काठमाडौं : चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को असोज मसान्तसम्ममा व्यापार घाटा गत वर्षको तुलनामा ३.९६ प्रतिशतले घटेको छ । गत आर्थिक वर्ष नेपालले ३ खर्ब ६६ अर्ब ८८ करोड ४० लाख रुपैयाँको व्यापार घाटा बेहोरेको थियो । चालु आर्थिक वर्षको पहिलो तीन महिनामा ३ खर्ब ५२ अर्ब ३७ करोड ३६ लाख रुपैयाँ छ । गत वर्षभन्दा व्यापार घाटामा केही सुधार देखिएको छ ।
नेपालको अर्थतन्त्र लामो समयदेखि आयातित वस्तुमै निर्भर रहँदै आएको छ । जसले गर्दा निर्यातको हिस्सा कुल आयातको करिब १० प्रतिशत हाराहारीमा मात्रै हुने गरेको छ । नेपालले १ लाख रुपैयाँको आयात गर्दा १० हजार रुपैयाँ मात्रै निर्यात हुन्छ । जसले गर्दा नेपालले सधैं व्यापार घाटा बेहोर्नु परेको हो । समग्रमा चालु आवको ३ महिनासम्ममा मुलुकको आयात, निर्यात दुवै घटेको छ ।
समग्रमा आन्तरिक उत्पादन बढ्न नसक्दा बर्सेनि मुलुकले व्यापार घाटाको सामना गर्दै आउनु परेको छ । आयातको तुलनामा निर्यातको आकार बढ्न नसक्दा व्यापार घाटाको आकार सधैं ठूलो छ । तर, पछिल्ला केही महिना आयात थोरै घट्दा व्यापार घाटा पनि केही कमी आएको छ । तर, यसले खासै अर्थ राखेको छैन । स्वदेशी उद्योगको उत्पादनको क्षमता दिन प्रतिदिन घटिरहेको व्यवसायीको गुनासो छ ।
पेट्रोलियम पदार्थ, मेसिनरी र मेकानिकल उपकरण, विद्युतीय मेसिनरी र उपकरण, सवारी र त्यसका पार्टपुर्जा, प्लास्टिकका सामान, फर्टिलाइजर, औषधि उत्पादन, तरकारी, कपडा र लुगा, खाद्यान्न लगायतले कुल आयातको सबैभन्दा बढी हिस्सा ओगटेका छन् । यस्ता वस्तु ठूलो मात्रामा भित्रिँदा समग्र आयातको आकार फराकिलो हुँदै आएको छ । तथापी गत आर्थिक वर्षको ३ महिनाको तुलनामा चालु आवको सोही अवधिमा आयातमा संकुचन आएको छ ।
भन्सार विभागले बुधबार सार्वजनिक गरेको वैदेशिक व्यापारको तथ्यांकअनुसार गत आवको असोजसम्ममा ४ खर्ब ७ अर्ब ७५ करोड हाराहारीमा सामान आयात भएको थियो । तर, आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को ३ महिनासम्ममा आयात ४.१७ प्रतिशतले घटेको छ । नेपाल भित्रिएका वस्तु तथा सेवा आयातबाट ३ खर्ब ९० अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ बराबरको विदेशी मुद्रा बाहिरिएको छ । जसमा ६६ अर्ब ९१ करोडको पेट्रोलियम पदार्थ मात्रै आयात भएको छ । यो आयातको सबैभन्दा धेरै हिस्सा हो । दोस्रोमा फलाम र स्टिल ३३ अर्ब ११ करोड रुपैयाँ बराबर आयात भएको छ ।
कोभिडयता देशभित्र उत्पादित उद्योग तथा कलकारखानाको उत्पादन क्षमतामा कमी आउँदा निर्यात पनि सुधार हुन सकेको छैन । गत आवको तुलनामा चालु आवको असोजसम्ममा निर्यात ६.११ प्रतिशतले घटेको छ । नेपालबाट गत वर्ष ३ महिनामा कुल ४० अर्ब ८७ करोड ४८ लाख रुपैयाँ बराबरको निर्यात गरेको थियो । यसपटक निर्यात उक्त दरले घटेर ३८ अर्ब ३७ करोड ८७ लाख १७ हजार रुपैयाँमा सीमित भएको छ । कुल निर्यातित वस्तुमा चिया, कफी, मसला, कार्पेट तथा गलैंचा, हस्तकलाका सामानले बढी हिस्सा ओगटेको छ ।
- ३ खर्ब ९० अर्ब आयात हँुदा निर्यात भने ३८ अर्ब ३७ करोड
- अझ आयात, निर्यात दुवैमा संकुचन
- पेट्रोलियम पदार्थमा मात्रै ६६ अर्ब ९१ करोडको आयात
- नेपालमा आयातित हुने कुल वस्तु तथा सेवामध्ये ६० प्रतिशतदेखि ६५ प्रतिशतसम्म भारतबाट आयात हुने गरेको छ।
- नेपालले हाल १ सय ३२ ओटा मुलुकबाट आवश्यक वस्तु तथा सेवा आयात गर्ने गरेको छ।
नेपालमा यस्ता वस्तु उत्पादनले निर्यातको आकार बढाएर विदेशी मुद्रा आर्जन गर्न सहयोग पुगेको छ । ३ महिनामा मात्रै चिया, कफी र मसलाबाट ३ अर्ब ४५ करोड २४ लाख बराबरको निर्यात गर्न सफल भएको छ । दोस्रो बढी निर्यात मानव निर्मित स्टेपल फाइबरबाट ३ अर्ब २५ करोड २२ लाख बराबरको भएको छ । तेस्रो ठूलो निर्यात कार्पेट र अन्य कपडा भुइँ कभरिङ शीर्षकमा छ । जसको ३ अर्ब ७ करोड ७९ लाख रुपैयाँ बराबरको भएको छ । यसबाहेकका वस्तुको निर्यात ३ अर्बभन्दा कमका छन् ।
बढी आयात–निर्यात भारतबाटै : १३२ मुलुकबाट आयात गर्दा सय देशमा निर्यात
नेपालमा आयातित हुने कुल वस्तु तथा सेवामध्ये ६० प्रतिशतदेखि ६५ प्रतिशतसम्म भारतबाट आयात हुने गरेको छ । चालू आर्थिक वर्षको ३ महिनासम्ममा भारतबाट मात्रै २ खर्ब ४० अर्ब रुपैयाँ बराबरको बस्तु तथा सेवा आयात भएको छ । यो कुल आयातको ६२ प्रतिशत हो । यसबाहेकका आयात चीनबाट ७८ अर्ब ६३ करोड ७२ लाख रुपैयाँ बराबरको भएको छ । यसैगरी क्रमशः युक्रेनबाट ६ अर्ब ५१ करोड ५८ लाख, अस्ट्रेलियाबाट ५ अर्ब ६१ करोड ६६ लाख, अर्जेन्टिनाबाट ४ अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ बराबरको आयात भएका छन् ।
नेपालले हाल १ सय ३२ ओटा मुलुकबाट आवश्यक वस्तु तथा सेवा आयात गर्ने गरेको छ । निर्यात भने विभिन्न १ सय मुलुकमा गरेको छ । सबैभन्दा बढी निर्यात पनि भारतमै छ । जहाँ असोजसम्ममा २४ अर्ब ८५ करोड ९० लाख ३० हजार रुपैयाँ बराबरको निर्यात भएको छ । यसैगरी दोस्रोमा बढी निर्यात गर्ने मुलुक अमेरीका हो । नेपालले अमेरीकामा ३ महिनामा ४ अर्ब ७७ करोड ४३ लाख ४० हजार रुपैयाँ बराबरको सामान निर्यात गरेको छ । यसपछि क्रमशः नेपालबाट जर्मनीमा १ अर्ब २३ करोड, बेलायतमा १ अर्ब ३ करोड, जापानमा ५९ करोड ९ लाख ७९ हजार रुपैयाँ बराबरको वस्तु निर्यात भएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
