पोखरा : जङ्गली मौरी (भीर मौरी) चट्टानी भीरमा बस्ने गर्दछन् । आफूलाई सुरक्षित राख्न पहाडका भीरपाखा जङ्गली मौरीको रोजाइँ हुने गर्दछ । बाँदर लड्ने भीरमा मह सिकार गर्नु सजिलो छैन् ।
त्यस्ता डरलाग्दो भीरमा मह सिकारी डोरीको भर्याङ्को सहायतामा मह सिकार गर्न मौरीसँग पौठेजोरी खोल्छन् । कास्कीको मादी गाउँपालिका ७ थाकको जंगलमा यसै साता मह सिकार गर्नेको मेला नै लाग्यो । थाक गाउँबाट २ घण्टा बाक्लो वनको भीर पाखाको हिँडाइ पछि चट्टानी भीर देखा पर्छ । त्यही चट्टानी भीरमा ५६ वटा भीर मौरीको स्याखु जत्रा चाका बनाएका छन् ।
तिनै भीरमौरीले जम्मा गरी आवश्यक पर्दा खान साँचेर राखेको महमा सिकारीको आँखा लाग्छ । मह सिकार गर्न सिकारी र गाउँले मौरीसँग पौठेजोरी खोज्छन् । बिहान सबेरै भीरमौरी सिकार गर्न पुगेको टोलीले चट्टानी भीरको फेदमा पुगेर स्याउला सल्काएर आगो बाल्छन् ।
बेस्सरी धुवाँ मौरीका चाका सम्म पुग्ने गरी सल्काउँछन् । केही मौरी धुवा खप्न नसकेर यता उता भनभनाउँछन् । केहीले त मान्छे भएतिर गएर टोक्ने र भाग्ने मान्छेलाई लखट्ने समेत गर्दछन् । मह जोगाउँन मान्छे सँगको पौठेजोरीमा मौरी धुवाँको कारण पछि हट्न बाध्य हुन्छन् । धुवाँमा मौरी लठ्ठ पर्छन् । मह सिकार गर्न आउनेलाई प्रतिकार गर्न नसक्ने अस्थामा पुग्छन् ।
मह सिकार गर्न सिकारीको समूहले भिरको माथीबाट एउटा डोरी फ्याँक्छन् । त्यही डोरीको सहायताले लठ्ठोको भरयाङ् भीरमाथि तान्छन र मौरीको चाका लगाएका भीरभन्दा माथि रुखमा बाँध्छन् । सिकारी त्यही भर्याङ्को सहयतामा मह सिकार गर्न लामो घोचोको टुप्पोमा आँसी बाँधेर पुग्छन् । जोखिमपूर्ण रुपमा दुई हातले दुईवटा घोचो समाएर मौरीका चाकामा घोच्छन र चाका तल खसाल्छन् । मह निकाल्छन् ।
यति डरलाग्दो भिरमा मादी- २ ताङतिङका ६२ वर्षीय गोरे गुरुङ चढेर एक्लै मह निकालेका हुन् । १६ वर्षको उमेर देखि भीरमौरीको मह निकाल्न थालेका यस क्षेत्रका अहिलेका एक्ला मह सिकारी हुन् उनी । परम्परागत शैलीमै उनले जोखिम पूर्णरुपमा महा निकाले ।
चट्टानी भीरमा चढ्दा अपनाउनु पर्ने सुरक्षाका लागि अहिले विभिन्न साधन बजारमा छन् । चट्टानी भीमा (रक क्लाइमिङ) गर्दा लगाउने हारनेक्स डोरी पनि बजारमा सजिलै पाइन्छ् । युवा पुस्तालाई यस्तो कामका लागि तालिम दिने पनि विज्ञहरु पोखरा बजारमै छन् ।
तर पनि जोखिमपूर्ण रुपमा पुरानै शैलीमा मह काढ्ने काममा गोरे गुरुङ लागिरहेका छन् । उनी भन्छन्,' मेरो हारर्नेस जंगलकै लहरा हुन् । अहिलेसम्म भगवानको साथ पाएको छु।'
भीरमा चढेर मह निकाल्नुअघि उनले सिमे-भूमे, परमेश्वरलाई सम्झे । आफूले नजानेर गरेको गल्तीलाई क्षमा होस भन्दै देवता सम्झेको उनले बताए । चट्टानी पहाडमा डोरीको भर्याङ्को सहयतामा उनी उक्लिए र पालैपालो सबै चाकाको मह निकाले । उनलाई सहयोग गर्न भीरमाथि, तल सहयोगी जुटे ।
भीर मौरीको मह निकाल्नु साहसिक काम हो । मह सिकारलाई देखाएर गाउँमा पर्यटक पनि तान्ते योजना रहेको मादी गाउँपालिका ७ का वडा अध्यक्ष लालबहादुर गुरुङ बताउँछन् ।
'हामीसँग संस्कृति, प्रकृति मात्र होइन साहसिक मह काड्ने कौशल पनि छ । यही कौशल देखाएर विदेशी मात्र होइन स्वदेशी पर्यटक पनि आकर्षण गछौं,' अध्यक्ष गुरुङले भने।
वर्षका दुई पटक चैत महिना र मंसिर महिनामा मह सिकार गरिन्छ । सुरक्षित रुपमा महा काढ्न युवालाई तालिम पनि दिइने उनले सुनाए । यहाँका झरना, अग्ला चट्टान, वन्यजन्तु पर्यटकलाई देखाएर पर्यटक आकर्षण गर्ने उनले सुनाए ।
कास्कीको प्रख्यात पर्यटकीय गुरुङ गाउँ सिक्लेस जाने बाटोमै पर्छ थाक गाउँ । थाक गाउँ पनि गुरुङ गाउँ नै हो । पोखराको काहुँखोलाबाट १५ किलो मिटरमा पर्छ यो गाउँ । यहाँ आन्तरिक र वाह्य पर्यटकलाई आकर्षण गर्न होमस्टे पनि सुरुवात भएको छ ।
घलेखर्कबाट तारा हिलहुँदै सिक्ले पुग्ने इको ट्रेक अव यो गाउँमा पनि जोडिने भएको छ । अरमला, आटीघर, मौजा, मोरिया, थाक भएर तारा हलि हुँदै सिक्ले पुग्ने नयाँ पदमार्ग विकास हुँदैछ ।
६ दिनको पदयात्रा मार्ग अध्ययन गरी म्याप पनि निकालेको र संचालनको क्रममा रहेको टान पोखराको कार्य समिति सदस्य, स्थानीय पर्यटन व्यवसायी विकास गुरुङले बताए । यसरी भिरमौरीको मह सिकार गरियो ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
