काठमाडौं : भिटामिन एक यौगिक रसायन हो । जुन मानव शरीरका लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण छ । स्वस्थ शरीरका लागि भिटामिनको आवश्यक पर्दछ । यस्ता धेरै भिटामिन छन् जसलाई हाम्रो शरीरले आफै बनाउन सक्दैन । शरीरले बनाउन नसक्ने यस्ता कतिपय भिटामिन खाना वा अरु कुनै माध्यमबाट शरीरले लिने गर्दछ । विशेषगरी शरीरमा भिटामिनको मात्रा बढाउन खानाको महत्व हुन्छ ।
छोटो समयका लागि भिटामिनको कमीले शरीरमा खासै असर भने पुर्याउँदैन । हाम्रो शरीरले केही भिटामिन सञ्चय गरेर राखेको हुन्छ । जब शरीरलाई आवश्यक पर्ने भिटामिन लामो समयसम्म शरीरले पाउँदैन, अनि अनेकौ रोगहरु लाग्न सुरु हुन्छ ।
हाम्रो शरीरलाई चाहिने अन्य भिटामिनमध्ये भिटामिन बि -१२ पनि एक हो । यो एकदमै महत्वपूर्ण भिटामिन हो । भिटामिन बि-१२ ले नसा वा स्नायु, रेड ब्लड सेल उत्पादनमा मद्धत गर्छ । भिटामिन बि-१२ लाई 'कोबलामिन' पनि भनिन्छ।
भिटामिन बि-१२ पानीमा सजिलै मिश्रित हुने किसिमको भिटामिन हो । यो शरीरमा रगत प्रवाहको माध्यमबाट सजिलै जान सक्छ । मानव शरीरले ४ वर्ष सम्मका लागि भिटामिन बि-१२ सञ्चय गरी राख्न सक्दछ ।
शरीरलाई स्वस्थ राख्न भिटामिन बि-१२ को मुख्य भूमिका हुन्छ । यो सबैभन्दा ठूलो र सबैभन्दा संरचनात्मक जटिल भिटामिन हो । यो मासुजन्य पदार्थमा पाइन्छ। शाकाहारीले भिटामिन बि-१२ को अभावमा जोखिम सामना गर्छन् । किनकि शाकाहारीको खानामा कुनै पनि किसिमको मासु समावेश गरिएको हुँदैन् । यसैगरी गर्भावस्था र दुग्धपान शाकाहारीमा कमी हुनसक्छ । फलफूल वा सागपातमा लामो आयू वा अवधिको स्वास्थ्य मूल्याङकन गर्ने पर्याप्त कोबालामिन हुँदैन ।
जवान शरीरमा दिनहुँ लगभग १.५ माइक्रोग्राम्स भिटामिन बि -१२ चाहिन्छ । यो मासु, माछा, अण्डा र दुग्धजन्य उत्पादनमा पाइन्छ । तर फलफूल, तरकारी वा अन्य अन्नहरुमा पाइदैन्।
त्यसैले शाकाहारी खाना खानेहरुले सुदृढ वा पूरक खाने सल्लाह चिकित्सकहरु दिन्छन् । बि-१२ को कमी जसले स्नायु क्षति निम्त्याउँछ, यसका लक्षणहरु देखा पर्न पनि तीन चार वर्ष लाग्छ । सामान्यतया हात र खुट्टामा पिन र सुइको रुपमा देखा पर्छ ।
भिटामिन बि-१२ को कमीका कारण देखिने समस्या
–टाउको दुख्नु ।
–कान कराउनु ।
–मुखमा अनावश्यक घाउ आउनु ।
–मुटुको धड्कन बढ्नु ।
–पाचन शक्ति कमजोर हुनु ।
–भूल्ने बानी बढ्नु ।
–शरीरमा रगतको कमी हुनु ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
