काठमाडौं : ‘फिल्म चल्नु भनेको पैसा कमाउनु मात्रै हो? या यसले पारेको सामाजिक प्रभावको आधारमा फिल्मको समीक्षा गर्ने? ’ नेपाली चलचित्रकी चर्चित अभिनेत्री रेखा थापा प्रश्नकर्तासँग सबालजवाफ गर्दै थिइन्।
खासमा फिल्म के हो? कस्तो बनाइनुपर्छ? र फिल्मले के काम गर्नुपर्छ कुनै बनिबनाउ नियम या सिद्धान्त छैन। अक्सर अहिलेको समाजमा फिल्मले कमाएको पैसाको आधारमा वर्गीकरण गरेको पाइन्छ। तर फिल्मलाई व्यापारिक नाफा र दर्शकको उपस्थितिको आधारमा मात्रै उत्कृष्टको ट्याग भिराउन नहुने थापाको तर्क थियो।
हरेक दुई महिनाको अन्तरमा महिनाको अन्तिम शनिबार सञ्चालन हुने आह्वान संवादमा यस पटक रेखा थापा उपस्थित भएकी थिइन्। मार्टिन चौतारीको हलमा सञ्चालित कार्यक्रम ‘नेपाली चलचित्रमा महिला पात्रको भूमिका, नारीप्रधान चलचित्रको माग, महिला निर्देशनलगायतको विषयमा छलफल गरिएको थियो। ‘फिल्मले समाजको कथा बोल्नुपर्छ, समाजका समस्याविरुद्ध आवाज उठाउनुपर्छ र केही सकारात्मक प्रभाव पार्नुपर्छ’, रेखाले फिल्मको विषयमा यसरी आफ्नो धारणा राखेकी थिइन्। नेपाली चलचित्रमा आफ्नो १८ वर्षे उपस्थिति र अनुभवको आधारमा आफूले फिल्मका पात्र र प्रवृत्तिमा केही फरक नपाएको उनले बताइन्।
फिल्म मेकिङको टेक्नोलोजी, कलाकारको स्टारडम, लगानी र आम्दानीको विषयमा केही फरक अवस्था बने पनि फिल्ममा देखाइने महिलाको चरित्र, प्रवृत्ति र कथामा खासै नयाँपन देखिन नसकेको उनले बताएकी थिइन्। केही महिनाअघि रेखा अभिनीत र निर्देशित फिल्म ‘मालिका’ प्रदर्शित भयो। सामाजिक महिला हिंसा र बालविवाहलाई समाजबाटै निर्मूल पार्ने उद्देश्यका साथ उनले छोरीका लागि स्वर्णिम नेपाल अभियानअन्र्तगत यो फिल्म निर्माण गरिएको थियो। व्यापारिक रूपमा यो फिल्मले खासै सफलता पाउन नसकेको स्विकार गर्दै थापाले दर्शकले समाजका कथा व्यथा र वास्तविक कुरा हेर्न नचाहेको बताइन्। नेपाली फिल्मका दर्शक र यो देशले आफूलाई रेखा थापाको परिचय दिएकाले आफूले समाजको वास्तविकता फिल्ममा देखाउन खोजेको बताइन्। उनले भनिन्, ‘अहिलेका दर्शक फिल्ममा मनोरञ्जन मात्रै हेर्न चाहन्छन्। आफूमा भएको कमजोरी बिर्सन मात्र फिल्म हलसम्म पुग्छन्।’
‘विदेशी फिल्ममा आफ्नोपन भेटिँदैन, संवाद, संस्कारदेखि कुनै पनि कुरा हामीसँग मिल्दैन तर पनि नेपालमा विदेशी फिल्मले करोडौंको व्यापार गर्छन्। तर नेपालको दुर्गम गाउँको कथा, मधेसी उत्पीडनको कथा र कर्णालीको व्यथा टिपेर फिल्म बनाउँदा हामीलाई हेर्ने मन भेटिँदैन। सबैलाई कृत्रिमताले अन्धो बनाइसकेको छ’, उनले भनिन्।
कार्यस्थलमा हुने यौन हिंसाविरुद्ध बोल्न विश्वभर चलेको मिटु आन्दोलनमा नेपाली कलाकार किन चुप बसे? नेपाली चलचित्र क्षेत्र महिलाका लागि अत्यन्तैे सुरक्षित भएर हो? सहजकर्ताको भूमिकामा रहेकी अर्चना थापाको प्रश्न थियो। बालिका बलात्कार गर्ने अपराधीलाई सजाय दिलाउन र पीडितलाई न्याय दिन बारम्बार आन्दोलन गर्नुपर्ने अवस्था हाम्रो देशमा भएको बताउँदै उनले हाम्रो समाजमा पुरुष कहिल्यै पनि दोषी नमानिने तर्क गरिन्। यसका साथै ६/७ वर्षअघि आफूले सम्बन्धविच्छेद गर्दा वास्तविक कुरा कसैले बुझ्नै नखोजी एकोहोरो आफूलाई गलत देखाउने प्रयत्न सबैले गरेको अनुभव सुनाएकी थिइन्।
मिटुबारे बोल्दा उसले जीवनभर लगाएर बनाएको करियर नै धरापमा पर्ने र कतैबाट पनि सहयोग नपाइने हुँदा धेरै कलाकार चुप बसेको उनले बताइन्। महिलाका लागि तपाईं खुलेर बोल्नुस् हामी छौं भनेर साथ दिने कोही नभएको उनको भनाइ थियो।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
