काठमाडौं : बैंक तथा वित्तिय संस्थाको निक्षेपमा ब्याजदर आकर्षक हुन थालेपछि कुल गार्हस्थ्य बचत वृद्धि भएको छ ।
चालु आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको २० दशमलब ५ प्रतिशत बचत हुने भएको हो । कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा उपभोग घटाएर कुल गार्हस्थ्य बचत गणना गरिन्छ । आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा कुल गार्हस्थ्य बचत पाँच प्रतिशतभन्दा कम थियो । त्यतिबेला बैंकमा औसत भारित निक्षेप दर ३ दशमलब २८ प्रतिशत थियो । भूकम्प र त्यसलगत्तैका नाकाबन्दीका कारण पनि उपभोग खर्च बढेको थियो । पछिल्लो दश वर्षमा औसत गार्हस्थ्य बचत १२ दशमलब ४ प्रतिशत रह्यो ।
दश वर्षको औसत उपभोग विश्लेषण गर्दा भूकम्प र नाकाबन्दीको समयमा बाहेक औसत ८८ देखि ९० प्रतिशतसम्म उपभोग हुँदै आएको थियो । पछिल्लो समय बैंक तथा वित्तिय संस्थामा निक्षेपको ब्याजदरमा वृद्धि भएसँगै कुल गार्हस्थ्य बचत र कुल राष्ट्रिय बचतको अवस्थामा सुधार आएको हो ।
आर्थिक वर्ष २०७३/७४ देखि बैंकहरुमा निक्षेपको ब्याजदर बढ्न लागेको हो । उक्त आर्थिक वर्षमा निक्षेपको भारित औसत ब्याजदर ६ दशमलब १५ प्रतिशत रह्यो र कुल गार्हस्थ्य बचत भने अर्थतन्त्रको १३ दशमलब ४३ प्रतिशत रह्यो ।
त्यस्तै अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७४/७५ मा औसत निक्षेप दर ६ दशमलब ४९ प्रतिशत रह्यो भने कुल गार्हस्थ्य बचत १७ दशमलब ८२ प्रतिशत रहेको छ । चालु आर्थिक वर्षमा बैंकहरुको औसत निक्षेप दर ६ दशमलब ६७ प्रतिशत र अर्थतन्त्रमा बचको हिस्सा २० दशमलब ५ प्रतिशत रहेको आर्थिक सर्वेक्षणमा उल्लेख छ । बैंकमा निक्षेपको ब्याजदरमा भएको बढोत्तरीले बचत वृद्धि गरेको छ । जसले पुँजी निर्माणका लागि परिचालन गर्न सकिने पुँजीको अनुपातमा वृद्धि भएको छ । विगतमा वर्षहरुमा कुल गार्हस्थ्य उत्पादन अर्थात् अर्थतन्त्रको ९० प्रतिशत सम्म उपभोग हुन्थ्यो भने यो आर्थिक वर्षमा ७९ दशमलब ५ प्रतिशत मात्र उपभोग हुने भएको छ ।
त्यस्तै कुल राष्ट्रिय बचत पनि बढेको छ । कुल राष्ट्रिय बचत भन्नाले कुल खर्चयोग्य आय (डिस्पोजेबल इनकम) मा उपभोग घटाएर निकालिन्छ । कुल राष्ट्रिय आयमा विप्रेषण समेत गणना हुन्छ । यस्तो बचत चालु आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा अर्थतन्त्रको ५२ दशमलब ३५ प्रतिशत हुने अनुमान छ । अघिल्ला दुई आर्थिक वर्षको तुलनामा विप्रेषण आप्रवाह बढेको छ । विप्रेषण चालु आर्थिक वर्षमा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको २६ दशमलब २४ प्रतिशत रहने अनुमान छ । यो आर्थिक वर्षमा अर्थतन्त्रको आकार ३४ खर्ब ६४ अर्ब रूपैयाँ रहने अनुमान छ । आर्थिक वर्ष २०७३/७४ र २०७४/७५ मा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको क्रमशः २६ प्रतिशत र २४ दशमलब ९१ प्रतिशत बराबर विप्रेषण भित्रिएको थियो ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
