भक्तपुर : भक्तपुर नगरपालिका ९ दत्तात्रयस्थित चिकंफले मठका महन्त रामप्रसाद वनले सर्वोच्च अदालतको आदेशसमेत नटेरी राष्ट्रिय कला संग्रहालयले मठ कब्जा गरिबसेको आरोप लगाएका छन्।
उनले सर्वोच्चले संग्रहालयलाई मठ खाली गरेर मठमा हुने पूजापरम्परा तथा धर्म लोप हुने काम नगर्न आदेश दिएको बताए। तर सर्वोच्चले आदेश दिएको वर्षदिन हुन लाग्दा संग्रहालयले मठ खाली नगरेको महन्त वनले गुनासो गरे।
उक्त मठ भक्तपुर दरबार क्षेत्रस्थित राष्ट्रिय कला संग्रहालयले धातुकला प्रदर्शनी गर्न प्रयोग गर्दै आएको छ। गुठी संस्थानको सम्पत्तिको रुपमा रहेको उक्त मठमा महन्त वनका पुस्ताहरुले पूजाआजा गर्दै आएका थिए। मठभित्र महादेवको शिवलिंगसहितको मन्दिर रहेको छ। जहाँ महन्तको रुपमा वनहरुले पूजाआजा गर्दै आएको बन बताउँछन्। विगतमा उक्त मठमा दैनिक पूजाआजा, वडादसैंमा जमरा राख्नेलगायतका परम्परा गर्न महन्तको परिवार मठमै बस्ने परम्परा थियो।
तर उक्त मठमा महन्त हुने विषयमा विवाद हुन पुग्यो। जुन विवाद अदालतसम्म पुगेको थियो। अदालतले उक्त विवाद छिन्दै हालका महन्त वनलाई मठमा पूजापरम्परा चलाउने जिम्मा दिएको थियो। सोहीअनुसार अहिले मठको पूजापरम्परा नियमित गर्न ठाउँ अभाव भएको भन्दै महन्त वनले विगत २÷३ वर्षदेखि गुनासो गर्दै आएका छन्।
आफ्नो गुनासोको सुनुवाइ नभएपछि उनी गत वर्ष सर्वोच्च अदालतसम्म पुगेका थिए।
सर्वोच्चले दिएको आदेश कार्यान्वयन नभएको भन्दै महन्त वनले पुरातत्व विभागमा निवेदनसमेत दिएका थिए। लगत्तै विभागले गएको पुसमा भक्तपुरस्थित कला संग्रहालयलाई पत्र लेखेर सर्वोच्चको आदेश कार्यान्वयन गर्न निर्देशन दिइएको छ।
‘भक्तपुरस्थित राष्ट्रिय कला संग्रहालयले सर्वोच्च अदालतले दिएको आदेश पनि टेरेन’, महन्त वनले भने, ‘उसले पुरातत्व विभागले दिएको निर्देशन पनि मानेन।’
अदालत र विभागको आदेश तथा निर्देशन कार्यान्वयन नभएपछि भक्तपुरका प्रमुख जिल्ला अधिकारीसमक्ष निवेदन दिँदा पनि आफूले न्याय नपाएको महन्त वनले गुनासो गरे।
‘न्याय पाउन सर्वोच्च अदालत गएँ, विभाग गएँ र प्रमुख जिल्ला अधिकारीकहाँ पनि पुगेँ। तैपनि न्याय पाइनँ’, उनले थपे, ‘अब न्याय पाउन म कहाँ जाउँ।’
यता भक्तपुरस्थित राष्ट्रिय कला संग्रहालयकी प्रमुख अरुणा नकर्मीले भने सर्वोच्चको आदेश र विभागको निर्देशनअनुसार महन्त वनलाई पूजा परम्परा नियमित गर्न आवश्यक ठाउँ उपलब्ध गराइसकेको दावी गरिन्।
सर्वोच्चले पूरै मठ खाली गर नभनेको र महन्त वनले पनि त्यो माग नगरेको उनको भनाइ थियो।
‘सर्वोच्चले संग्रहालयलाई पूरै मठ खाली गर भनेर आदेश दिएको छैन’, प्रमुख नकर्मीले भनिन्, ‘महन्त वनले पनि धार्मिक कार्यमा प्रयोग हुने कोठाहरु खाली गर्न माग गर्नु भएको र उनको मागअनुसार ती कोठाहरु खाली गरिदिइसकेका छौं।’
उनले महन्त वनले अनधिकृत रुपमा पूरै मठ खाली गराउन खोजेको जिकिर गरिन्। महन्त वनले अरु निजी मठजस्तै गुठीको स्वामित्व भएको चिकंफले मठ आफ्नो व्यक्तिगत रुपमा एकलौटी ढंगले चलाउन खोजेको प्रमुख नकर्मीको आरोप छ।
के हो चिकंफले मठ ?
वि.सं. १८०२ मा कमल गोसाईं वनले भक्तपुरका तात्कालिन मल्लराजा रणजीतको पालामा ताम्रपत्रबाट उक्त मठ स्थापना गरेका थिए। मठमा दसैंको जमरा राख्न छुट्टै जमरा कोठाको व्यवस्था छ। महन्तका नातागोतालाई दसैंको टीकाजमरासँगै प्रसाद ग्रहण गराउन गद्दी बैठक कोठाको समेत व्यवस्था गरिएको छ।
ती दुवै कोठा संग्रहालयले प्रयोग गर्दै आएको महन्त वन बताउँछन्। जर्मन सरकारको सहयोग नियोग जीआईजेडअन्तर्गत भक्तपुर विकास परियोजनाअन्तर्गत २०३९÷४० मा उक्त मठ जीर्णोद्धार गरिएको थियो। गुठी संस्थानअन्तर्गत रहेको उक्त मठ जीर्णोद्धारपछि २०४१ सालमा राष्ट्रिय कला संग्रहालय सञ्चालनमा ल्याइएको थियो।
मठमा संग्रहालय सञ्चालनमा आए पनि महन्थलाई दसैंको लागि जमरा कोठा र गद्दी बैठक कोठा प्रयोग गर्न कुनै बाधा व्यवधान खडा नगरिएको संग्रहालयले जनाएको छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
