अछाममा बाढी-पहिरोको त्रास
अछाम : वर्षा सुरु भएसँगै अछाममा बाढीपहिरोको त्रास बढेको छ । नदी र खोलाको आसपासमा बाढी त्रास छ भने भीरपाखामा पहिरोको डर छ । शनिबार रातीदेखि परेको वर्षाका कारण विभिन्न ठाउँमा पहिरो गएको छ भने नदी र खोलामा बाढी आएको छ । जताततै पहिरो गएपछि ग्रामीण सडक अवरुद्ध भएका छन् ।
जिल्लामा केही ठाउँमा पहिरो र बाढीको खबर आएपनि अप्रिय घटना नघटेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी पुण्य विक्रम पौडेलले बताए । उनले भने, 'केही ठाउँमा पहिरोले खेत बगाएको खबर पाएका छौ, शनिबार रातीदेखि परेको पानीले धेरै ठाउँमा बाढी र पहिरोको आएको तर कुनै त्यस्तो क्षति र घटना भएको छैन ।'
शनिबार रातीको वर्षाले मेल्लेख गाउँपालिकाको ४ को दलित बस्तीको ८ घर पहिरोको उच्च जोखिममा परेको खबर प्राप्त भएको अध्यक्ष लोकबहादुर बोहराले बताए । साँफेबगर नगरपालिकाको बुढीगंगा र छिपे खोलामा आसपासका बासिन्दाको वर्षा सुरुभएपछि निन्द्रा हराएको छ।दिगो तटबन्धको लागि कसैले पनी ध्यान नदिँदा बर्षेनि बाढीको समस्या भोग्नु परेको गुनासो स्थानीयको छ ।
लगातारको वर्षाले बुढीगंगा नदीमा बाढी आएको छ । नदीमा बाढी आएपछि स्थानीय त्रसित बनेका छन् । स्थानीय कविता आउजीले भनिन्, 'राती डर लाग्छ, साना छोरा छोरी छन्।बाढी घरको आँगनसम्म आइपुगेको छ ।वर्षा सुरुभएपछि राम्रोसँग सुत्नै पाउदैनौ ।'
नयाँ सहर आयोजनाले बनाउँदै गरेको सडकमा गएको पहिरो।तस्बिर : गीता कुँवर ।
नदीले बर्षेनि यहाँको खेतियोग्य जमिन कटान गर्दै आएको छ। २०६३ सालमा आएको बाढीले साँफेबगर क्षेत्रको करिब ३ सय रोपनी भन्दा बढी खेती योग्य जमिन बगायो । सो क्षेत्र अहिले बगर बनेको छ । २०४० मा आएको बाढीले एयरपोर्ट नै बगाएको थियो । आसपासको करिब ४ सय रोपनी जमिन बगाएको थियो ।
अहिले पनि पूर्वबाट छिपेखोला,पश्चीमबाट प्रभाली खोला र उत्तरबाट बग्ने बुढीगंगा नदीले बर्षेनि खेतीयोग्य जमिन कटान गर्दै आएको स्थानीय शिलोज कुँवरले बताए । उनले भने, 'तटबन्धनका नाममा तारजाली हाल्ने काम मात्र हुन्छ,त्यो प्रत्येक वर्ष बाढीसँगै बगेर जाने गर्दछ । बाढी र पहिरोले कहाँ कति क्षति भन्ने लेखाजोखा नै छैन,विपद्मा राहत बाड्ने काम बाहेक अन्य पूर्व तयारी केही पनि छैन ।'
जथाभावी खोला र नदीमा उत्खनन् हुने गरेकाले पनि बाढीको जोखिम बढेको छ । साँफेबगर नगरपालिकाको कार्यालय र एयरपोर्टलगायत सयौं घरहरु समेत जोखिममा रहेका छन् ।जिल्ला विपद् पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य योजनाले गरेको सर्भेअनुसार पहिरोको जोखिम बढेको छ । यहाँका २० बस्ती पहिरोको जोखिममा छन्।
६१ भन्दा बढी बस्तीलाई प्रभावित क्षेत्रका रूपमा राखिएको छ । सो योजना अनुसार १७ हजार ४ सय ७६ घरधुरी प्रभावित सूचीमा छन् । त्यस्तै, जिल्लाका ६७ विद्यालय, १५ स्वास्थ्य संस्था, १ सय ३२ खानेपानीका धारा, ४८ कुलो, २१ पानीघट्ट र १४ लघु जलविद्युत् आयोजना पहिरोको उच्च जोखिममा रहेको प्रतिकार्य योजनामा उल्लेख छ ।