पोखरा : सञ्जीव उप्रेतीले त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट अवकास लिएपछि पत्रकारले सोधे, ‘अब के गर्नुहुन्छ ?’ सायद कतै कन्स्लटेन्सी गर्नेछन् वा किताब लेख्नेछन् भन्ने उत्तरको अपेक्षासहित प्रश्न सोधिएको थियो भन्ने उप्रेतीलाई लाग्छ। तर उनले सहज उत्तर दिए, ‘परिवारलाई समय दिन्छु, बुवा बिरामी हुनुहुन्छ, उहाँसँग समय बिताउँछु।’
अक्सर उनलाई सोधिन्छ-अब किताब लेख्नुहुन्छ ? फेरि पनि सहज उत्तर दिन्छन्-लेख्न पनि सक्छु, नलेख्न पनि सक्छु। तिनै उप्रेती शनिबार पोखरामा घनचक्कर उपन्यासको सेरोफेरोमा पाठकसँग गफिए।
एउटा मान्यता छ-किताब लेखेपछि लेखकको मृत्यु हुन्छ। तर अचेल लेखकसँग पाठक प्रत्यक्ष साक्षात्कार गर्छन्। उप्रेतीकै विद्यार्थीसमेत रहेका पृथ्वीनारायण क्याम्पसका प्राध्यापक सरोज कोइरालाले पहिलो प्रश्न गरे-हामी त डेथ अफ अथर पढेका मान्छे, सरलाई लेखकको रुपमा प्रश्न गरौं कि पाठकको रुपमा ? सञ्जीवले फ्याट्ट भने, ‘लेखककै रुपमा सोध्नोस्।’
कतिपयले उप्रेतीलाई उनको उपन्यास घनचक्कर उनकै आत्मकथा पनि भनेका थिए। यो प्रसंग पोखरामा पनि किन नउप्कियोस्। उप्कियो। र्यान्डम रिडर्स सोसाइटीको कार्यक्रममा सञ्जीवले भने, ‘हो, उपन्यासको पात्र विश्वविद्यालयमा पढाउँछ। कति कुरा म आफैंसँग पनि मिल्छन्।’
उपन्यासमा आफूले व्यक्तिगत जीवनका घटना प्रयोग गरेको स्वीकारोक्ति दिए। अनि भने, ‘तर आख्यानीकरण गरेको छु। शून्यमा त केही गर्न सकिन्न नि। आत्मकथा त होइन, तर आत्मकथाका तत्वहरु छन्। तर यो आख्यानै हो, यसको मुख्य पात्रलाई पागलखाना पु¥याइन्छ। तर मलाईचाहिँ अहिलेसम्म पुर्याइएको छैन।’
लेख्दा उत्तरआधुनिकतावादी वा लीलालेखनवादी बनाउने वा अरु कुनै भन्नेबारे सोच्दै नसोचेको सञ्जीवले सुनाए। ‘व्यक्तिको पागलपन देखाउनु थियो, समाजको पागलपन देखाउनुभयो, मसँग विषय थियो वाद थिएन।’
आफूलाई घनचक्कर उपन्यास पागलले गरेको गन्थन रैछ भने पनि स्वीकार्य हुने उनले बताए। ‘यो किताब लेख्दा म अलिकति डिस्टर्ब थिएँ, आमालाई अल्जाइमर भएको थियो, बस आफ्नो अनुभूतिसँग इमान्दार हुने प्रयास गरें’, उनले भने।
पृथ्वीनारायण क्याम्पसकै अर्का प्राध्यापक विष्णुप्रसाद पौडेलले घनचक्कर प्रयोगशील उपन्यास भएको विचार राखे। पोखरा विश्वविद्यालयका प्राध्यापक शिव संकल्पले कतिपयलाई पढ्न दुरुह लागे पनि आफूलाई त्यस्तो नलागेको अनुभव सुनाए।
अर्का प्राध्यापक विश्व अधिकारीले सञ्जीव उप्रेतीसँग विश्वविद्यालय पढ्दाताकाका रहस्य खोतले। भने, ‘उहाँ कहिल्यै क्याम्पस नआउने, आए पनि बाहिरै चुरोट पिएर बस्ने तर भूतो न भविष्यतिः सबैभन्दा धेरै नम्बर ल्याएर पास हुनुभयो।’
पैताला उपन्यासका लेखक गनेस पौडेलले मूलपात्र पागल हुनुको कारण घनचक्कर उपन्यासमा नभए पनि पहिलो च्याप्टरभन्दा अघि केही छ भन्ने बुझ्नुपर्ने बताए।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
