मध्य भोटेकोशी जलविद्युत आयोजना अन्तिम चरणमा, प्रशारण लाइनमा जोड्न समस्या

सिन्धुपाल्चोक : सिन्धुपाल्चोकको बाह्रविसे नगरपलिका-५ जम्बुमा निर्माणाधीन १०२ मेगावाटको मध्य भोटेकोशी जलविद्युत् आयोजनाको निर्माण अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।

आयोजनाका अनुसार निर्माण कार्य ९९ दशमलब ९ प्रतिशत पूरा भइसकेको छ । यो आयोजनाको बिजुली सिन्धुपाल्चोकको बाह्रविसे सवस्टेशनदेखि रामेछापको न्यू खिम्ती हुँदै ढल्केबर पुर्‍याउने र अर्को बाह्रविसेदेखि काठमाडौंको लप्सीफेदी सवस्टेशन हुँदै राष्ट्रिय प्रशारण लाईनमा जोड्ने गरी काम भइहरेको छ । 

कुल १२ अर्व २२ करोड ३७ लाख अनुमानित लागत रहेको आयोजनामा हालसम्म आयोजनाको अद्यावधिक अनुमानित लागत निर्माण अवधिको ब्याजबाहेक १५ अर्ब ३ करोड २ लाख ९० रुपैयाँ रहेको छ । चिलिमे जलविद्युत आयोजनाको अगुवाइमा बि.सं. २०७० सालबाट सुरु भएको आयोजना २०७३ जेठमा सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिएको थियो । २०७२ सालको भूकम्प, नाकाबन्दी, कोरोना र आन्तरिक अव्यवस्थापनका कारण सात वर्ष पर धकेलिएको यो आयोजना अब भने पूरा हुने भएको हो । 

‘कात्र्तिक सम्ममा हाम्रो काम सबै सकिन्छ’, आयोजनाका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत रामगोपाल सिवाकोटीले भने, ‘त्यसपछि उत्पादन भएको बिजुली प्रशारण लाईनमा जोडिने छ ।’ २०७९ साउनमा ७ किलोमिटर लामो सुरुङ छेडिएपछि हाल विद्युत उत्पादनको अन्तिम तयारी भइरहेको आयोजनाले जनाएको छ । 

‘सुरुङ फिनिसिङ हुन अलि ढिलाई भएको थियो। अहिले फिनिसिङ सकिएकोले मेसिनहरु जोड्ने र जाँच गर्ने काम भईरहेको छ’, आयोजनाका वरिष्ठ सिभिल इञ्जिनियर विष्णु नबिन दीप बीसीले भने, ‘कार्तिकको सुरुवाती दिनमा नै आयोजना सम्पन्न हुन्छ ।’ करिव २ वर्ष अघि नयाँ व्यवस्थापन नियुक्त भएपछि भने कामले गति लिएको थियो ।

आयोजनामा कर्मचारी सञ्चय कोषको ऋण छ । त्यस्तै आयोजनामा चिलिमे जलविद्युत कम्पनीको ३७ प्रतिशत, नेपाल विद्युत प्राधिकरणको १० प्रतिशत, सिन्धुपाल्चोकका ४ इन्भेष्टमेन्ट कम्पनीहरुको ४ प्रतिशत, कर्मचारी संचयकोषका सञ्चयकर्ता र कर्मचारीहरुको २० दशमलव ५० प्रतिशत, सिन्धुपाल्चोकबासीको १० प्रतिशत र सर्वसाधारणको १५ प्रतिशत लगानी छ । 

आयोजनाबाट वार्षिकरुपमा ५४ करोड २२ लाख युनिट विद्युत उत्पादन हुने जनाईएको छ । प्राधिकरणले आयोजनाको विद्युत हिउँद र वर्षायाममा प्रतियुनिट क्रमशः रु ८.४० र ४.८० मा खरिद गर्नेछ । यसबाट कम्पनीलाई वार्षिक २ अर्ब ९० करोड रुपैयाँ आम्दानी हुनेछ । ‘यहाँबाट उत्पादन भएको बिजुली ८ वर्षसम्म पिपिएमा जान्छ’, प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सिवाकोटीले भने, ‘लगानीकर्ताहरुलाई म आश्वस्त गर्न चाहान्छु कि यसले राम्रो मुनाफा दिनेछ ।’

प्रशारण लाइनमा जोड्न समस्या
धेरै हण्डर र ठक्कर खाएको आयोजना पूरा हुन लाग्दा पनि यसको अर्को चुनौती भने टरेको छैन । आयोजना सम्पन्न हुन लाग्दा पनि बिजुली लैजाने प्रसारण लाइन भने निर्माण भइरहेको छ । बि.सं. २०७६ असारदेखि नै काम सुरु भएको न्यू खिम्ती बाह्रबिसे ४ सय केभी प्रशारण लाईनको काम हालसम्म ८५ प्रतिशत मात्रै सम्पन्न भएको आयोजनाले जनाएको छ । 

त्यसैगरी बाह्रविसेदेखि काठमाडौको लप्सेफेसीसम्म ४ सय केभीकै प्रशारण लाईन यही असोजमा पूरा हुनुपर्नेमा हालसम्म जम्मा ५८ प्रतिशत मात्रै पूरा भएको छ । ‘हामीले निर्माण पूरा गरे पनि प्रशारण लाईनमा जोड्नको लागि बाह्रबिसे-लप्सेफेदी प्रसारण लाइनको निर्माण सम्पन्न भईनसकेकाले उत्पादन खेर जाने हो कि भन्ने चिन्ता छ’, आयोजनाका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सिवाकोटीले भने ।

प्रशारण लाईन आउँदो पुस भित्र सम्पन्न हुने साइड इन्जिनियर सुदिप चालिसे बताउँछन् । ‘प्रशारण लाईनका १ सय ८ वटा टावर बनिसकोको छ, ४६.५ किलोमिटर  तार विछ्याउनु पर्नेमा १६ किलोमिटर बिछ्याईसकिएको छ,’ चालिसेले भने, ‘वातावरण अनुकुल भए डिसेम्भरसम्ममा काम सम्पन्न हुन्छ ।’

काठमाण्डौको लप्सेफेदीमा भने स्थानीयको अबरोध कायमै छ । जसका कारण समस्या उत्पन्न भएको खिम्ती-बाह्रविसे-प्सेफेदी विद्युत प्रशारण आयोजनाका प्रमुख नितिश पौडेल बताउँछन् । ‘बाह्रविसेबाट लप्सेफेदी हुँदै काठमाण्डौ बिजुली ल्याउने हाम्रो योजना रहेको छ, तर अहिले लप्सेफेदीमा स्थानीयले अबरोध गरिरहेका छन्’, उनले भने, ‘त्यसले गर्दा त्यो लाईन बनेता पनि समयमै जोड्न समस्या देखिएको छ ।’ 

उत्पादनको अन्तिम तयारीमा रहेको मध्ये भोटेकोशीको विद्युत आयोजनाको उत्पादन खेर जान नदिन प्रयास भईरहेको उनले बताए । ‘हामीले तत्कालको समस्या समाधान गर्न बाह्रविसेदेखि लामोसाँघुसम्म बैकल्पिक रुपम १ सय ३२ केभीको प्रशारण लाईन बनाएर यो प्रशारण लाईन सम्पन्न नहुँदासम्म त्यहाँबाट जोड्ने योजना बनाएका छौं’, आयोजना प्रमुख पौडेलले भने, ‘यसो हुँदा मध्ये भोटेकोशीले उत्पादन गरेको विद्युत खेर जाँदैन ।’