भन्सार नहुँदा त्रीदेशीय नाकाबाट बहुमुल्य वस्तुको तस्करी
दार्चुला : चीन, भारत र नेपालको त्रीदेशीय नाकामा १५ वर्षयता भन्सार कार्यालय नहुँदा वार्षिक करोडौंको तस्करी हुने गरेको छ ।
माओवादी युद्धका बेलादेखि नै दार्चुलामा पर्ने त्रीदेशीय नाकाका पाँचवटा छोटी भन्सार बन्द भएका थिए । तिंकर भञ्ज्याङ, दत्तु, जौलजीवी, धर्मघर र सितापुल नाकामा नेपालतर्फ भन्सार कार्यालय स्थापना हुन नसक्दा अनियमितता बढेको हो ।
माओवादी युद्धअघि भने नेपाली भन्सार कार्यालय नियमित रुपमा सञ्चालित थिए । अहिले भने सबैभन्दा बढी चिनियाँ सामान आयात हुने तिंकर र सीतापुल नाकामा भन्सारका कुनै कर्मचारी खटाइएका छैनन् ।
उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष मंगलसिंह ठगुन्नाका अनुसार जिल्लाका यी पाँचै नाकामा भन्सार कार्यालय स्थापना गरियो भने राज्यले राम्रै आर्थिक आम्दानी गर्न सक्छ । तर राजश्व संकलन गर्न नसक्दा हरेक दिन तस्करी बढ्दै गरेको बताउँछन् ठगुन्ना ।
चीनको ताक्लाकोट भएर तिंकर र सीतापुल भञ्ज्याङ हुँदै गरिने ब्यापार पुरानै हो । ती दुबै नाकाको भन्सार कार्यालय त झन दुई दशकदेखि स्थापित हुन सकेको छैन । भारत र चीनको व्यापार भने भारतबाट अतिक्रमित नेपाली भूमि कालापानी र लिपुलेक क्षेत्र भएर हुन्छ । सीमा नाकामा भन्सार नहुँदा नेपाल–चीन व्यापारबाट आउने राजस्व गुमिरहेको हो ।
तिंकर नाकाबाट हरेक दिन नुन, भेडाको ऊन, रेडिमेड कपडा, जुत्ता, चप्पल लगायत सामान घोडा वा खच्चरको माध्यमबाट ल्याइन्छ ।
बहुमुल्य वस्तुको तस्करी
हिमपातको समेत मौसम भएकाले त्यस क्षेत्र अहिले लगभग मानवविहीन नै छ । तर त्यस क्षेत्रबाट पनि बहुमुल्य जडिबुटी लगायत सामान ओसारपोसार रोकिएको छैन ।
राज्य संयन्त्रको पहुँच नहुँदा पनि यस्ता ठाउँबाट बहुमुल्य वस्तु ओसारपोसार बढी हुने गरेको व्यवसायीहरु बताउँछन् । प्रमुख जिल्ला अधिकारी खुमकान्त आर्चाय स्वयं बेलाबेला अवाञ्छित गतिविधि हुने तथ्य स्वीकार गर्छन् ।
दार्चुलाको त्रिदेशीय नाकाबाट धेरैजसो वन्यजन्तुको अखेटोपहार, दुर्लभ बन्यजन्तुका अंग, जडिबुटी लगायत वस्तु बढी ओसारपोसार हुने गरेको हो ।
नेताहरुलाई नै छैन चासो
अनियमित रुपमा सीमाबाट सामान ओसारपोसार गर्दा पनि जनप्रतिनिधि र नेताहरु नै भन्सार स्थापनाको लागि चासो देखाएका छैनन् । बरु सडक निर्माणलाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्ने भन्दै भन्सार स्थापना उनीहरुको एजेन्डामा परेको छैन । यसबारे स्थानीय व्यवसायीहरुले नै गुनासो गर्दा समेत जनप्रतिनिधिले चासो नदेखाएका हुन् ।