तातोपानीमै थन्कियो रासायनिक मल
सिन्धुपाल्चोक : छिमेकी मुलुक चीनबाट ल्याइएको रासायनिक मल १० महिनादेखि तातोपानी भन्सारको गोदाममा थन्किएको छ। भोटेकोशी गाउँपालिका– २ स्थित तातोपानी नाकामा १ सय ११ कन्टेनरले वैशाख महिनाभर ल्याएको ७ लाख ३५ हजार बोरा रासायनिक मल लार्चा सुक्खा बन्दरगाह यार्डभित्र गोदाममै थन्किएको हो।
कृषि सामग्री कम्पनी र आयातकर्ताबीच सहमति भए पनि मल गोदामबाट उठ्न नसक्दा अरू सामान लोड–अनलोड गर्न समेत कठिनाइ परेको तातोपानी भन्सार कार्यालयका प्रमुख दयानन्द केसी बताउँछन्।
मलले सिंगो गोदाम ढाकेकाले खासा भएर तातोपानी सुक्खा बन्दरगाह आएका अन्य सामग्री लोडअनलोड गर्न भन्सारलाई समस्या परेको केसीको भनाइ छ। ‘मलले ठाउँ ओगटेकोले बन्दरगाहमा आएका सामग्री भन्सार कार्यालयभित्र राखेर जाँच गर्नुपर्ने अवस्था छ’, उनले भने, ‘गोदाममा रहेको मलबारे सम्बन्धित पक्षलाई पटकपटक जानकारी गराएका छौं तर चासो देखाएको छैन।’
कृषि सामग्री कम्पनीसँग सम्झौता गरी ल्याइएको रासायनिक मल थन्किनु तातोपानी भन्सार कार्यालयको कुनै हात नरहेको केसी बताउँछन्। ‘मल रोकिनुमा उहाँहरूकै कुरा नमिलेर हो, हाम्रो यसमा कुनै भूमिका हुँदैन’, भन्सार प्रमुख केसीले भने। भन्सार नियमावलीअनुसार भन्सारमा आइपुगेको ६० दिनसम्म पनि सामग्री नलगेमा प्रक्रिया पुर्याएर जफत गर्न सक्छ। उक्त मल उठाउनुपर्ने अन्तिम मिति नाघेको ८ महिना भए पनि हालसम्म नलगिएको भन्सार कार्यालयले जनाएको छ।
सिल्क कम्पनीअन्तर्गत रहेको सिल्क मार्केट प्रालिले आयात गरेको हो। सिल्कले नेपाल सरकारको कृषि सामग्रीबाट रासायनिक मल आयात गर्ने ठेक्का पाएको छ। तर रासायनिक मलको राजस्व असुल नहुने भएकाले कृषि सामग्रीले चिनियाँ सहरबाट झिकाएर सीधै राजधानी लाने गरेको उनले जानकारी दिए।
तातोपानी नाकामा एकछत्र काम गर्दै आएको सिल्कले सम्झौताअनुसार रासायनिक मल समयमै ल्याउन सकेन। गत वर्ष ल्याउनुपर्ने मल यो वर्षको जेठमा मात्रै आयात भएपछि कृषि सामग्रीले मल लिन नमानेको सिल्क मार्केटका रमेश शेर्पाले बताए। कृषि सामग्रीसँग कुराकानी गरिरहेको र प्रक्रिया पूरा भएपछि मल काठमाडौं लगिने शेर्पाले बताए।
‘केही प्राविधिक कारणले मल रोकिएको हो’, शेर्पाले भने, ‘गत वर्षको तुलनामा मलको मूल्य घटेकाले आयातकर्ताले मूल्य समायोजन गर्न कृषि सामग्रीलाई अनुरोध गरेको छ, अनुरोध स्वीकृत भएपछि मल लगिने छ।’
कृषि सामग्रीसँग गत वर्ष भएको सम्झौताअनुसार मल बिक्री गर्न नसकिने भएपछि सिल्कले मल भन्सारमै राखेर कम्पनीसँग कुराकानी गरिरहेको जनाएको छ। साल्ट ट्रेडिङले स्थानीय सहकारीमार्फत किसानलाई मल बिक्री गर्ने गरेको छ। तर, भन्सार गोदामबाट मल नलगिदिँदा सहकारीले बिक्री गर्न पाएका छैनन्। मल भन्सारमै थन्किँदा हिउँदे बाली लगाउने किसान भने समस्यामा परेका छन्।