रुसको सरकारी स्वामित्वको कम्पनी ग्याजप्रोम र युक्रेनबीच पाइपलाइनमार्फत युरोपेली मुलुकमा ग्यास पठाउन भएको सम्झौता सकिएको छ । यो सम्झौताको समय सकिएसँगै रुस र युक्रेनबीच अन्तिम बाँकी रहेको व्यापार तथा राजनीतिक सम्झौताको पनि समाप्ति भएको छ।
सम्झौता भङ्ग भएपछि अहिले युरोपका धेरै देशमा रूसी प्राकृतिक ग्यासको निर्यात रोकिएको छ । रुसी कम्पनी ग्याजप्रोमले पारवहन सम्झौता अन्तर्गत युद्धका बेला पनि स्लोभाकिया, मोल्डोभा र हंगेरीलगायत धेरै देशमा प्राकृतिक ग्यास पठाउने गरेको थियो । युक्रेनका ऊर्जा मन्त्री जर्मन गालुसेन्कोले एक विज्ञप्तिमा निकाल्दै अब सम्झौता विस्तार नगर्ने बताएका छन्।
स्लोभाकियाले धम्की दियो
युरोपेली देशहरूमा ग्यास पठाउने पारवहन सम्झौता २०१९ मा सुरु भएको थियो। यो ३१ डिसेम्बर २०२४ सम्मका लागि मात्र थियो। युक्रेनले यो सम्झौता नवीकरण गर्न अस्वीकार गरेको जनाइएको छ।
स्लोभाकियाका प्रधानमन्त्री रोबर्ट फिको र हंगेरीका प्रधानमन्त्री भिक्टर ओर्बानले केही सातादेखि युक्रेनलाई पारवहन सम्झौता रद्द नगर्न र मनाउन प्रयास गरिरहेका थिए। यी दुवै युरोपेली नेता पुटिनको समर्थक मानिन्छन्।
ग्यास नपाउने डरले रोबर्ट फिको गत हप्ता पुटिनलाई भेट्न मस्को पुगेका थिए । उनले युक्रेनले पारवहन सम्झौता नवीकरण नगरे स्लोभाकियाले युक्रेनलाई विद्युत् निर्यात बन्द गर्ने बताएका छन् । यस धम्कीको बारेमा प्रतिक्रिया जनाउँदै युक्रेनले आफूहरू उक्त धम्कीबाट नडराउने र चिन्तित नभएको बताएको थियो ।
युक्रेनका ऊर्जा मन्त्री जर्मन गालुसेन्कोले सोमबार यदि स्लोभाकियाले त्यसो गरे युक्रेनले रोमानिया र पोल्याण्डबाट बिजुली आयात गर्ने बताएका छन्।
मोल्डोभामा बढी समस्या पर्ने
ग्यास निर्यात रोकिए मोल्दोभामा सबैभन्दा समस्या पर्ने जनाइएको छ। यो युक्रेनसँगको सिमानाबाट काटिएको र रुस समर्थित पृथकतावादीहरूसँग लडिरहेको देश हो। ट्रान्जिट सम्झौता रद्द हुने डरका कारण डिसेम्बरको सुरुमा मोल्डोभामा ६० दिने आपतकाल लगाइएको थियो।
मोल्डोभामा जस्तो स्लोभाकिया र हंगेरीले त्यति धेरै समस्या पर्दैन किनभने यी देशहरूले अझै पनि ब्ल्याक सीमा बिछ्याइएको टर्कस्ट्रीम पाइपलाइनबाट रूसी ग्यास खरिद गरिरहेका छन्।
रुसी ग्यास निर्यात ६० वर्षपछि बन्द
युक्रेनमा हजारौं किलोमिटर लामो भूमिगत पाइपलाइनहरू बिछ्याइएको छ। यी सोभियत युगमा राखिएको हो। करिब ६० वर्षदेखि यी पाइपहरूको सहायताले प्रत्येक वर्ष करिब १५० अर्ब घनमिटर रुसी प्राकृतिक ग्यास पश्चिम युरोपमा पठाइन्थ्यो।
रुस–युक्रेन युद्ध सुरु भएपछि युरोपेली संघका देशहरूले रुसी जीवाश्म इन्धनमाथिको निर्भरता घटाएका थिए । सोही समयमा रूसको यी पाइपलाइनहरू मार्फत ४० बीसीएम ग्यास निर्यात घटेको थियो। २०२३ मा यो निर्यात घटेर झन्डै १५ बीसीएम भएको थियो। यो सम्झौता सकिएपछि अहिले शून्यमा झरेको छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
