सर्लाही: सर्लाहीको हरिपूर्वामा २०११ सालमा जन्मिएका महेन्द्र राय यादवले २०३७ सालमा कम्युनिस्ट पार्टीको सदस्यता लिएर राजनीति सुरु गरे । उनले पहिलोपटक २०४८ मा चुनाव लडे । २०५१ र २०५६ मा नेकपा एमालेको तर्फबाट उनी सर्लाहीबाट निर्वाचित भए । २०६२/०६३ को जनआन्दोलनपछि तराई-मधेस लोकतान्त्रिक पार्टीमा लागे । त्यसपछिका सबै निर्वाचनमा निर्वाचित बनेका उनी यसपटक अन्तिम चुनाव भन्दै भोट माग्ने दौडधुपमा छन् । सत्ता गठबन्धनका साझा उम्मेदवार नेपाल समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष यादवसँग अन्नपूर्णकर्मी सुनिल ठाकुरले गरेको कुराकानीः
चुनावी मैदानमा कस्ता खालका गुनासा सुन्नु भएको छ ?
विकास निर्माणसँग जोडिएका पुराना योजना र नयाँ योजनाका बारेमा गुनासा आउँछन् । शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषिको विकासमा जनताले बढी प्रश्न गरेका छन् । हुलाकी सडकको स्तरोन्नतिको विषयमा पनि आउँछ ।
तपाइँका जित्ने आधार के के छन् ?
जनताबाट अनुमोदित भएको सत्ता गठबन्धन नै जित्ने सबैभन्दा ठूलो आधार हो । लामो समयको यात्रा गर्न गठबन्धन बनेको छ । यसमाथि जनता विश्वास र भरोसा छ । राजनीतिक स्थिरता ल्याउने, सुशासन कायम गराउने, जनताका इच्छा र आकांक्षा पूरा गराउने गठबन्धन भएकाले जनताले मलाई भोट दिन्छन् । म चुनाव जित्छु । नेपाल समृद्ध हुन्छ । वाम र प्रजातान्त्रिक गठबन्धन बनेको छ । विकासका काम यो क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी गरेको छु ।
मधेस केन्द्रित दलको दुई ठूला नेता एउटै क्षेत्रबाट किन चुनाव लड्नु भयो ?
जुन बेला यो संविधानमाथि खतरा थियो । केपी ओलीले संविधानलाई समाप्त पार्न खोजे । त्यतिखेर लोसपा उनकै साथमा गए । हामी अदालतमा संविधान बचाउन मुद्दा लड्दै थियौं । लोसपा प्रतिगामी कित्तामा गयो । ओलीसँग घाँटी जोडेर १८ दिने मन्त्री पनि पाए । मधेसको माग र पहिचान नेताले बिर्सिए । सबै मधेसबादी नेता वंशवाद र परिवारवादमा लागे । मधेस आन्दोलनको ब्याज खानेहरू भए । उपेन्द्र यादव सबैभन्दा बढी ब्याज खाने नेता हुन् । उनले धनुषा ३ बाट चुनाव जिते पनि गठबन्धनमा जो जहाँबाट चुनाव जितेको हो त्यहाँबाट चुनाव लड्ने भनेर सहमति भएको हो । धनुषा ३ बाट चुनाव जित्ने आधार नभएपछि पर्यटक उम्मेदवार बन्न यता आएको बुझेको छु । मसँग चुनाव हारेको मान्छे हो । फेरि किन मेरै प्रतिद्वन्द्वी ?
आफ्नो पार्टीको चुनाव चिह्न छोडेर माओवादीको चुनाव चिह्न लिएर किन चुनाव लड्नु भयो ?
जसपा पार्टी एकताका लागि अन्तिमसम्म प्रयास गर्यौँ । उपेन्द्र यादवले यस्तो गर्छन् भन्ने विश्वास थिएन । एकात्मक चरित्रका कारण बाध्य भएर हामी अलग भयौं । एकातिर चुनावको घोषणा हुँदै थियो । हामी पार्टी दर्ताको प्रक्रियामा थियौं । हामी आफ्नो पार्टीको चुनाव चिह्न लिएर लडेको भए हाम्रो समानुपातिक मत सफल हुँदैनथ्यो । त्यो समानुपातिकलाई संरक्षण गर्न माओवादीको चुनाव चिह्न लिएका हौं । नत्र मधेसवादी दलको थ्रेसहोल्ड बच्दैन । समानुपातिक मत सदर गर्न पनि माओवादीको चुनाव लिएका हौं । अब क्षेत्रीयभन्दा राष्ट्रिय पार्टीको आवश्यकताा देशमा छ । त्यही भएर हसियाँ हथौडाबाट चुनाव लडेका छौं ।
अब मधेसका माग पूरा होलान् ?
पार्टीभित्र मधेसी नेताहरूको हैकमवादी चरित्र, नेतृत्वको अभाव, एकात्मक चरित्रका कारण पार्टीहरू अलग भएका हुन् । सामूहिक नेतृत्वमा पार्टी चलेन । मधेसी नेताकै कारण मधेसका मुद्दा कमजोर भएका हुन् । त्यसैले अब राष्ट्रिय पार्टी चाहिन्छ । गठबन्धन सरकारले मधेसका माग पूरा गर्छ ।
सत्ता बाहिर हुँदा मधेसीहरूको अधिकारको कुरा गर्नुहुन्छ । सत्तामा पुगेपछि यो मुद्दालाई किन बिर्सनुहुन्छ ?
एमालेको दुई तिहाइको सरकार हुँदा पनि मधेसको माग र मुद्दा पूरा गराउन एक वर्षसम्म समर्थन गर्यौँ । समयको पहिचान गर्नुपर्छ । सत्तामा जान हतार गर्नु हुँदैन । अनि आफू पनि लड्ने, छोरा पनि लड्ने प्रवृत्तिले मधेसका मुद्दा ओझेलमा परेका हुन् । ८ बुँदे र १२ बुँदे सम्झौता, सत्यनिरूपण आदि काम बाँकी छन् । नागरिकताको समस्या पनि समाधान हुन्छ ।
संविधान संशोधनको एजेन्डा कता पुग्यो ?
कतै हराएको छैन । गठबन्धनको नेतृत्वमा सरकार बनेपछि नयाँ राष्ट्रपति पाउँछ । संविधानमा उल्लेख हुनुपर्ने जति पनि माग र मुद्दा सबै पूरा हुन्छन् ।
पटक पटक मन्त्री बन्नु भयो, तर यसै क्षेत्रको विकास गर्नु भएन नि ?
हुलाकी राजमार्ग राष्ट्रिय गौरवको योजना हो । राष्ट्रिय गौरवको योजनामा फिर्ता ल्याउन तीन वर्ष लाग्यो । दुई वर्ष कोरोनाको कारणले काम हुन सकेन । टेन्डर, मापदण्ड आदिले अल्झायो । ठेक्का काठमाडौंका कम्पनीले लिन्छन् । यस्तै थुप्रै कारण छन् । रूस–युक्रेन युद्धले अन्तर्राष्ट्रिय रूपमै मलको हाहाकार भयो । तराईमा नहुने कुरो भएन । सिँचाइ सुविधा पुर्याउन सुनकोसी मरिण डाइभर्सनको काम हुँदैछ ।
चुनाव जितेपछि माओवादीमा प्रवेश गर्नुहुन्छ कि ?
हामी अलग पार्टी हौं । चुनावमा सहमति गर्दा पनि चुनाव चिह्न लिने कुरा भएको हो । चुनावपछि पनि समाजवादी पार्टीमै हो ।
मधेस आन्दोलनको मुख्य माग संघीयता प्राप्तिपछिका उपलब्धि के छन् ?
खासै उपलब्धि हुन सकेन । देशमा एउटा शक्ति अहिले पनि संघीयता हत्याउने दाउमा छ । हामी सत्य, न्याय र संविधान रक्षाका लागि लड्दैछौं । प्रदेशको नामकरण र स्थानीय चुनाव भयो । प्रदेशले मान्यता प्राप्त गरेको छ । योजनाअनुसार काम भएको छैन ।
अन्त्यमा के भन्नुहुन्छ ?
यो मेरो अन्तिम चुनाव हो । जनतासँग निवदेन गर्छु कि मलाई जिताएर बिदाबारी गरिदिनुस् । शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि र सडक विस्तारका काम पूरा गर्नेछु ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
