सुर्खेत : डोल्पाको ठूलीभेरी नगरपालिका निवासी अमृता बुढालाई सुत्केरी व्यथाले च्यापो । लामो समयसम्म पनि उनले बच्चा जन्माउन सकिनन् । गाउँको स्वास्थ्यचौकी र जिल्ला अस्पतालमा उनको उपचार सम्भव भएन । ज्यान नै जोखिममा परेपछि स्वास्थ्यकर्मीले अमृतालाई तत्काल सुर्खेत लैजान भने । आफन्तले अमृताको ज्यान बचाइदिन हारगुहार गरे । करिब १८ घण्टापछि उनको हेलिकोप्टरबाट उद्धार भयो । उनी प्रदेश अस्पताल सुर्खेतमा सुत्केरी भइन् । विशेषज्ञ उपचार पाएपछि आमा र बच्चा दुवैको ज्यान जोगियो ।
हुम्लाको खार्पुनाथकी दीफकली सार्की सुत्केरी भइन् । अत्यधिक रक्तस्राव भएपछि उनको जिल्ला अस्पतालमा उपचार सम्भव भएन । डाक्टरले तत्काल जिल्ला बाहिर नलगे सुत्केरीको ज्यान नै जाने बताए । राष्ट्रिय सडक सञ्जालमा नजोडिएको हुम्लामा तत्काल सुविधायुक्त अस्पतालसम्म लैजाने एकमात्र विकल्प हवाईसेवा हो । हवाईसेवासमेत नियमित नहुँदा सुत्केरीको ज्यान बचाउन नसकिने अवस्था आयो । आफन्तहरू निराश बने । तर हेलिकप्टरबाट दीफकलीको उद्दार भयो । सुर्खेतस्थित प्रदेश अस्पतालमा उपचार हुँदा उनले नयाँ जीवन पाइन् ।
अमृता र दीफकली केवल प्रतिनिधिपात्र हुन् । कर्णालीका दुर्गम जिल्लामा यस्ता धेरै गर्भवती तथा सुत्केरीले नयाँ जीवन पाएका छन् । सुरक्षित प्रसूति सेवा र स्वास्थ्य संस्थाको अभावमा अहिले पनि दुर्गममा उपचार नै नपाएर गर्भवती तथा सुत्केरीले अकालमै ज्यान गुमाउनुपर्ने बाध्यता छ । यस क्षेत्रमा सुत्केरी हुन नसकेर गर्भवतीको अत्याधक रक्तस्राव तथा संक्रमणका कारण सुत्केरीको उपचार अभावमा मृत्यु हुने गरेको छ । हालसम्म धेरै गर्भवती र सुत्केरीले समयमै उपचार नपाउँदा ज्यान गुमाइसकेका छन् । तर, २०७६ सालबाट सुरु भएको राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रमअन्तर्गत हेलिकप्टरबाट उद्धार हुन थालेपछि धेरै गर्भवती र सुत्केरीको ज्यान जोगिएको हो ।
अहिले पनि दुर्गमका गर्भवती र सुत्केरी महिलालाई जिल्लामै उपचार सम्भव नभएमा हेलिकप्टरबाट उद्धार गरेर सुर्खेतस्थित प्रदेश अस्पतालमा उपचार गराइन्छ । प्रदेश अस्पतालमा विशेषज्ञ चिकित्सक र उपचार सेवा भएका कारण पनि जोखिममा रहेका गर्भवती र सुत्केरीहरू मृत्युको मुखबाट बच्ने गरेका हुन् । पछिल्लो चार वर्षको अवधिमा तीन सयभन्दा धेरै गर्भवती तथा सुत्केरी महिलाको हेलिकप्टरबाट उद्धार गरिएको छ । हेलिकप्टरबाट उद्धार भएका कारण उनीहरूको ज्यान बचाउन सफल भएको कर्णाली सरकारको सामाजिक विकास मन्त्रालयले जनाएको छ । हवाई उद्धार कार्यक्रममार्फत दुर्गमका गर्भवती र सुत्केरी आमाले नयाँ जीवन पाएको मन्त्रालयको भनाइ छ ।
अस्पतालमा सुत्केरी हुने बढ्दै
पछिल्लो समय स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी हुनेको संख्या वृद्धि भएको प्रदेश सरकारको सामाजिक विकास मन्त्रालयले जनाएको छ । मन्त्रालयअन्तर्गतको स्वास्थ्य महाशाखाका प्रमुख वृषबहादुर शाही भन्छन्, ‘अवस्था हिजोको जस्तो छैन, स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी हुने क्रम बढेको छ । यसले पनि मातृ मृत्युदर घटेको छ, स्वास्थ्य सेवाको पहुँच पनि विस्तार भएको छ ।’ सरकारी स्वास्थ्य संस्थामा प्रसूति सेवा लिने गर्भवती र सुत्केरीलाई प्रोत्साहन गर्न थालेपछि यो संख्या बढेको उनको भनाइ छ । सरकारले नियमित स्वास्थ्य संस्थामा जाँच गराउन तथा सुत्केरी हुन आएका महिलालाई प्रोत्साहन रकम प्रदान गर्दै आएको छ ।
प्रदेश सरकारले पनि स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी हुनेलाई दुई हजार रुपैयाँ प्रोत्साहनबापत उपलब्ध गराएको छ । विस्तारै नागरिकमा सचेतना बढेको, गाउँमा बर्थिङ सेन्टरहरू स्थापना भएको, जिल्लाहरूमा विशेषज्ञ सेवा विस्तार भएको र तीनै तहका सरकारले प्रोत्साहन रकम दिन थालेपछि स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी हुनेको संख्या बढेको शाहीले बताए । यसले पनि मातृ तथा बालमृत्युदर घटाउन सहयोग पुगेको उनको भनाइ छ ।
गर्भवती र सुत्केरीको ज्यान जोगाउनका लागि मन्त्रालयले नियमित गर्भजाँच, स्वास्थ्यकर्मीलाई आवश्यक तालिम, जिल्ला अस्पतालहरूको क्षमता विकास, आवश्यक उपकरणको व्यवस्थापन, विशेषज्ञ सेवाको विस्तार, प्रोत्साहन रकम वितरण र स्थानीय तहसँग सहकार्य गर्ने लगायतका काम गरिरहेको उनले जानकारी दिए ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
