केही सातादेखि भारतीय मिडियाका अधिकांश ‘अडियन्स’ यदी सबैभन्दा धेरै कसैलाई हेर्दैछन् भने त्यो व्यक्ति महेन्द्र सिंह धोनी वा विराट कोहली नभएर कनैया कुमार हो ।
भारतमा लोकसभा चुनावको गर्मी छ । र सबैभन्दा बढी चर्चाको चुनावी केन्द्र बनेको छ, बिहारको बेगुसराय । बेगुसरायका उम्मेद्वार हुन् कनैया । भारतीय जनता पार्टीका उम्मेद्वार गिरिराज सिंहसँग प्रतिष्पर्धा गरेका उनी चर्चामा आएका हैनन् ।
बरु जवाहरलाल नेहरु विश्वविद्यालयमा विद्यार्थी युनियनको अध्यक्ष हुँदादेखि नै मूलधारको राजनीतिमा हस्तक्षेप गर्नखोजेकाले चर्चामा छन् । विद्यार्थी राजनीतिमा सक्रिय छँदादेखि नै उनी भारतको शासनशैली र सत्ताको विपक्षमा निरन्तर छन् । जसकारण उनी हिरासतसम्म पुगे । उनीमाथि ‘देशद्रोही’को विल्ला भिराइयो । खासगरी भारतीय जनता पार्टीका अधिकांश नेताहरुले उनलाई यस्तो आरोप लगाउँदैआए ।
त्यसो त, कनैयाप्रति धेरैको सहानुभुति पनि छ । कतिपय कांग्रेसका नेता समेत उनको विपक्षमा खुलेर बोल्न सकेका छैनन् । यसबाट कनैयाले जितेकोमा उनीहरु पनि दुखी हुने छैनन् भन्न सकिन्छ । बिहारको एक विपन्न परिवारका एक युवक, जसले जेएनयूबाट पिएचडी गरेको छ । विद्यार्थी राजनीतिबाट सिधै सांसद बन्न आतुर युवासँग धेरैको अपेक्षा हुनु स्वभाविक पनि हो ।
खासगरी सिान्तकृत, अल्पसंख्यक, विपन्न र प्रतिपक्षीको समेत कनैयालाई सहानुभुति छ । भारतका केही प्रभावशाली मिडिया समेत उनको पक्षमा खुलेरै लागेका छन् । यसरी हेर्दा बाहिरी जिल्लाबाट आएर उम्मेद्वार बनेका गिरिराज र कांग्रेस गठबन्धनका उम्मेद्वार भन्दा बढी शक्तिशाली कनैया नै देखिएका छन् ।
कनैया किन एक्लै ?
यद्यपि कनैयाबारे केही बहस छुटेका छन् । यसबीचमा उनी भारतका हरेक सहर र गाउँ चहारिसके । बिहारका अधिकांश गाउँ घुमिसकेको कुरा उनले गरेका सम्बोधनबाट थाहा हुन्छ । कतै युवा समूहको आयोजनामा, कतै कुनै राजनीतिक दलको आयोजनामा, कतै विद्यार्थीहरु संगठन, साहित्यिक सभा जस्ता आयोजकका थुप्रै कार्यक्रममा उनले सम्बोधन गरिसकेका छन् । तर भारतको समग्र राजनीतिमा उनी कहिले सबैका साझा जस्ता देखिन्छन्, कहिले एक्लै देखिन्छन् ।
भारतका करोडौं युवाहरु यदी परिवर्तन चाहन्छन् भने कनैया किन एक्लै छन् त ? यो प्रश्नको जवाफ खोजिनुपर्छ । कनैया जसरी सेलिब्रिटी बनिरहेका छन्, यो यात्रा हेर्दा कनैया कतै फस्दैछन् वा फसाइँदै छन् । हरेक सहरमा उनले बोल्दा ताली वा वाहवाही त आइ नै रहन्छ । दर्शकहरु उनको भाषण निकै रुचीसाथ हेर्छन् । कयौं त उनको भाषणबाट परिवर्तन पनि भए सायद् । फेरि पनि उनी किन एक्लै छन् त ?
उनलाई जारी लोकसभा चुनावमा भारतको एक कमजोर कम्युनिस्ट पार्टीको सहारा लिएर चुनावमा भाग लिनुपर्ने अवस्था आयो । जब कि, कनैया जुन पार्टीको उम्मेद्वार बन्दै छन् त्यसका सबै नीति, सिद्धान्तसँग पूर्ण सहमत छैनन् । त्यसो त, उक्त कम्युनिस्ट पार्टी नै कनैयाको अनुहार देखाएर आफ्नो बिग्रिएको छवि सुधार्ने प्रयत्नमा छ ।
‘हिन्दुस्तान’को हिरोइजम
अन्ततः कनैया पनि ‘महान हिन्दुस्तान’को ‘हिरो’ बन्ने दौडमै छन् । र उनको यही यात्रा आफ्नै घाँटीमा पासो सावित हुने खतरा नजिकै देखिएको छ । सायद् उनी सांसद बन्लान् ।
तर त्यसबाट उनले कल्पना गरेजस्तो भारतीय समाज बन्ने छैन । कनैया सांसद बनेको खण्डमा, खुला सहरमा भाषण गर्ने कनैया संसदभित्र पुगेर भाषण गर्ने स्थिति भन्दा नयाँपन केही हुने छैन । अर्थात् उनी आफैँ सत्तालिप्स भएर केन्द्रमा बसिरहनुपर्ने छ । कनैया स्वयंलाई थाहा छ कि, उनी एक्लैले संसदभित्र खास परिवर्तन ल्याउन सम्भव छैन ।
यसको मतलब, कनैयाले चुनावमा भाग लिनु नै गलत हैन । बरु उनी एक्लै दौडिनु चाहीँ हानिकारक हो । जसले कनैया स्वयंका लागि उद्देश्यमा पुग्न दिने छैन । कनैया कुमार त्यस्ता चमत्कारिक युवा पनि हैनन्, जसरी प्रतिपक्षी र कम्युनिस्टहरु चित्रित गर्दै छन् । जबसम्म उनले उठाउँदैआएको आवाजले उर्जाशील सांगठनिक आकार लिँदैन, तबसम्म कनैयाको सपना एक सांसदभन्दा माथि पुग्ने छैन । भन्न त, भावुक कम्युनिस्टहरु कनैयाले भारतको राजनीति नै उल्ट्याउँछन् भन्छन् । जुन भ्रमले कनैयालाई पनि सिध्याउने छ, र उनले चाहेको भारतीय समाजको सपना पनि तुहिने छ ।
नेपालको सन्दर्भ
कुनै बेला नेपाली राजनीतिमा गगन थापा, रामकुमारी झाँक्री जस्ता युवा नेताहरुसँग आम जनताका अनौठा अपेक्षा थिए । तर एक दशक नबित्दै गगन र रामकुमारीहरु सत्तामा बिलाए । र तिनका अनुहारमा अस्वभाविक परिवर्तन देख्नखोज्नेहरुमध्ये कोही केपी ओलीको सोलोडोलो समृद्धिमा अलमलिए, कोही त रञ्जु दर्शनाका ‘फ्यान’ बने ।
आखिर अमुक पात्रलाई अस्वभाविक रुपमा उचाल्दा यस्तै हुन्छ । के कोही युवा एक दशकसम्म एक्लै रहन सम्भव छ ? जसरी महात्मा गान्धी एक्लै थिएनन्, त्यसरी नै कनैया कुमारहरु एक्लै हुनु सम्भव छैन । अम्वेडकर, भगत सिंह, नेपालका विपी कोइराला, मदन भण्डारीहरु जसरी एक्लै दौडिएनन् नि, त्यसैगरी कनैया कुमारहरु एक्लै दौडिन खोज्नु भारतीय राजनीतिको सलमान खान बन्ने यात्रा हो वा एक तानाशाहको अभ्यास !
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
