भारतीय गोलभेंडाले सर्लाहीका किसान मारमा
मलंगवा : भारतीय गोलभेंडा बजारमा भित्रिएपछि सर्लाहीका गोलभेंडा किसान मारमा परेका छन् । पाँचदेखि आठ सयसम्म बिक्री हुँदै आएको एक क्यारेट गोलभेंडा अहिले एक सय ५० देखि दुई सयसम्म बिक्री हुुँदै आएको छ ।
गोलभेंडाले भाउ नपाएपछि गोलभेंडाका लागि पकेट क्षेत्र मानिएका सर्लाहीका किसान अहिले चिन्तित बनेका छन् । मूल्य नपाएपछि अहिले किसानलाई लागत उठाउनसमेत हम्मेहम्मे परेको छ । मूल्य नपाएपछि रोपाईं, गोडमेल, ढुुवानी, औषधि खर्चसमेत उठाउन नसकिने किसानले बताउँदै आएका छन् । अनियमित तरिकाले भारतीय गोलभेंडा देशमा भिœयाएर किसानलाई राज्यले मार्ने काम गरेको किसानले आरोप लगाएका छन् ।
जिल्लाको उत्तरी भेगका सर्वसाधारणको जीवनको आधार बनेको गोलभेंडा खेती भारतीय गोलभेंडाका कारण धरापमा पर्ने खतरा रहेको किसानको ठम्याइ छ । यस्तै अवस्था रहयो भने गोलभेंडा खेतीले किसानलाई ऋणमा डुुबाउने उनीहरूले बताए ।
हरिवन–२ अत्रौलीका शितल महतोले भारतीय गोलभेंडा आयात भएपछि यसपाली लगानी उठाउन नसकेको गुुनासो गरे । प्रतिक्यारेट गोलभेंडा अहिले एक सयदेखि एक सय ५० सम्म बेच्नुपर्ने बाध्यता छ । खेतमा सड्नका लागि छोड्नुभन्दा केही पैसा भए पनि बाध्य भएर बजारमा सस्तोमा बेच्नुुपरेको शितलको गुुनासो छ । अहिले मजदुर खर्च, ढुुवानी खर्च, औषधि खर्च सबै महँगो छ । तर, आफूले उत्पादन गरेको गोलभेंडा सस्तोमा बेच्नुपरेको छ । ‘यस्तै अवस्था रहयो भने अर्को वर्षदेखि किसान गोलभेंडा खेती गर्न छोड्छन्’, शितलले भने, ‘खेत बाँझो राख्छुु । तर, गोलभेंडा खेती गर्दिनँ ।’ २० वर्षदेखि गोलभेंडा खेती गर्दै आएको छुु । तर, यस्तो अवस्था कहिले आएको थिएन । यस वर्ष उखुुखेतीको हालत पनि त्यस्तै छ । नगदबालीको रूपमा चिनिएका गोलभेंडा र उखुुखेतीले यस वर्ष किसानको टाँट पल्टाउने काम गरेको छ ।
मूल्य नपाउँदा आफूजस्तो थुुप्रै किसानको तह लागेको हरिवन २ अत्रौलीकै चलितर महतोले बताए । यस वर्ष खर्चसमेत उठेन । तीन बिघामा गोलभेंडा खेती गरेको छुु । मूल्य नपाउँदा लगानीसमेत उठ्न सकेन । एक बिघामा एक लाखभन्दा बढी खर्च हुुन्छ । तर, मूल्य नपाउँदा आधा लगानीसमेत उठ्न सक्दैन ।
सर्लाहीबाट दिनको १२ ट्रक जान्छ । नवलपुुर, लालबन्दी र बागमतीबाट मात्र एक सयदेखि एक सय ३० टन गोलभेंडा निर्यात हुुने गरेको गोलभेंडा व्यापारी लालबन्दी–१ नवलपुुरका शम्भुु चौधरीले बताए । तर, भारतबाट मात्रै दैनिक यसको दोब्बर आयात हुुने गरेको छ । गत वर्षमा चिसोले गर्दा गोलभेंडा खेतमा क्षति हुुन्थ्यो । तर, यस वर्ष मौसमले साथ दिए पनि भारतीय गोलभेंडा भित्रिँदा किसानले मूल्य नपाएको चौधरीले बताए । हामीलाई पनि यस वर्ष नराम्रोसँग घाटा लागेको छ । अहिलेसम्म आफूलाई मात्र ११ लाख जति घाटा लागेको छ ।