‘सरकार, पुल बनाउन आन्दोलन नै गर्नुपर्ने हो ?'
जाजरकोट : जाजरकोट–जुम्ला सडकको छेडा–थलह सडकखण्डमा पर्ने मोटरेबल पुल निर्माण अलपत्र छ । ठेक्का सम्झौता भएको सात वर्ष बितिसक्दा पनि पुल बन्न नसकेको हो । १८ महिनामा बन्नुपर्ने पुल नबनेपछि निर्माण कम्पनीलाई कालोसूचीमा राखेर ठेक्का तोड्ने निर्णय सम्बन्धमा सर्वोच्च अदालतको फैसला ढिलाइले पुल निर्माण अलपत्र परेको छ ।
लामो समयसम्म पुल नबनेर अलपत्र परेपछि बर्खामा पश्चिम जाजरकोटको यातायात ठप्प हुने गरेको छ । स्थानीयले पुल निर्माण बनाउन धेरै पटक जिल्ला तहदेखि संघीय सरकारको समेत ध्यानाकर्षण गराइसकेका छन् । तर, कसैको यसतर्फ ध्यान नदिएको शिवालय–१ का पूर्णबहादुर महताराले बताए । ‘सरकार यो पुल कहिले बन्छ ? एउटा सामान्य पुल बन्न कति वर्ष लाग्ने हो ? यस्तै पाराले समृद्धि सम्भव छ ? ’ उनले प्रश्न गर्दै भने, ‘पुल बनाउन हामीले आन्दोलन नै गर्नुपर्ने हो ? ’
पुल निर्माणमा बेवास्ता गर्ने सर्वउद्धार÷फ्रेन्ड्स जेभी निर्माण सेवा काठमाडौंलाई जिल्ला समन्वय समितिको सिफारिसमा सार्वजनिक खरिद अनुगमन कार्यालयले गत वर्ष नै कालोसूचीमा राखेर ठेक्का सम्झौता तोड्ने निर्णय गरेको थियो । फर्म कालोसूचीमा राखिएपछि निर्माण कम्पनीका प्रोप्राइटर हरिबहादुर लामा र पुष्पराज बजगाईंले फर्मलाई कालोसूचीबाट हटाइपाऊँ भनी सर्वोच्च अदालतमा रिट दायर गरेका थिए । सर्वोच्चले गत वर्ष असोज २७ गते विपक्षका नाममा निर्माण कम्पनीलाई कालोसूचीमा राख्ने निर्णय कार्यान्वयन नगर्न÷नगराउन अन्तरिम आदेश जारी ग¥यो । वर्ष दिन बित्न लाग्दा पनि अन्तिम फैसला भने हुन सकेको छैन । उक्त पुलको विषय अदालतमा विचाराधीन अवस्थामा रहेकाले पुल निर्माणको ठेक्का तोडी नयाँ ठेक्का खोल्न नमिल्ने जिल्ला समन्वय अधिकारी कमलराज भण्डारीको भनाइ छ । पुल निर्माण रोकिएपछि गत आर्थिक वर्षको ७० लाख बजेट पनि फिर्ता गएको छ । मोर्क पुल निर्माणमा ढिलाइ हुँदा जाजरकोट जुम्ला सडकमा पर्ने १२ वटा पुल निर्माण प्रक्रिया अघि बढ्न सकेको छैन । साथै, अन्य विकास निर्माणमा पनि बाधा पुगेको जिल्ला समन्वय अधिकारी भण्डारीको भनाइ छ ।
जाजरकोट जुम्ला रणनीतिक सडकको मोर्क खोला पक्की पुल निर्माण गर्न ठेकेदारले ढिलाइ गरेको छ । ठेकेदारको लापरवाहीका कारण पुल निर्माण समयमै नसकिएको हो । ठेकेदारको लापरबाहीले पुल निर्माण सुरु भएको सात वर्ष बित्दासमेत कार्य सम्पन्न हुन सकेको छैन ।
जाजरकोटको शिवालय गाउँपालिका–१ को मोर्कखोला जोडिने २५ मिटर लम्बाइ तथा ४ मिटर चौडाइको मोर्क पुल स्थानीय सडक पुल आयोजनाअन्तर्गत निर्माण हुन लागेको हो । पुल बनाउन तत्कालीन जिल्ला विकास समितिले ०६९ सालमा सर्वउद्धार÷फ्रेन्ड्स जेभी निर्माण सेवा काठमाडौंलाई ठेक्का दिएको थियो । १ करोड ९६ लाख लागतमध्ये घटाघटमा १ करोड ४४ लाखमा सम्झौता गरेको थियो ।
ठेकेदारले पुल निर्माण गर्न ९१ लाख ८४ भुक्तानी लिइसकेका छन् । तर, पुलको सब स्टक्चरको कार्यबाहेक अन्य काम हुन सकेको छैन । पुलको सुपरस्टक्चर, पहुँचमार्ग, नदी नियन्त्रणलगायत कार्य अलपत्र छ । ०७३ मा तेस्रो पटक म्याद थप हँुदासमेत निर्माण कम्पनीले पुल निर्माणमा सक्रियता देखाएन । व्यवसायीले समयमा पुल नबनाउँदा पश्चिम क्षेत्रका बासिन्दालाई आवतजावतमा सास्ती हुने गरेको छ ।
मोर्क बजारदेखि थलहबजारसम्मको २५ किमि सडकमा यातायात सहज बन्न नसकेको स्थानीयको गुनासो छ । सडक बने पनि यातायातको सुविधा नहुँदा स्थानीयलाई आवताजावतमा सास्ती हुने गरेको छ । बर्सेनि वर्षासँगै खोलामा पानी बढेपछि यातायात अवरुद्ध हुने गर्छ । पुल नहँुदा स्थानीयले जोखिम मोलेर वारपार गर्नुपर्ने बाध्यता भएको शिवालय गाउँपालिका–१ स्यापीका मानबहादुर पुनले बताए । स्थानीय तहले २६ लाख खर्चेर बनाएको कजवेले समेत काम नगरेको उनी बताउँछन् । पुल नबन्दा खोलाले बगाएर स्थानीयको ज्यानसमेत जाने गरेको छ । छिटोछरितो पुल निर्माण गर्न सरोकारवाला निकाय गम्भीर हुनुपर्ने स्थानीयको भनाइ छ । मोर्क पुल जाजरकोट पश्चिम क्षेत्रको मुख्यद्वार हो । ठेकेदारले प्रतिस्पर्धामा कामको जिम्मेवारी लिने तर कार्य सम्पन्न गर्नेतर्फ बेवास्ता गर्ने प्रचलनले पुललगायत पूर्वाधार निर्माणमा समस्या हुने गरेको छ । काम नगर्ने ठेकेदारको नाम स्थानीय प्रशासनले गृहमा पठाए पनि कारबाही हुन नसकेको स्थानीय बताउँछन् ।