स्वास्थ्य परीक्षण नगरी गाउँमा
कुश्मा : कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) संक्रमण नियन्त्रणका लागि लकडाउन भएको एक महिना बितिसकेको छ । सरकारले फेरि वैशाख २५ गतेसम्मका लागि लक डाउन घोषणा गरेपछि अन्तरजिल्ला, अन्तरपालिका आवतजावतलाई कडाइ गरिरहेको छ । अझै सोमबारदेखि उद्धारमा समेत रोक लगायत र बिना पासका सवारीसाधनमा रोक लगाउन गृह मन्त्रालयले निर्देशन दिइसकेको छ ।
यस्तो अवस्थामा पनि पर्वत भित्रिने यात्रुको संख्या घटेको छैन । मंगलबारसम्म धौलागिरिको प्रवेशद्वारा डिमुवा नाकाबाट लक डाउनपछि ६ हजारभन्दा बढी यात्रु भित्रिएका छन् । पोखरा बागलुङ राजमार्ग हुँदै पर्वत लगाएतका जिल्लाहरुमा मानिसहरु भित्रिने संख्या बढेको छ । लकडाउनको अवधिमा ६ हजारभन्दा बढी यात्रु भित्रिएका छन् । पर्वतको मोदी गाउँपालिकाले स्थापना गरेको हेल्प डेस्कले दिएको जानकारी अनुसार लकडाउन सुरु भएको चैत ११ गतेदेखि मंगलबार बिहानसम्म ६ हजार ५ सय ४४ जना मानिस प्रवेश गरेका छन् । ती मध्ये झण्डै १ हजार पाँच सय पर्वतका मात्रै हुन् ।
डिमुवा नाकामा जिल्ला भित्रिनेहरुको तथ्यांक राख्ने गरिएको छ । डेस्कमा खटिएका मोदी गाउँपालिकाका स्वास्थ्य संयोजक उमेश अधिकारीका अनुसार पछिल्लो एक साताको अवधिमा एक हजार जना पर्वतका नागरिक सवारीसाधान मार्फत भित्रिएका छन् । काठमाडौं, पोखरा, चितवन, बुटवल लगायतका शहरमा बस्नेहरु लकडाउन लम्बिँदै गएपछि धमाधम घर फर्किन थालेका अधिकारीले बताए । जनप्रतिनिधि, सांसदहरु र विभिन्न सामाजिक अभियान्ताहरुले अलपत्र सर्वसाधारणहरुलाई उद्धार गरी जिल्ला भित्रयाइरहेका छन् ।
लामो समयसम्म बजारमा बेखर्ची बस्नुपर्दा समस्या भएका नागरिक गाउँ फर्किन पाउँदा खुशी छन् । तर, जिल्लामा भित्रिनेहरु स्वास्थ्य परीक्षण बिना नै धमाधम गाउँ गइरहेको पाइएको छ ।
डिमुवा नाकामा थर्मल गनमार्फत सामान्य ज्वरो परीक्षण भए पनि र्यापिड टेष्ट लगायत अन्य परीक्षण हुन नसक्दा ग्रामीण क्षेत्रमा संक्रमणको जोखिम बढेर गएको छ । गन्तव्यमा जानेहरु बिनारोकतोक सोझै गाउँ फर्किने गरेका छन् । स्थानीय तहलाई गाउँ फर्किनेलाई अनिवार्य क्वारेण्टाइनमा राख्न भनेको छ । तर, स्थानीय तहले उनीहरुलाई क्वारेण्टाइनमा राख्न सकेका नसकेको गुनासो गरेका छन् ।
आइतबार र सोमबार मात्रै राजधानी काठमाडौं, चितवनसहित विभिन्न शहरबाट बस रिजर्भ गरेर झण्डै एक हजार जनाको संख्यामा मानिस भित्रिएको डिमुवामा रहेको हेल्थ डेस्कले जनाएको छ ।
विभिन्न सांसद तथा नेताहरूले उनीहरूलाई बस रिजर्भ गरेर पठाएको बताइएको छ । जिल्ला भित्रिएकाहरू अधिकांश ग्रामीण बस्तीका छन् । कुश्मा नगरपालिकाले पनि झन्डै डेढ सय मजदुरलाई गन्तव्य पठाएको छ । पर्वतका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी दिपक पौडेलका अनुसार तराईका जिल्लाबाट आएकाहरुलाई अनिवार्यरुपमा क्वारेन्टाइनमा राख्न पालिकाहरुलाई अनुरोध गरिएको र सोहिअनुसार स्थानीय तहले व्यवस्थापन गरेका छन् । राजधानी लगायत अन्य शहरहरुबाट आएकाहरुलाई ज्वरो चेकजाँच गरेर कुनै लक्षण नभएमा सेल्फ क्वारेन्टाइनमा बस्न आग्रह गरिएको पौडेलले बताए । जिल्ला प्रशासन कार्यालयका अनुसार अहिले पर्वतमा २३ जना क्वारेन्टाइनमा रहेका छन् भने २ जना आइसोलेशनमा छन् ।
जिल्लाको जलजलामा ६, पैंयुमा ६, फलेवासमा २, महाशीलामा ९ जना क्वारेन्टाइमा रहेका छन् । तीमध्ये ६ जना तराई क्षेत्रबाट आएका हुन् भने अन्य विभिन्न जिल्लाबाट आएका हुन् । त्यस्तै भारतबाट आएकाको सम्पर्कमा रहेका फलेवास नगरपालिका वडा नं. ३ का एक दम्पत्ती पर्वतको अस्थायी कोरोना अस्पतालमा आइसोलेशनमा छन् ।
ज्वरो र खोजी जस्ता लक्षण देखिएपछि उनीहरुलाई आइसोलेशनमा राखिएको पर्वत जिल्ला अस्पतालका निमित्त मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा. शिशिर देवकोटाले जानकारी दिए । उनीहरुको पिसिआर परीक्षणका लागि स्वाब संकलन गरेर पोखरा पठाइएको र भोलि रिपोर्ट आउने डा. देवकोटाले जानकारी दिए ।
पर्वत अस्पतालका विशेषज्ञ डाक्टर विष्णु भण्डारी पनि अब होम क्वारेन्टाइनमा बस्ने बाहेक अन्य विकल्प नभएको बताए । गाउँमा आएकालाई २१ दिनसम्म घरमा नै बस्नका लागि प्रेरित गर्ने, स्वास्थ्य संस्थामा नजाने, वरपर घुम्न नदिने र घरमै सुरक्षित बस्ने वातावरण बनाउनुपर्ने डा. भण्डारीको सुझाब छ । गाउँमा स्वास्थ्यकर्मी समेत संक्रमित हुने जोखिम बढेको कारण सानो तिनो समस्यामा स्वास्थ्य संस्था नजान उनको आग्रह छ ।