इलामः इलाम साकफाराका एक शिक्षकले एक वर्षअघि विद्यालयमै झुण्डिएर आत्माहत्या गरे । उनको परिवारले अहिले सम्म त्यसको मानसिक क्षतिलाई पूर्ति गर्न सकेको छैन । सुर्योदय नगरपालिकाका आइतबारेका अर्का अभिभावकले पाँच वर्षअघि कलेज पढ्दै गरेको छोरा गुमाएको चोट अहिले पनि आलै रहेको गुनाासो गरे ।
बाहिरबाट हेर्दा सुन्दर देखिने गरेको इलाममा मौलाएको यस्तो प्रवृत्तिले आत्माहत्या गर्नेलाई भन्दा आत्माहत्या भोग्ने परिवारलाई सोक र लान्छानाको कारण पीडित बनाइरहेको छ ।
इलाममा कलेज पढ्ने युवतीदेखि उनलाई पढाउने शिक्षकसमेतले आत्माहत्या गर्न थालेपछि यो सामाजिक समस्याको रुपमा देखा पर्न थालेको छ ।
पछिल्लो छ महिनामा मात्र इलामका ६९ जनाले आत्महत्या गरेका छन् । विभिन्न बहानामा आत्महत्या गर्ने भन्दा पनि आत्महत्या गरेपछि पीडित परिवारमा लाग्ने लान्छना र सामाजिक दृष्टिकोणका कारण झन पीडित हुने गरेको इलाम सदरमुकमकी एक पीडित अभिभावकले बताइन् । ‘जिउदै मार्दोरहेछ समाजले छ’, उनले भनिन् । प्रहरीका अनुसार यो अवधिमा २२ महिला ४५ पुरुष र १-१ जना बालबालिकाले आत्माहत्या गरेका छन् ।
आर्थिक बर्ष २०७१÷७२ मा ९७ जनाले आत्महत्या गरेका थिए । इनसेक इलामकी प्रतिनिधि कोकिला ढकालका अनुसार सन् २०१६ सुरु भएयता इलाममा आत्माहत्याका घटनाको स्थिति अझ भयावह छ ।
उनले भनिन्, ‘वैदेशिक रोजगारी, पारिवारिक तथा सामाजिक बेमेल, मानसिक तनावपछि आत्महत्याको अवस्थाले इलाममा जरा गाडेको पाइएको छ ।’ सानातिना झै–झगडा, विवाद, आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक सबै पक्षबाट हेर्दा धनी, गरिब जुनसुकै समुदायमा बालकदेखि वृद्धसम्म आत्महत्याबाट टाढा भएको अवस्था देखिँदैन ।
आर्थिक वर्ष २०७०/७१ मा ५० जनाले आत्महत्या गरेका थिए । निरासा र सनकको कारण अधिकांशले आत्माहत्या गर्ने गरेको अनुसन्धानमा खटिएका प्रहरीहरुको अनुभव छ । अघिल्लो वर्ष ४२ जनाले आत्माहत्या गरेका थिए । प्रहरीका अनुसार इलाममा २०६१ साल देखि आत्माहत्या गर्ने क्रम पुनः बढेको देखिन्छ ।
२०५६ सालदेखि आत्महत्याको दर उच्च बनेको इलाममा दोस्रो जनआन्दोलनपछि पचास प्रतिशतको हाराहारीमा घटेको थियो । २०६३/२०६४मा इलाममा ३५ जनाले आत्माहत्या गरेका थिए भने २०६७/०६८ मा १५ जनाले आत्माहत्या गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय इलामले जनाएको छ ।
असफलता, निराशा, नकारात्मक सोच, मानसिक, असन्तुलन, शारीरिक असन्तुलन, आर्थिक असमानता र सामाजिक वातावरणको कारण बढेको भनिएको आत्महत्या पछिल्लो समयमा घटेपनि तीन वर्ष यता बढेको हो ।
इलाममा ६७ प्रतिशत पुरुष र ३३ प्रतिशत महिलाले आत्माहत्या गरेको एक अध्यायनले देखाएको छ । प्रहरीका अनुसार २०६६÷२०६७ मा १२ जनाले आत्माहत्या गरेका थिए । २०६५/२०६६ मा २० जनाले आत्माहत्या गरेका थिए भने २०६४÷२०६५ मा ३४ जनाले आत्माहत्या गरेको प्रहरीको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ ।
इलाममा २०५० सालमा १९ जनाले आत्माहत्या गरेका थिए । त्यो क्रम २०६० सालमा आईपुग्दा बढेर ६१ जनामा पुग्यो ।
युनिभर्सिटी अफ सिकागोका इन्टनर मेडिसिन फिजिसियन डा. एलेक्स लिकरम्यानका अनुसार डिप्रेसन, गम्भीर मानसिक रोग, मदिरा र लागूऔषध प्रयोग र अप्ठ्यारोमा परेका बेला अपेक्षा गरेको मान्छेबाट सहयोग नपाउँदा आत्माहत्या गर्ने क्रम बढ्ने गर्दछ ।
उनका अनुसार मृत्युप्रतिको सम्मोहन र गम्भीर अपराधबोधका कारण समेत आत्महत्या गर्ने बढ्ने गरेका छन् ।
अग्रज पत्रकार धर्म गौतम यो मानसिक समसया भएकाले परामर्श र उपचारबाटै यसको रोकथाम गर्नुपर्ने बताउँछन् । सरकारले भने जिल्ला सवास्थ कार्यालयमार्फत आत्महत्याबारे सचेतना जगाउन १३ हजार रुपयाँ विनियोजन गरेको कार्यालय प्रमुख राजकुमार पोख्रेलले जानकारी दिए ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
