कोरनाबाट धेरै क्षति बेर्होने अमेरिका : नेपाली समुदायमा कस्तो प्रभाव ?

अमेरिका : कोरोना कहरका कारण सबैभन्दा प्रताडित देश हो, अमेरिका । जहाँ धेरै मानविय क्षति भएको छ । जोन हप्किन्स विश्व बिद्यालयले दिएको पछिल्लो तथ्याङक अनुसार अमेरिकामा २५ लाख ९८ हजार भन्दा धेरै मानिस संक्रमित छन्, भने १ लाख २७ हजार ८ सय ४२ जना मानिसको मृत्यु भई सकेको छ ।

यसरी पछिल्लो दुई महिना देखी लगातार मानविय क्षतिबेर्होने देशमा अमेरिका अग्रस्थानमा छ । विश्वकै बिकसित र सम्पन्न मुलुक भएपनि शुरुवाती दिनमा यहाँका नागरिकले सिटोमोल समेत नपाउने अवस्थाको सृजना भयो भने बिरामीले तत्काल अस्पतालमा बेड समेत पाएनन् । शुरुका दुई महिना कोभिड १९ रोग लाग्ने भन्दा पनि बढी मानिसहरुमा त्रास थियो ।

मरेका लाश ट्रकमा थुपारियो र पालैपालो चिहानमा गाड्ने अवस्था आयो । कल्पनानै नगरेको रोगसंग लड्दै अमेरिकाले पछिल्ला दिनहरुमा आफुलाई जोखिम कम गर्न प्रयासरत छ । यद्यपी संक्रमितहरुको संख्यामा पछिल्लो दुई साता बढ्दो छ । अमेरिकामा यती धेरै संक्रमण कसरी फैलियो भन्ने आम मानिसले फरक फरक आँकलन गरिरहेका छन् ।

तर यसको प्रमुख कारण समयमै अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरु बन्द नगर्दाको परिणाम अमेरिकाले भोग्नुपरेको हो । केन्द्रिय सरकार अर्थात राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको हठका कारणले उडानहरु समयमै बन्द गरिएनन्, फलस्वरुप अमेरिका मानविय क्षतिबेर्होने देशहरुमा आज पनि अग्रस्थानमै छ । त्यो संगै संक्रमण तिव्रस्तरमा फैलिएसंगै यहाँ लकडाउनमा कडाई गर्दै गरिएन्, भन्दा पनि हुन्छ । सरकारले लकडाउन घोषणा मात्रै गर्यो, अनुगमन र कडाई गरेन् ।

शुरुवातको पहिलो महिना बिरामीको चापका कारण सरकार र सरकारका संयन्त्र अन्यौलमा रहेको भएपनि रोग फैलिँदै गएपछि सरकारले नागरिकको सुरक्षाका लागि गरेको प्रयासहरु भने प्रशंसनिय छन् । नागरिकले राज्य हुनुको अनुभूति गहिरो गरी गरिरहेका छन् । राज्य सरकारका प्रतिनिधि, गर्भनर देखी राष्ट्रपति सम्मले दैनिकजसो प्रेस ब्रिफिङ गरेर नागरिकलाई आश्वस्त पारिरहेका छन् ।

आर्थिक संकट झेलिरहेका नागरिकलाई राहत प्रदान गर्न केन्द्रिय सरकार तथा राज्य सरकारहरुले प्रशंसनिय उदाहरण पेश गरिरेहका छन् । हरेक नागरिकलाई खान तथा बस्न कुनै समस्या नहोस भन्ने हेतुले सरकार आफैले खाना बिरतण गर्ने देखी र घर बहालमा बस्नेलाई घरभेटीले ननिकालुन भनेर छुट्टै कानुनी घोषणा समेत जारी गरेको अवस्था छ । भने बेरोजगारी भत्ता वापत प्रत्येक करदाताले साप्ताहिक ७ सय देखी ११ सय अमेरिकी डलर प्राप्त गरिरहेका छन् । यस्तै एकमुष्ठ प्रत्येक करदातालाई केन्द्रिय सरकारले शुरुवातकै दिनमा १२ सय अमेरिकी डलर प्रदान गरेको थियो । आयकर तिर्ने मिति जुलाई ३१ तारिख सम्म लम्ब्याइएको छ ।

अहिले साना व्यवसायीलाई ऋण प्रदान गर्नेदेखी प्रत्येक नागरिकलाई सुरक्षित र आर्थिक रुपमा सबल बनाउनका लागि प्रयासरत रहेको देखिन्छ । साना व्यवसायीलाई एक लाख अमेरिकी डलर सम्म मिनाहा हुन सक्ने ऋण प्रदान गरिहरेको छ ।

लकडाउन लकडाउन जस्तो देखिएन्

मार्च महिनाको दो श्रो सातादेखी अमेरिकामा लकडाउन शुरु भएको थियो । लकडाउन आज सम्म पनि जारी छ । पूर्णरुपमा खुल्न अझै केही समय कुर्नुपर्ने देखिन्छ । नागरिकले लकडाउनलाई सहज पालना गर्छन भन्ने मनशायले सरकारले कडाई गरेन तर मानिसहरुले त्यसलाई पूर्णरुपमा पालना गरेनन् । जसका कारणले हाल सम्म मानिसहरुमा संक्रमण बढ्दो छ । पछिल्ला दिनमा टेक्सास जस्ता केही राज्यहरुमा यो रोग फैलिँदो क्रममा छ ।

पहिलो एक महिना मानिसमा त्रास बढ्ता थियो । धेरै जसो मानिस घरबाट बाहिर निस्किएनन् तर अधिकाशं मानिसहरु संक्रमणको पहिलो महिना बित्न नपाउँदै छाडा भएर बाटोमा निस्किए । सरकारले अत्यावश्यक बाहेकका पसल, उद्योग, कलकारखाना बन्द गर्नु भनेर घोषणा गरेको भएपनि अधिकाशं पसलहरु खुल्ला जस्ता देखिन्थे । मानिसहरु बाटोमा मास्क लगाएर हिँडिरहेका देखिन्थे ।

ठूलठूला सहरहरुमा बस ट्रेन जस्ता सार्वजनिक यातायात चलिरहे । रोग चरम उत्कर्षमा पुगेका बेला न्यूयोर्क जस्ता ठूला सहरमा मानिसहरु खुलेआम हिँडिरहे । यस्तै सार्वजनिक यातायातहरुमा निर्वाध चलिरहे भने नीजि सवारी सधानहरुमा मानिसहरु ओहोर दोहोर गरिरहे । त्यसैको परिणामले हुन सक्छ आज पनि यहाँ संक्रमण बढ्दो देखिन्छ ।

नेपाली समुदायमा रोगको प्रभाव र असर

कोरोना भाइरस झ्याप्पै फैलिएपछि नेपाली समुदाय शुरुवाती दिनमा त्रासित थियो । अधिकाशं औषधी पसलहरुमा सिटामोल, थर्मोमिटर, मास्क, पञ्जा जस्ता अत्यावश्यक सामाग्रीको अभाव हुँदा नेपाली समुदाय अतालिएको थियो । यहाँ रहेका संघ सस्था तथा सामाजिक व्यक्तिहरु समेत कसरी सहयोगलाई शुरुवात गर्ने भन्नेमा अन्यौलमा थिए ।

अमेरिकामा रोग फैलिएको केही समयमै नेपाली समुदायले एक जना अनिल लिब्बुलाई गुमाउनु पर्यो । यो दुखद घटनाले नेपाली समुदायलाई थप आहात तुल्यायो । अमेरिकाका सबै राज्यमा नेपालीहरुको बसोबास रहेको पाइन्छ । न्यूयोर्क, न्यूजर्सी, मेरिल्याण्ड, क्यालिर्फोनिया जस्ता राज्यहरुमा नेपालीहरुको बस्ती बाक्लो छ । जहाँ हजारौंको संख्यामा नेपालीहरु बस्दछन् । यस्ता राज्यहरुमा रोग फैलिँदै गएपछि नेपालीहरु समुह बनाएर सहयोग गर्न शुरुवात गरे ।

एनआरएन लगायत यहाँ कार्यरत राजनीतिक तथा अन्य सामाजिक संघ सस्थाहरुले अशक्क्त, बिरामी, सवारी साधन नहुनेहरुका लागि औषधीजन्य सामाग्रीका साथ साथमा दैनिक उपभोग गर्ने खाद्य सामाग्री समेत घरघरमा पुराउने काम गरे । एउटा नेपालीलाई अप्ठ्यारो पर्दा अर्को नेपालीले सहयोग गर्दछ भन्ने उदाहरण यहाँ कार्यरत संघ सस्थाका प्रतिनिधि तथा सामाजिक अभियान्ताहरुले प्रस्तुत गरे । जटिल परिस्थितिमा यो उदाहरणिय कार्य थियो । अहिले पनि राजनीतिक तथा बिभिन्न संघ सस्थाका प्रतिनिधिहरुले अध्ययनका लागि अमेरिका आएका बिद्यार्थीहरुलाई सहयोग गरिरहेका छन् । जिल्ला तथा क्षेत्रगत हिसाबमा बनेका संघ संस्थाहरु यो महामारीका बेला काम लागे ।

अमेरिकाको सबै भन्दा बढ्दा प्रभावित राज्य न्यूयोर्कमा सयौंको संख्यामा नेपालीहरु बिरामी परे । हाल सम्म अमेरिकाभर १५ जना गैरआवासीय नेपालीले कोरोना संक्रमणका कारण ज्यान गुमाउनु परेको छ । यहाँ कार्यरत संघ सस्थाका प्रतिनिधिहरुको भनाईलाई आधार मान्ने हो भने हाल सम्म करिव दुई हजार नेपाली कोरोना रोगका कारण बिरामी परेका थिए । बढी प्रभावित राज्य न्यूयोर्कमा नेपालीहरु एउटै कोठा तथा अपार्टमेन्ट सेयर गरेर बस्ने भएकाले पनि धेरै नेपालीहरु प्रभावित भएको हुनुपर्दछ ।

एनआरएनए अमेरिकाका अध्यक्ष शुनिल साह भन्छन्, हामीले ठूलो संकटका बेला हातमा हात मिलाएर नेपाली समुदायलाई सुरक्षित राख्ने प्रयास गर्यौं । साहले अमेरिकामा रहेका सबै संघ सस्थाको महत्वपूर्ण भूमिका र सहकार्यले मात्रै धेरै नेपालीहरुलाई यो रोगबाट प्रभावित हुनबाट धेरै हदसम्म जोगाउन सकिएको बताए ।

संक्रमण बढी रहेका बेला नेपालीहरुले सामाजिक सञ्जालमा समुहनै बनाएर सुचना समेत दिईरहेका देखिन्थे । अप्रिल र मे महिना अमेरिकामा रहेका नेपालीहरुका लागि पनि धेरै नै असहज महिना थियो । जति बेला दैनिक हजारौंको संख्यामा बिरामी थपिने र सयौंको संख्यामा मृत्यु हुने गर्दथ्यो ।

अमेरिकामा रहेका नेपालीहरुले सरकारको प्रतिनिधित्व गर्ने राजदूतावास र राजदूतबाट सहयोग भने पाएनन् । राजदूतावास नेपालीहरुको सहयोगका लागि केही फोन बैठक गर्ने गरेको भएपनि शुरुवातका दिनमा औषधीजन्य सामाग्री खोज्न तथा मानिसहरुलाई भावनात्मक रुपमा आश्वस्त पार्ने काम राजदूतावासले गरेन् ।

अमेरिकामा रहेका सबै नेपालीहरुको सामुहिक हातेमालोकै कारण अहिले न्यून संख्यामा नेपालीहरु बिरामी पर्ने गरेका खबरहरु एकाधमात्रै सुन्न पाइन्छ । सामाजिक दुरी कायम गर्दै यो रोगसंग अभ्यस्त हुनुपर्ने अवस्थाकै कारण अधिकाशं मानिसहरु काममा फर्किने तयारी गरिरहेका छन् ।