँ र यो वर्ष ४ लाख रुपैयाँ गरी १८ लाख लगानी भएको छ । बिउ खरिद, टनेल निर्माण, टहरो, तारजालीलगायत भौतिक पूर्वाधार निर्माण, जग्गा व्यवस्थापनमा लगानी भएको गुरुङले बताए । गाउँमाथिको लेकबाट र गाउँलेले खोजेर ल्याएका बिरुवा खरिद गरिएको छ । केही जिल्लाबाहिरबाट समेत ल्याइएको छ ।
कोम्रो सामुदायिक वनका अध्यक्ष पसबहादुर गुरुङले त्यस क्षेत्रमा जडीबुटी पाइने भएता पनि हराउँदै गएपछि यसको संरक्षणका लागि हिमालयन हब सेन्टरको सहयकार्यमा जडीबुटी संरक्षणमा जुटेको बताए । ‘जडीबुटी फूल नफुल्दै निकाल्छन् । वनमा मासिँदै गएको छ । संरक्षणको आवश्यता ठानेर खेती गर्न थालेका छौं’, उनले भने । उत्पादनको ३ प्रतिशत सामुदायिक वनलाई दिने गरी सामुदायिक वनमा खेती गरिएको हो । गुरुङका अनुसार जमाएको दुई वर्षपछि बिरुवा बिक्री गर्न सकिनेछ ।
डिभिजन वन कार्यालय लमजुङका डिभिजनल वन अधिकृत मोहन काफ्लेले जडीबुटी खेतीका लागि कार्यालयबाट सहयोग गर्दै आएको बताए । यो वर्ष मात्रै बिरुवा उत्पादन, नर्सरी निर्माण, बिरुवा खरिदका लागि पौने ९ लाख रुपैयाँ सहयोग गरेको उनले बताए । उनका अनुसार जिल्लाको मस्र्याङ्दी गाउँपालिका ५, घेर्मुको उपल्लो चिप्लामा पनि दुई हजार लौठसल्लाका बिरुवा उत्पादन गरी खेती गर्न थालिएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
