मुलुकको वार्षिक बजेटको १० प्रतिशतभन्दा ज्यादा शिक्षामा मात्रै खर्च हुन्छ । हुनुपर्ने त २० प्रतिशत हो । अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरूमा सरकारी प्रतिनिधिहरू २० प्रतिशतै बजेट विनियोजन गर्ने प्रतिबद्धता गर्न चुक्दैनन् पनि । तर विनियोजनमा चुक्छन् ।
त्यसैले त देशभरका सामुदायिक विद्यालयहरूमा शिक्षक दरबन्दी कम छन् । भएका दरबन्दी पनि हजारौंको संख्याका रिक्त छन् । भवनलगायत पूर्वाधार कमजोर छन् । अर्थात् सरकारले शिक्षालाई पर्याप्त लगानी गरेको छैन । त्यसैको एउटा नतिजा नै गत वर्षको चैत महिनामा सञ्चालन भएको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को नतिजा हो । जसमा देशभरबाट ४ लाख ६४ हजार ७ सय ६५ विद्यार्थी सहभागी हुँदा २ लाख २२ हजार ४ सय ७२ जना मात्रै कक्षा ११ मा भर्ना हुन योग्य भए ।
त्यसो त यसपालि नतिजा निकाल्दा अपनाइएको मापदण्ड फरक थियो । सैद्धान्तिकतर्फ पनि ३५ अंक ल्याएकै हुनुपर्नेलगायत मापदण्डका कारण धेरै विद्यार्थी कक्षा ११ मा भर्ना हुन अयोग्य हुने भएका हुन् । तर खासगरी हाम्रो पठनपाठन र शैक्षिक प्रणाली नै कमजोर छ भन्न हिच्किचाउनु पर्दैन । मुलुकका कतिपय गाउँपालिकाभरिकै सामुदायिक विद्यालयको उत्तीर्ण प्रतिशत शून्य पनि देखियो । कतिमा जम्मा एकजनामात्रै उत्तीर्ण भए । यसले देशको विद्यालय शिक्षाको हालत देखाउँछ । सहरी जिल्लाकै थुप्रै सामुदायिक विद्यालयमा पनि अत्यन्तै कमजोर नतिजा आएको छ । निजी विद्यालयको नतिजा उत्कृष्ट आउने र सामुदायिकको कमजोर हुने भनेको देशकै लागि लज्जाको विषय हो । सरकारले गरेको लगानीबाट प्रतिफल नआउनु भनेको निकै ठूलो विडम्बना हो ।
माध्यमिक शिक्षा पालिकाहरूको अधिकार क्षेत्रभित्र पर्छ । तर पालिकाहरू अधिकतर त आफ्नै प्रशासनिक खर्च आफ्नो आन्तरिक आम्दानीबाट पूरा गर्न असमर्थ छन् । त्यस्तोमा तिनले कसरी शिक्षा सुधार गरून् । त्यसमाथि हाम्रो विकासको दृष्टिकोण भनेको सडक र बिजुली अनि खानेपानीको धारा भन्ने हो । जबसम्म शिक्षा सुधार हुन्न, तबसम्म मुलुकका कुनै पनि समस्याको सुधार हुन्न भन्ने बुझाइ आमराजनीतिक कार्यकर्ता र जनप्रतिनिधिमा पुग्न सकेको छैन । शिक्षामा सुधार हुनेबित्तिकै विकासको चरण नै प्रारम्भ हुन्छ । भ्रष्टाचार न्यूनीकरणमा पनि शिक्षाकै भूमिका हुन्छ ।
देशमा समृद्धि र सदाचार स्थापित गर्न शिक्षामा सुधार नगरी धर छैन । एसईईको खस्किएको नतिजालाई मुलुककै अधोगतिका रूपमा लिनुपर्छ । संवेदनशीलतापूर्वक संघीय सरकारले नै शैक्षिक परिवर्तनको क्रान्ति ल्याउनुपर्छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
