पोखरा : फेवातालको सिरान फेवा फाँटका किसान रोपाइँको चटारोमा छन् । फेवा फाँटको ढाभमा खेतमै मुल पलाउने भएकाले जेठको पहिलो हप्तादेखि नै किसान रोपाइँमा व्यस्त हुने गर्दछन् । लकडाउनमा पोखराका मुख्य बजारका नागरिक घरमै बसे पनि किसान पहिले झै खेती कर्ममै व्यस्त छन् ।
यतिबेला फेवा फाँटमा रोपाहारा, बाउसे र हली दाई आआफ्नो जिम्मेवारीको काममा खटिएका छन् । रोपाहारा असारे गीत गाउँदै धान रोप्न व्यस्त छन् ।बाउसे दाई कान्ला खन्नमै व्यस्त देखिन्छन् । फेवा फाँटमा पनि पछिल्लो समयमा जोत्नका लागि विस्तारै ट्याक्टरको प्रयोग हुन थालेको छ ।
फेवा फाँट पोखरेली जेठोबुढो धान उत्पादनका लागि प्रख्यात छ । यहाँ उत्पादन भएको धान बाहिरी जिल्लामा पनि पुग्ने गर्दछ । पछिल्लो समयमा तालको मुहान क्षेत्रबाट आउने बाढीले रोपो पुर्ने र सिमसार क्षेत्रमा फैलिएका कुर्मा चराले धानको रोपोको गुवो नै खाइदिँदा उत्पादन कम भएको स्थानीय किसान मित्रमणि तिमिल्सिना बताउँछन् ।
यस वर्ष भने पोखरा महानगरपालिका र गण्डकी प्रदेश सरकारको संयुक्त लगानीमा फेवातालमा मिसीने मुख्य खोला र सहायक खोलामा सिल्टेसन पोखरी निर्माण भएकोले केही राहात मिल्ने किसानको विश्वास छ ।
पोखराका कुँडहर फाँट, बिरौंटा फाँट, सेदी, गैरि खेत, चाउँथे फाँटलगायतका फाँटमा प्लटिङ गरी बस्ती बसेकोले कास्कीमा धानको उत्दान बर्षेनि घट्दो छ । पोखरा महानगरपालिका कृषि महाशाखासँग भने पोखराका फाँटमा बस्ती बसेपछि कति धान उत्पादन घट्यो भन्ने एकीन तथ्याङ्क छैन् ।
पछिल्लो समयमा फेवा फाँटमा पनि प्लटिकङ हुन थालेको छ । तालको मुहानको सिमसार क्षेत्रमा थुपारिएको माटो वर्षायाममा तालको पानीको सतह बढ्दा तालमा पुर्याउँदा तालको आयु पनि घट्दो छ ।
तालको आयुसँग प्रत्यक्ष जोडिएको फेवा फाँट संरक्षण गर्नु र उर्वर भूमी मासिनबाट जोगाउन महानरपालिकाको ध्यान जानु पर्ने स्थानीय संरक्षण कर्मी बताउँछन् ।
रैथाने पोखरेली धान उत्पादनमा किसान आकर्षित
मगमग बास्ना आउने, लामो सिता भएको र खाँदा नरम मिठो रैथाने पोखरेली जेठोबुढो धान प्रति किसान आकर्षित हुन थालेका छन् । महानगरपालिका भित्र कुल धान रोपनी क्षेत्रफलमध्ये ४० प्रतिशत क्षेत्रफलमा जेठोबुढो धान रोपाइँ हुने थालेको हो । जेठोबुढो धानको माग बढ्नु र मुल्य पनि अरु धानको भन्दा राम्रो पाउन थालेपछि पछिल्लो समय किसान जेठोबुढो धान लगाउन आकर्षित हुँदै गएको महानगरपालिकाका कृषि तथा पशु विकास महाशाखा प्रमुख मनहर कडरियाले जानकारी दिए ।
जेठोबुढो धान पोखरा महानगरपालिका भित्र ४ हजार ४ सय ८० हेक्टर क्षेत्रफलमा लगाइने र यस प्रजातिको धान १५ हजार ६ सय ८० टन उत्पादन हुने उनले सुनाए । कुल धान उत्पादन हुने क्षेत्रफलको कुल क्षेत्रफलको ४० प्रतिशत जमिनमा जेठोबुढो धान उत्पादन हुने गरेको हो ।
अन्य स्थानीय जातको धान २ हजार २ सय ४० हेक्टर क्षेत्रफलमा रोपीने र ५ हजार ६ सय टन उत्पादन हुने उनले बताए । यस्तै गरि उन्नत जातका धान ४ हजार ४ सय ८० हेक्टर क्षेत्रफलमा रोपिने र १७ हजार ९ सय २० टन धान उत्पादन हुने गरेको पोखरा महानगरपालिकाका कृषि महाशाखा प्रमुख कडरियाले बताए । महानगरमा धान उत्पादन हुने कुल क्षेत्रफलमा उन्नत जातको धान ४० प्रतिशत क्षेत्रफलमा लगाइने र जेठोबुढो बाहेक अन्य रैथाने प्रजातिका धान २० प्रतिशत क्षेत्रफलमा रोपिने उनले सुनाए ।
जेठोबुढो धान राष्ट्रिय बिउँ बिजन समितिबाट सन् २००६ मा उन्मोचन (सिफारिस) भएपछि व्यवसायिकरुपमा बिउँ बिक्री वितरण हुन थालेपछि विस्तारै किसानमाझ बिउँ पुगेपछि पनि किसान यस धानप्रति आकर्षण बढेको उनले बताए ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
