यावत् जीवेत् सुखं जीवेत् ऋणं कृत्वा घृतं पिबेत् अर्थात् ऋण काढेर पनि घिउ खाऊ । प्राचीन कालमै चार्वाक ऋषिले भनेका कुरा आजको समाजमा चाहिँ लागू छ । झन् पछिल्लो पुँजीवादी समाजलाई बजार र व्यापारले यसरी गाँजेको छ कि साधारणभन्दा भड्किलो जीवनशैली धेरैले पछ्याएका छन् । जानेर वा नजानेर ऋणै काढीकाढी पनि जीवनलाई सुखमय बनाउन यत्न गरिरहेका छन् । जीवनस्तर सर्वेक्षणको तथ्यांक २०७९/८० अनुसार व्यक्तिगत रूपमा ९७.३ प्रतिशत नेपालीले ऋण लिएका छन् । २.७ प्रतिशत नेपाली मात्रै ऋणविहीन छन् ।
खास गरी २०६६/६७ पछि ऋण लिने नेपाली बढेको देखिन्छ । त्यो बेलासम्म ६२.६ प्रतिशत नेपालीले मात्रै ऋण लिएका थिए । ऋणमा कस्तो प्रवृत्ति छ भने ४२.५ प्रतिशतले व्यक्तिगत रूपमा ऋण लिएका छन् । बैंकबाट ऋण लिनेहरूको संख्या भने क्रमशः बढ्दै गएको छ । मिटरब्याजीहरूमा भर पर्नेहरू कम भएका छन् । यो चाहिँ सुखद पक्ष हो । व्यक्तिगत रूपमा सरसापटी गरेर ऋण लिने भनेको घरखर्चलगायत घर व्यवहारका लागि हो । बैंकबाट ऋण लिन निश्चित प्रक्रिया पूरा गर्नुपर्छ । औपचारिक रूपमा नै प्रक्रिया पूरा गरेरमात्रै बैंकबाट ऋण पाइन्छ । बिनासित्ती बैंक ऋण पाइन्न । कुनै न कुनै प्रयोजन चाहिन्छ र ऋण लिन सक्ने र तिर्न सक्ने सामथ्र्य पनि बैंकले हेर्छ । तसर्थ बैंक ऋण लिने प्रवृत्तिलाई सकारात्मक रूपमा लिनुपर्छ ।
सर्वेक्षणले ऋणको उपयोग व्यक्तिगत काममा भएको देखाउँछ । जुन उत्पादनमूलक होइन । उपभोगका लागि मात्रै ऋण लिने प्रवृत्ति भनेको घिउ खान ऋण लिने भन्ने नै हो । जीवनस्तर सर्वेक्षण प्रतिवेदन २०७९/८० अनुसार आधाभन्दाले अन्य व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि ऋण लिएको देखिएको छ । यस्तो प्रवृत्तिबाट उद्यमशीलताको विकास गर्दैन । ऋण लिनु आफंैमा खराब नभए पनि ऋण कुन प्रयोजनका लागि भन्ने नै मुख्य हो । ऋणको अर्थपूर्ण परिचालन गर्न सके त्यसबाट थप उत्पादन गरी व्यक्तिगत जीवनस्तर उकास्नमात्रै नभई समाज र देशकै लागि योगदान दिन सकिन्छ । तसर्थ ऋणको सही सदुपयोग गर्न जरुरी छ । पहिल्यै आफैंसँग पैसा भएर कोही पनि व्यवसायी वा उद्यमी बन्न सक्दैन, ऋण लिएर नै उद्यमधन्दा गर्न सकिन्छ । राज्यले नागरिकलाई व्यक्तिसँग नभई संस्थाहरूसँगै ऋण लिएर उद्यमी बन्न प्रेरित गर्ने वातावरण र नीति दिन सक्नुपर्छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
