सुदूरपश्चिममा पीसीआर मेसिन जडानमा ढिलाइ
धनगढी : सुदूरपश्चिम प्रदेशमा पछिल्ला दिनमा दैनिक २ सय बढी कोरोनाका बिरामी थपिदै गएका छन् । प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा संकलित स्वाब परीक्षणका लागि केन्द्रीय प्रयोगशालामा पुर्याउनुपर्ने बाध्यता छ । केन्द्रका प्रयोगशालामा स्वाब पठाउने गरेपछि रिपोर्ट ढिलो आउँदा क्वारेन्टिनबाट भाग्नेको संख्या बढ्दै गएको छ । प्रदेशको एक मात्र धनगढी प्रयोगशालमा सबैको परीक्षण हुन सकेको छैन् ।
सुदूरपश्चिम स्वास्थ्य निर्देशनालयका अनुसार दैनिक हजारभन्दा बढी प्रदेशमा स्वाब संकलन भएपनि सबैको परीक्षण हुन नसकेको हो । धनगढीमा रहेको प्रयोगशालाले दैनिक डेढदेखि २ सयसम्म स्वाब परीक्षण हुने गरेको छ । प्रदेशमा प्रयोगशाला अभावमा क्वारेन्टिनबाट परीक्षणबिन घर पठाउनुपर्ने बाध्यता छ । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले कोरोना परीक्षणका लागि स्थापना गर्ने भनिएका प्रयोगशाला अझै सञ्चालन हुन सकेको छैन् ।
प्रदेश सरकारले पीसीआर मेसिन र भेन्टिलेटर खरिदका लागि साढे चार करोड रुपौयाँ विनियोजन गरेको छ । प्रदेश सरकारले पीसीआर मेसिन र भेन्टिलेटर खरिद गर्ने जिम्मा सुदूरपश्चिम स्वास्थ्य निर्देशनालयलाई दिएको छ ।
प्रदेश सरकारले लकडाउन सुरु भएसँगै चैत दोस्रो सातमा नै पीसीआर मेसिन र भेन्टिलेटर खरिद गर्ने निर्णय गरेको थियो । निर्णय गरेको ३ महिनामा पनि पीसीआर मेसिन सञ्चालन गर्न सकेको छैन् ।
स्वास्थ्य निर्देशानालय डोटीका निर्देशक डा. गुणराज अवस्थीले पीसीआर मेसिन असार मसान्तभित्र सञ्चालनमा आउने दावी गरेका छन् । 'पीसीआर मेसिनका लागि ठेक्का भएर सामग्री आपूर्ति सुरु भइसकेको छ,' उनले भने, 'प्रयोगशाला सञ्चालनका लागि आवश्यक भौतिक पूर्वाधार तयार भएमा असारभित्र सञ्चालनमा आउने छन् ।'
प्रदेशमा ३ वटा पीसीआर मेसिन थपिने भएका हुन् । डोटी, कैलाली र बैतडीमा पीसीआर मेसिन थपिने भएका हुन् । अहिले धनगढीमा सञ्चालमा रहेको पीसीआर मेसिन न्यून क्षमता भएको स्वास्थ्य निर्देशनालयले जनाएको छ ।
अब सञ्चालमा आउने पीसीआर मेसिन अटोमेटिक एक्सट्रेक्सन मेसिन रहेकोले एकै पटक ९६ जनाको स्वाब परीक्षण गर्न सकिन्ने स्वास्थ्य आपूर्ति व्यवस्थापन केन्द्र धनगढीको स्वास्थ्य अधिकृत सिद्धराज भट्टले बताए ।
प्रदेशमा नयाँ सञ्चालनमा आउने पीसीआर मेसिनले यहाँको कोरोना परीक्षणले सहज हुने उनको भनाइ छ । 'अब सञ्चालन आउने पीसीआर मेसिन अटोमेटिक हुने भएकाले अहिलको भन्दा दुई गुण बढी स्वाब परीक्षण गर्न सकिनेछ,' उनले भने ।
भेन्टिलेटर खरिद अनिश्चित
प्रदेश सरकारले चैतमा भेन्टिलेटर खरिद गर्ने निर्णय भएको भए पनि अझै कहिले खरिद हुने अनिश्चित छ । स्वास्थ्य निर्देशनालयले भेन्टिलेटर खरिदका लागि टेण्डर गरी मुल्यांकनका क्रममा रहेको बताए पनि विश्वमै अभाव रहेको भन्दै अझै महिनौ लाग्ने बताएका छ ।
'२० वटा भेन्टिलेटर खरिदका लागि निर्देशनालयले प्रक्रिया अगाडि बढाएको हो, अन्र्तराष्ट्रिय बजारमा अत्याधिक मागका कारण भेन्टिलेटर मौज्दात नरहेको र कम्पनीको अर्डरपछि मात्र उत्पादन हुने देखिएको छ,' स्वास्थ्य निर्देशक डा. गुणराज अवस्थीले भने, 'त्यसकारण दुई महिना अगाडि खरिद हुने सम्भावना कम देखिएको छ ।'
सुदूरपश्चिममा हाल भेन्टिलेटर ६ वटा सेती प्रादेशिक अस्पतालमा र २ वटा महामाकाली अस्पातल कञ्चनपुरमा रहेका छन् । निर्देशक अवस्थीका अनुसार सुदूरपश्चिममा कोभिड-१९ का लागि मात्र भेन्टिलेटर अभाव नभएर अन्य समयमा पनि रहेको थियो ।
सर्पको टोकाइबाट कयौँको उपचार नै नपायर मृत्यु भइरहेकाले प्रदेशका हरेक स्वास्थ्य चौकीमा भेन्टिलेटर आवश्यक भएको अवस्थीले बताए । 'शरीरका केही अंगमा खराबी भएपछि सपोर्ट सिस्टम वा भेन्टिलेटरको आवश्यकता पर्छ,' निर्देशक अवस्थीले भने , 'फोक्सोः निमोनिया, ड्रगको ओभरडोज, रगत जम्दा, क्रोनिक अब्स्ट्रक्टिभ पल्मोनरी डिजिज, सिस्टिक फाइब्रोसिस, फोक्सोमा समस्या, स्नायू रोगका कारण फोक्सोमा गम्भीर क्षति हुँदाको स्थितीमा भेन्टिलेटरको आवश्यकता पर्छ ।'