दिल्लीमा ४५ वर्ष यताकै ठूलो बाढी
नयाँ दिल्ली : सेप्टेम्बर ६, १९७८ मा दिल्लीको मोडेल टाउन निवासी इन्द्रजित बरनाला आफ्नो भाइसँग राति अबेरसम्म किराना पसलको शटर बन्द गर्दै गर्दा ढलबाट पानीको ठूलो आवाज आउन थाल्यो । ताल्चा लगाउनु अघि नै पानी बढ्न थाल्यो ।
पानीको सतह बढ्दै पेटसम्म आयो। दुवै दाजुभाइ भित्ताको सहाराले पसलको छतमा चढे । त्यसपछिका तीन दिनसम्म उनीहरु छतमा नै बसेर पानी कम हुने पर्खाइमा थिए। सेनाले हेलिकप्टरबाट रोटी र खानाका प्याकेट घरको छतमा खसाल्यो । उक्त क्षेत्रमा पानी अलिकति घटेपछि उनीहरुलाई डुंगाबाट उद्धार गरिएको थियो ।
दिल्लीका धेरै क्षेत्र फेरि जलमग्न भएका छन् । यस्तो अवस्थामा जनताले ४५ वर्षअघिको बाढीलाई सम्झिरहेका छन् । यसपटक यमुनाको जलस्तरले ४५ वर्षको कीर्तिमान तोडेको छ ।
सेप्टेम्बर १९७८ को पहिलो हप्तामा भारी वर्षा भएको थियो। यमुना नदीको जलस्तर २०७.४९ मिटर उचाइमा पुगेको थियो। दिल्लीबाट २२७ किलोमिटर टाढा हरियाणाको यमुनानगर जिल्लाको हथिनिकुण्ड ब्यारेज ओभरफ्लोको स्तरमा पुगेको थियो। त्यसपछि ६ सेप्टेम्बर बिहान ९ बजे हथिनिकुण्ड ब्यारेजबाट ७ लाख क्युसेकभन्दा बढी पानी छोडिएको थियो ।
यमुना नदी केही बेरमै खतराको तह माथि पुग्यो । दिल्ली सरकारले यमुनाको छेउछाउका क्षेत्रमा बाढी आउन सक्ने चेतावनी जारी गरेको थियो । औषधि र रासन पसलमा मानिसहरू लाइनमा बसेका थिए। सबैले औषधि, राशन, सलाइ जस्ता अत्यावश्यक वस्तुहरू संकलन गर्न थाले।
दिल्लीको मोडल टाउनका ७७ वर्षीय भास्कर नन्द डिमरीले ६ सेप्टेम्बरको राति आफ्नो कोलोनीमा डर र त्रासको वातावरण रहेको बताए। यमुनाको जलस्तर हरेक घण्टा बढिरहेको थियो । राति १ बजेतिर मोडेल टाउनको सडकको ढलबाट पानीको ठूलो आवाज आउन थाल्यो । अर्को एक घण्टापछि भुइँ तल्ला पूरै पानीमा डुब्यो । चारैतिरबाट मानिसहरु चिच्याएको आवाज आयो ।
यो बाढीलाई स्मरण गर्दै पूर्व सांसद लालविहारी तिवारीले एक अन्तर्वार्तामा सन् १९७८ मा आफ्नो पूरै परिवार यो बाढीमा फसेको बताए । अवस्था यस्तो थियो कि नयाँ दिल्लीदेखि दिल्लीसम्मको यमुना पारीको क्षेत्र पूर्ण रूपमा विच्छेद भएको थियो।
यमुना नदीमा पानी उत्कर्षमा थियो। मानिसहरु घरबाट बाहिर निस्किरहेका थिएनन् । भोक लागेपछि बाढीको पानी पिएर शान्त पार्नुपर्थ्यो । मानिसले बाइकको टायर ट्युबलाई डुङ्गामा बनाएर आफ्नो ज्यान बचाएका थिए ।
बाढीको पानी दिल्लीको बुरारी, मोहम्मदपुर, हिराङ्की, फतेहपुर, सुङ्गारपुर, पल्ला, टिगीपुर, भक्तवरपुर, माजरा, हिराङ्की जस्ता ३० गाउँमा असर गरेको थियो। दिल्लीको ४० हजार वर्ग किलोमिटर खेतीयोग्य जमिन २ मिटरसम्म पानीमा डुबेको थियो ।
यस बाढीमा १८ जनाको मृत्यु भएको थियो । त्यसबेला दिल्ली सरकारले बाढीका कारण १० करोडभन्दा बढीको सम्पत्ति नोक्सान भएको बताएको थियो ।
यस वर्ष ४५ वर्षअघिको रेकर्ड तोडियो
सन् १९७८ मा यमुनाको पानीको सतह २०७.४९ मिटर हुँदा दिल्लीका ३० भन्दा बढी गाउँ डुबेका थिए । महारानी बाग, न्यू मोडेल टाउन र न्यू फ्रेन्ड्स कोलोनी एक तलासम्म डुबानमा परेका थिए।
जुलाइ १४ मा यमुना नदीको जलस्तरले विगत ४५ वर्षको कीर्तिमान तोडेको छ । यस दिन दिल्लीमा यमुना नदीको जलस्तर २०८.६ मिटर नाघेको थियो ।
यमुना नदीमा खतराको स्तर नाघेकाले यमुना बजार, लालकिल्ला, आईटीओ, बेला रोड र आसपासका क्षेत्र पानीले डुबानमा परेका छन् । एनडीआरएफ को १६ टोलीहरू यहाँ तैनाथ छन्।
वजिराबाद, चन्द्रवाल सहित ३ वटा पानी प्रशोधन केन्द्र बन्द गरिएको छ । सीएम अरविन्द केजरीवालले दिल्लीमा बाढीबाट २५ हजारभन्दा बढी मानिसलाई बचाइएको दाबी गरेका छन् ।