काठमाडौं : नेपाल–फ्रान्सबीच लामो समयपछि काठमाडौंमा दुईपक्षीय सम्बन्धबारे राजनीतिक तहमा छलफल हुने भएको छ । सन् २००६ पछि फ्रान्सबाट हुन लागेको यो उच्चस्तरीय भ्रमण हो ।
७ दशक लामो कूटनीतिक यात्रामा नेपाल–फ्रान्सबीच दुईपक्षीय औपचारिक राजनीतिक संयन्त्रसमेत बनेको छैन । यस्तो स्थितिमा त्यस्तो संयन्त्रको खाका तयार पार्न भ्रमण हुन लागेको परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारीले बताए । नेपालले कूटनीतिक सम्बन्ध राखेको चौथो देश हो फ्रान्स । उत्तरी छिमेकी चीनभन्दा पहिले नेपालको सम्बन्ध फ्रान्ससँग स्थापना भएको हो । सन् १९४९ अप्रिल २० मा फ्रान्ससँग सम्बन्ध कायम भए पनि अहिलेसम्म दुईपक्षीय राजनीतिक र सहयोग प्रक्रिया अघि बढाउने अन्य औपचारिक कूटनीतिक संयन्त्र छैन ।
पछिल्लो समय फ्रान्सले यहाँ रहेको आफ्नो सम्पत्ति (विशालनगरस्थित राजदूत निवास) बिक्री गरेर भिसा कार्यालयसमेत नयाँ दिल्ली सारेको छ । दक्षिण एसियामा पुरानो सम्बन्ध रहेको देश नेपालसँग फ्रान्सले मितव्ययिताको नाममा दूतावासको आकार घटाएको छ । यसैगरी भिसाका लागि दिल्ली पुग्नुपर्ने वा ‘भीएसएफ ग्लोबल’ मार्फत् आवेदन दिनुपर्ने बनाएको छ । दूतावासमा कर्मचारी कटौती मात्र गरेको छैन, दुईपक्षीय सहयोगसमेत शून्यमा झारेको छ । पछिल्लो एक दशकयता उसले सहयोग शून्य बनाएको हो ।
युरोपेली संघ (ईयू) मार्फत् दिने भने फ्रान्सले सहयोग जारी राखेको छ । फ्रान्सेली भाषा र सांस्कृतिक केन्द्र पनि राखेको छ । तर बाँकी सबै दिल्ली लैजानुलाई नेपालप्रति फ्रान्सको दृष्टिकोण पनि भारतकै आँखाबाट हुने तथ्य पुष्टि भएकाले यसमा ध्यान दिनसमेत नेपालले आग्रह गर्ने भएको छ ।
द्विपक्षीय संयन्त्र निर्माण भइरहेको पहलअनुरूप फ्रान्सको विदेश मन्त्रालयका महासचिव मौरिस गुर्दो मोन्तान नेतृत्वको टोली नेपाल आउन लागेको हो । कूटनीतिक मामिलामा उनी विदेशमन्त्री पछिका शक्तिशाली मानिन्छन् । उनले उच्चस्तरीय राजनीतिक छलफल पनि गर्नेछन् । परराष्ट्र सचिवस्तरीय द्विपक्षीय संयन्त्र बनाउन फ्रान्स तयार भए पनि यो भ्रमणपछि यसबारे निर्णय लिने तयारी सरकारले गरेको छ ।
मोन्तानको भ्रमणमा विशेषगरि सन् २०१९ लाई कसरी द्विपक्षीय कूटनीतिक सम्बन्धको ७० औं वर्षगाँठ मनाउनेमा नै धेरै केन्द्रित हुनेछ । उनी भारतमा हुने ‘राइसेना डाइलग’ मा सहभागी हुन आउने क्रममा नेपाल आउन लागेका हुन् । गत कात्तिक अन्तिमसाता भएको पेरिस बैठकमा द्विपक्षीय सम्बन्धका सबै मुद्दामा छलफल भएको र त्यसलाई निरन्तरता दिन उनी नेपाल आउन लागेको परराष्ट्र अधिकारीले बताए । परराष्ट्र सचिव शंकरदास बैरागी र फ्रान्सको विदेश मन्त्रालयका महासचिव मोन्तानबीच लामो छलफल भएको थियो ।
‘७० वर्षको सम्बन्धबारे नयाँ लोगो सार्वजनिक गर्ने र सद्भावना कार्य घोषणा गर्ने तयारी भएको छ’, नेपालस्थित फ्रान्सेली दूतावासले जनाएको छ । नेपालका लागि फ्रान्सका राजदूत फ्रास्वाँ जाभिए लेजेले नेपाल–फ्रान्स कूटनीतिक सम्बन्धको ७० औं वर्षगाँठ कसरी मनाउने र उच्चस्तरीय भ्रमणको पहल गर्नेलगायत छलफल हुने तथा केही घोषणा हुने जानकारी दिएका छन् । मोन्तानको भ्रमण नयाँ दिल्ली र जापानसँग पनि जोडिएको छ । जापानी विदेशमन्त्री दिल्ली भएर नेपाल हुँदै त्यही बेला फ्रान्स पुग्नेछन् । मोन्तान नेपाल हुँदै नयाँ दिल्ली पुगेर फ्रान्स फर्कनेछन् ।
जापानले इन्डो–प्यासिफिक रणनीतिअन्तर्गत नै नेपाललाई हेरेको भनिरहँदा मोन्तानको भ्रमणले केही राहत दिनेछ । परराष्ट्रका अधिकारी भन्छन्, ‘युरोपेलीहरू पनि नेपालको मामिलामा निर्णय लिँदा दिल्लीस्थित आफ्ना दूतावासको धारणा नबुझी केही पनि गर्दैनन् ।’ दूतावासले यस्ता धारणा अस्वीकार गर्दै नेपाल–फ्रान्सको सम्बन्ध पुरानो र मौलिक रहेको बताएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
