प्रदेश २ को नाम जुराउन फेरि पहल
जनकपुरधाम : प्रदेश २ को नाम र राजधानीका लागि फेरि कसरत सुरु भएको छ। सत्तारुढ दल जनता समाजवादी पार्टी नेपालले प्रदेशको नाम र राजधानी तोक्ने विषयमा सत्तारुढ दलहरूसँगको छलफललाई तीव्रता दिएको छ। जसपाका प्रमुख सचेतक शैलेन्द्रप्रसाद साहको नेतृत्वमा प्रदेश सभासदस्यहरूले माओवादी केन्द्र तथा नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का प्रदेशसभा सदस्यहरूसँग भेटेर राजधानी र नामाकरणको विषयमा छलफल गरेका हुन्। जसपाले प्रदेशको नाम मधेश र राजधानी जनकपुरधाम रहनुपर्ने प्रस्ताव गरेको छ।
प्रस्तावमा माओवादी केन्द्र र नेकपा एसका प्रदेश सांसदहरू सकारात्मक रहेको जसपाका कार्यकारिणी सदस्य एवं प्रदेश २ का प्रदेशसभा सदस्य मनिष सुमनले जानकारी दिए। केन्द्रका नेता एवं प्रदेश सांसद भरत साहले भने, ‘माओवादी केन्द्र पहिलेदेखि मधेश प्रदेशका लागि स्पष्ट धारणा बनाइसकेको छ र सोहीअनुसार प्रदेशसभामा प्रस्ताव लैजान सुझाव दिएका छौं।’ त्यस्तै, नेकपा एसका प्रदेश सांसद शत्रुधन महतोले पनि सोही प्रस्तावलाई समर्थन गरेको बताए।
जसपाले अब कांग्रेस र एमालेका सांसदलाई भेट्ने तयारी गरिरहेको छ। कांग्रेस सत्तारुढ दल भए पनि प्रदेशको नामकरणमा फरक धारणा राख्दै आएको छ। कांग्रेसले प्रदेश २ को नाम मिथिला–भोजपुरा र राजधानी जनकपुरधाम हुनुपर्ने धारणा राख्दै आएको छ। एमालेले जानकी प्रदेश र राजधानी जनकपुरधाम हुनुपर्ने अडानमा छ।
जसपाले पुस ८ गते प्रदेशको नामकरण र राजधानी तोक्ने प्रस्ताव प्रदेशसभामा लैजाने भएको छ। प्रस्ताव पास गर्न १०४ जना प्रदेशसभा सदस्यमा २ तिहाइ पुर्याउन ७० जनाको समर्थन चाहिन्छ। प्रस्तावको पक्षमा अहिलेसम्म जसपासँग ६२ जना मात्र पुगेको छ।
मधेश प्रदेश र जनकपुरधाम राजधानीका लागि जसपा ३८, लोसपा १६ र माओवादी ८ जना स्पष्ट छन्। उता एमालेको ८, कांग्रेसको १९, नेकपा एसको १३, नेपाल संघीय समाजवादीको १ जना प्रदेशसभा सदस्य रहेका छन्।
नाम र राजधानी तोक्न २०७६ चैत ४ गते भएको मतदानमा सबै प्रस्ताव अस्वीकृत भएका थिए। गत वर्ष मत विभाजन गरेर प्रदेशको नाम र राजधानी टुंग्याउन मतदान गरिए पनि २ तिहाइ नपुग्दा सबै प्रस्ताव असफल भएको थियो। प्रदेशसभाले पुनः त्यही प्रक्रियाबाट नाम र राजधानी टुंग्याउन खोजेको छ। तर, हालसम्म प्रदेशको राजधानी र नाम तोक्ने सम्बन्धमा सरकार र विपक्षी दलहरूबीच औपचारिक छलफल भएको छैन।
प्रदेश सरकार गठन भएको साढे ३ वर्ष बित्नै लाग्दा प्रदेशको नामकरण र राजधानीबारे टुंगो लगाउन नसकेको भन्दै प्रश्न उठ्न थालेपछि प्रदेश सांसदहरू यसप्रति गम्भीर बनेका छन्। प्रदेशसभाका १०७ सांसदमध्ये माओवादीका प्रत्यक्ष निर्वाचित ३ र समानुपातिक सांसद निलम्बन भएपछि अहिले १०३ जना सांसद छन। प्रदेशसभाबाट निर्णय गर्न दुई तिहाइ बहुमत चाहिन्छ। तर, सत्तारुढ दलबीच त्यो संख्या छैन। प्रदेशसभामा आवश्यक बहुमत नरहेको कारण सरकारले प्रदेशको नाम र राजधानी सम्बन्धी प्रस्ताव प्रदेशसभामा लग्न आनाकानी गरिरहेको छ। प्रदेशमा राजधानीबारे जनकपुरधाम र वीरगन्जको चर्चा छ। अझ बढी विवाद नामबारे छ।