काठमाडौं : काठमाडौंको जोरपाटी लोसेटारमा मंगलबार बिहानदेखि मिथेन ग्याससहित पानी र बालुवाको फोहोरा निस्किएको छ । बिहान १० बजे स्थानीय सन्तवीर लामाको घरमा पानीको बोरिङ खन्ने क्रममा एक्कासि माटो, पानी र बालुवासहितको लेदोको फोहोरा निस्किएको हो ।
खानी तथा भू–गर्भ विभागका सूचना अधिकारी नारायण बाँस्कोटाका अनुसार पानीसहितको लेदोमा १५ देखि २० प्रतिशतसम्म मिथेन ग्यास छ । ग्याससहितको लेदो केही दिनसम्म निस्किरहने र आफैं बन्द हुने उनले बताए ।
माटो र बालुवाको लेदो आकाशतर्फ उड्दा वरपरका घरहरूमा हिलो र लेदो भरिएको छ । उक्त स्थानको ५० मिटर वरिपरि मानिसहरूलाई नजान सूचित गरिएको र प्रहरीको सुरक्षामा राखिएको प्रहरी वृत्त बौद्धका प्रमुख डीएसपी ढुण्डीराज न्यौपानेले बताए । मंगलबार बिहान १० बजेदेखि निरन्तर रूपमा लेदो निस्किरहेकै छ । पानी मिसिएको, बालुवासहितको ग्यासको मात्रा पनि भएको पानी ५० मिटर भन्दामाथि पुग्छ र पुनः उक्त ठाउमै झर्छ । यसले गर्दा वरिपरिका घरसमेत हिलाम्मे भएका छन् ।
नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता प्रहरी नायब महानिरीक्षक टेकप्रसाद राईका अनुसार जोरपाटी चोक नजिक बिहान ३ सय फिट खनेपछि सुरुमा ग्यासजस्तो पदार्थ देखिएको र पछि लेदो मिसिएर आएको हो । लेदोको विषयमा अनुसन्धान भइरहेको छ । जोरपाटी चोकदेखि सुन्दरीजल जाने बाटोमा लोसेटारमा स्थानीय सन्तकुमार लामाको साढे ३ तले घर छ । घरमा पानी पु¥याउन लामाले बोरिङ खन्दै थिए । खन्ने क्रममा पानी नभेटिएर उनले २ दिनसम्म ड्रिल गरेका थिए । ३२० फिटमुनि पानी भेटिएको थियो । मंगलबार बिहान पाइप जोड्ने काम भइरहेको थियो । ड्रिल गरेको ठाउँमा पाइप हाल्ने क्रममा ग्याससहितको लेदो पानी निस्किएको थियो । सुरुमा सामान्य लेदो देखिएको थियो । विस्तारै ठूलो फोहोरा छाड्दै घरमाथि पुग्यो । वरिपरि पनि बालुवाको स–सानो कणसहितको पानी छरिएको थियो । घरवरपरका भित्ता, सुकाएका लुगा, पार्किङ गरेका सवारीसाधन सबैतिर लेदो फैलियो ।
लेदोलाई टाढाबाट हेर्दा धुँवाको मुस्लोजस्तो देखिन्छ भने नजिक जाँदा बालुवासहितको पानीले भिजिन्छ । सूचना अधिकारी बाँस्कोटाका अनुसार काठमाडौं उपत्यकामा पहिले पानीको तलाउ भएकाले यहाँका विभिन्न ठाउँहरूमा ग्यास संकलन बसेको छ । ग्याससहितको लेदो निस्किएको यो पहिलो घटना भने होइन । बेलाबेला यस्तो घटना भइरहने र केही दिनपछि आफैं बन्द हुने बताए ।
विभागबाट वरिष्ठ भू–गर्भविद् पृथ्वीलाल श्रेष्ठको टोलीले उक्त स्थलको अध्ययन गरेको थियो । टोलीले धेरै ग्यास साँघुरो ठाउँबाट निस्किँदाको परिणाम भएको प्रारम्भिक निष्कर्ष निकालेको छ । बाहिर निस्किएको ग्यास मिथेन रहेको र धेरै आत्तिइहाल्नु पर्ने अवस्था नभएको उनले बताए । पानी र बालुवाको मात्रा ८० प्रतिशत र १५–२० प्रतिशत मिथेन ग्यास छ । लेदो आकाशतिर गएकाले ग्यास वायुमण्डलमै बिलाउने र पानी जमिनमा फर्किने गरेको छ । ‘यो ग्याससहितको लेदो केही दिनमै रोकिन्छ । धेरै दिनसम्म आउन थाल्यो भने प्रशोधन गरेर ग्यासको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ,’ श्रेष्ठले भने ।
त्यस्तै, श्रेष्ठलाई उद्धृत गर्दै बाँस्कोटा भन्छन्, ‘बोरिङ गरिएको ठाउँमा भण्डारण भएको ग्यास एकैपटक निस्कन खोज्नु र भिजेको बलुवा र गिटी हुँदा ग्याससँगै उच्च चापमा बाहिर निस्किँदा लेदो जस्तो देखिएको हो ।’ सामान्यतया ३ सयदेखि माथिको फिटमा गहिरो खन्दा उपत्यकामा ग्यास निस्कने सम्भावना हुने भू–भर्गविद्को भनाइ छ ।
खनेको स्थानमा लेदो र ग्यास निस्कने ठाउँ सानो भएकाले धेरै बेरसम्म निस्किएको प्रवक्ता बाँस्कोटाले बताए । उनी भन्छन्, ‘यहाँ सानो ठाउँ भएर समय लाग्यो । ग्यास भण्डारणको मात्रा थाहा पाएपछि, निस्कने ठाउँको क्षेत्रफलबारे जानकारी भएपछि मात्रै यसबारे भन्न सकिन्छ ।’
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
