दाङको पश्चिम क्षेत्रमा रहेको बबई गाउँपालिकाले धेरै राम्रा र नमुनायोग्य काम गर्दै आएको छ । गाउँपालिका पहुँचबाहिरको हुँदा विकासमा केही समस्या पनि देखिएको अध्यक्ष भुवनेश्वर पौडेल बताउँछन् । विकास निर्माणका लागि भएका गतिविधिमा केन्द्रित रहेर गाउँपालिका अध्यक्ष पौडेलसँग अन्नपूर्ण पोस्ट्का गोपाल शर्माले गरेको कुराकानी :
चुनावका बेला गरिएका प्रतिबद्धता कसरी पूरा गर्दै हुनुहुन्छ ?
निर्वाचनताका गरिएका प्रतिबद्धता पूरा गर्ने चरणमा छौं । बबई गाउँपालिकालाई जिल्लाका अन्य स्थानीय तहभन्दा फरक ढंगले कसरी द्रुतगतिमा विकास गर्न सकिन्छ भन्ने उद्देश्यले ४५ बुँदे प्रतिबद्धता पत्र तयार पारेर सोहीअनुरूप विकास निर्माणमा क्रियाशील भएका छौं । विकास निर्माणको पूर्वाधार सडक कालोपत्रे गर्ने कामबाहेक सबै कामको सुरुवात गरेका छांै । केही काम पूरा पनि भइसकेका छन् । केही पूरा हुने चरणमा छन् ।
काम गर्ने सिलसिलामा के–कस्ता चुनौती सामना गर्नुपर्यो ?
स्थानीय तह व्यवस्थापनमा ठूलो चुनौती छ । संघीयता बुझाउन नसक्नु, सबै दललाई समेट्ने विषय चुनौतीपूर्ण छ । सत्तामा रहेका दलका साथीहरूले संघीयताको महत्व बुझ्नुभयो तर बाहिर भएका साथीहरूले बुझ्न नसक्दा समस्या आएको छ । त्यस्तै स्थानीय तह सञ्चालनका लागि कानुनको जटिलता भयो । कानुन निर्माणमा पनि समस्या आयो । त्यसैगरी कर्मचारी व्यवस्थापनमा पनि ठूलै चुनौती देखा पर्यो । कर्मचारी पर्याप्त नहुँदा प्राविधिक कर्मचारी, स्थानीय निकायका कर्मचारीलाई समेत ठूलो जिम्मेवारी दिनुपरेको तीतो यथार्थ छ । यसले काममा समेत समस्या खडा गरेको छ ।
विकास निर्माणमा भएका कार्य के–के हुन् ?
दुई वर्षको अवधिमा धेरै काम गर्न सफल भएका छौं । विशेष गरी दुई वटा कुरामा ध्यान दिएका छौं । पहिलो, बजेट चुहावट र दोस्रो केन्द्र तथा प्रदेशसँगको समन्वय र सहकार्य । अर्काे तहको चुनौती व्यवस्थापनको कामलाई ध्यान दिएका छांै । हामी बजेट चुहावट रोक्ने अभियानमा धेरै हदसम्म सफल भएका छौं । गाउँपालिका विकट क्षेत्र भएकाले धेरै कठिनाइ र अप्ठ्यारा पनि छन् ।
सुरुको वर्षमा हामीलाई संघीय सरकारबाट ३० करोडको बजेट सिलिङ प्राप्त भएको थियो । सोहीबमोजिमका योजना अगाडि सारेका थियौं । प्रत्येक गाउँ, टोलमा सडक पुर्याउने योजना थियो । हाम्रो गाउँपालिकाका केही क्षेत्र अत्यन्त दुर्गम भएका कारण काम गर्ने सवालमा केही कठिनाइ उत्पन्न भए । अहिले पनि वर्षायामबाहेक अन्य समय गाउँपालिकाका सबै गाउँमा यातायातका साधन पुग्ने सडक निर्माण भएको छ ।
शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्रमा केही सुधार गर्नुभएको छ कि ?
विगत वर्षहरूमा सामुदायिक विद्यालयमा अध्ययन गर्ने बालालिकाबाट विद्यालयलाई सहयोगका नाममा आंशिक रूपमा शुल्क लिने गरिएको थियो । यस वर्षदेखि हामीले कुनै नाम या बहानामा शुल्क लिने कुराको अन्त्य गरेका छौं । सामुदायिक विद्यालयमा अध्ययनरत कुनै पनि बालबालिकाले शुल्क तिर्नु पर्दैन । पूर्णरूपमा सरकारको नीतिअनुरूप नै आधारभूत तहसम्मको शिक्षा अनिवार्य र निःशुल्क बनाएका छौं । प्रत्येक वडामा स्वास्थ्य संस्था पुर्याउने लक्ष्यअनुरूप काम अगाडि बढाएका छौं ।
गाउँपालिकाको सहरीकरणको योजना के छ ?
गाउँपालिकाका अधिकांश भाग ग्रामीण क्षेत्रका भए पनि उदाउँदो सहरका रूपमा गाउँपालिकाको मुख्यालय रहेको क्षेत्र हापुरे छ । हापुरेलाई सहरीकरण गर्ने योजना छ । त्यहीअनुसार पूर्वाधार र गतिविधि सञ्चालन भइरहेका छन । हापुरे सहरोन्मुख छ । व्यवस्थित सहर बनाउने योजना पनि बनेको छ । जमिन खण्डीकरण रोकेका छौं । प्लटिङ लगभग बन्दजस्तै छ ।
समृद्ध गाउँपालिकाको अभियान कसरी चलाउँदै हुनुहुन्छ ?
गाउँपालिकालाई राम्रो र समृद्ध बनाउन लागिपरेका छौं । लोकप्रिय बन्नका लागि महत्वाकांक्षी योजना ल्याएका छैनौं । हामीले समृद्ध गाउँपालिका बनाउने योजना व्यवहारबाटै सुरु गरेका छौं । समृद्ध बनाउने पाँच वटा आधार छन् । ती आधारलाई आत्मसात् गरेका छौं । जसमध्ये सडक, खानेपानी, विद्युत्, सञ्चार र स्वास्थ्य शिक्षा तथा कृषि रहेका छन् । यसका लागि सबैभन्दा आवश्यक बजेट हो । त्यसको अहिले समस्या छ । प्रदेश र केन्द्रबाट सहयोगको अपेक्षा गरिरहेका छौं ।
कृषिका लागि के कस्ता योजना छन् ?
गाउँपालिकामा कृषियोग्य जमिन प्रशस्त मात्रामा छ । त्यसका लागि सिँचाइ सुविधा बाह्रै महिना पुर्याउनुपर्ने हुन्छ । हामीले यस वर्ष परीक्षणका लागि बाघखारे खोलामा ड्याम बनाउने योजना अघि सारेका छौं । प्रत्येक वर्ष १० किलोमिटर पक्की कुलो (आरसीसी) गर्ने योजना छ । त्यसैअनुरूप काम अगाडि बढेको छ । हाइड्याम निर्माणका लागि प्रदेश सरकारसँग रकम माग गरेका छौं । विगतमा कृषि र पशु शाखा कर्मचारीविहीन अवस्थामै थिए । भर्खरै मात्र त्यहाँ केही कर्मचारी आएकाले योजना निर्माणमा सहयोग पुगेको छ ।
आवासीय विद्यालयको अवधारणा पनि ल्याउनुभएको छ होइन ?
हो, हामीले कम्तीमा यस गाउँपालिकाभित्रका अनाथ बालबालिका, अभिभावकविहीन र कापी कलम, पोसाकसमेत किन्न नसक्ने बालबालिकालाई लक्ष्य गर्दै आवासीय विद्यालयको अवधारणा अघि सारेका हौं ।
हामीले वडा नम्बर १ को गंगटे माविमा आवासीय विद्यालय सञ्चालनका लागि भवन निर्माण प्रक्रिया अघि सारेका छौं। यसका साथै छात्रावाससमेत निर्माण गरिनेछ । यसबारे बबई गाउँपालिकाको शिक्षा गुरुयोजना तयार पार्दै छौं । हामीले प्रारम्भिक चरणमा यस गाउँपालिकाका त्यस्ता बालबालिका, अनाथ, अभिभावकविहीन बालबालिकाको लगत लिने काम सम्पन्न गरेका छौं ।
पर्यटकीय क्षेत्र विकासका लागि केही सोच्नुभएको छ ?
दाङको पुरन्धारा छहरा बबई गाउँपालिका निकै चर्चित छ । बाह्य तथा आन्तरिक पर्यटन भित्याउन यस क्षेत्रमा भौतिक पूर्वाधार निर्माणलाई अगाडि बढाएका छांै । गत वर्ष प्रदेश सरकारबाट ५० लाख प्राप्त भएको थियो । चमेनागृह लगायत भौतिक निर्माणका काम भए । त्यस क्षेत्रको सरसफाइलगायत काम गर्न एक जना कर्मचारीको समेत व्यवस्था गरेका छांै । बबई नदीसँगै रहेको पुरन्धारा छहराको विकास र थप आकर्षणको केन्द्रबिन्दु बनाउन यस वर्ष गाउँपालिकाबाट समेत ४० लाख विनियोजन गरेका छौं । त्यहाँसम्म बाह्रै महिना पुग्नका लागि सडक निर्माण गरेका छौं । यसका साथै तिते लेकको समीपमा रहेको धाँगे छहराको विकासका लागि समेत काम अगाडि बढेको छ । कतिपय पर्यटकीय स्थलको गुरुयोजना निर्माण गर्दै छौं ।
यहाँ रहेका मन्दिर, पार्कको व्यवस्थापनका लागि समेत रकम विनियोजन गरेर काम अगाडि बढाएका छौं । हामीले पर्यटकीय क्षेत्रलाई विशेष महत्व दिएका छौं ।
प्राकृतिक स्रोत–साधनमा सधैँ विवाद हुन्छ किन ?
संघीयता कार्यान्वयनका सवालमा प्राकृतिक स्रोत–साधन परिचालनको अधिकार कुन तहको सरकारबाट हुने भन्नेमा केही अन्योलता देखिएको छ । त्यही कारण विवाद हुनु स्वाभाविक पनि छ । खासगरी जिल्ला समन्वय समिति र स्थानीय तहबीच केही विवाद देखिएको छ । एकले अर्काको अधिकार क्षेत्रभित्र हस्तक्षेप गर्दा यस्ता विवाद आउने गर्छन् । हामीले आफ्नो जिम्मेवारी वहन गर्दै आएका छौं । आफूले प्राप्त गरेको अधिकार कार्यान्वयन तहमा लैजाँदा केही विवाद देखिएको हो त्यो समाधान गरिसकेका छांै । कोही अधिकार खोस्न आउँछ भने त्यसको विरोधमा त बोल्नै पर्यो नि !
अपेक्षाअनुसार काम भएन भन्ने आरोप पनि छ त ?
अपेक्षाअनुसार काम गर्न सकेका छैनौ। यो वास्तविकता हो । यसको मुख्य कारण बजेट हो । पहुँच बाहिरको गाउँपालिका भएकाले पनि यो समस्या आएको छ । केन्द्र र प्रदेश सरकारसँग पहुँच नपुग्दा ठूला योजना र बजेट आएन सकेको छैन । अर्काे कुरा गाउँपालिकाको आन्तरिक आय कम हुनु र अपेक्षा धेरै हुँदा पनि केही समस्या पक्कै छ । तैपनि, विकासको क्रम निरन्तर रूपमा गइरहेको छ । सबै क्षेत्रमा सडक सिचाइँका योजना र काम भइरहेका छन् ।
भावी योजना के छ ?
काम गर्दा वर्तमान र भविष्यका योजना हुन्छन् । बबईले पनि भावी केही योजना बनाएको छ । अबको ३ वर्षभित्र प्रशासनिक कार्यालय आफ्नै भवनबाट सञ्चालन गर्ने, छिटोछरितो र प्रविधिमैत्री सेवा प्रवाह गर्ने, सुशासन र पारदर्शिता कायम गर्ने योजना छ । त्यसैगरी आधारभूत विकासका सूचक पूरा गर्ने योजना पनि छ । शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, खानेपानी, विद्युत् सबै क्षेत्रमा पुर्याउने लक्ष्य छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
