काठमाडौं:युरोपेली युनियन (ईयू) को प्रभावशाली साझेदार बेलायत शुक्रबार ईयूबाट बाहिरिएको छ । बेलायतमा भएको ऐतिहासिक जनमतसंग्रहमा ५१.९ प्रतिशत बेलायती नागरिकले ईयूबाट बाहिरिने (लिभ) र ४८.१ प्रतिशतले रहिरहने (रिमेन) पक्षमा मत दिएपछि बेलायतको क्षेत्रीय संगठन ईयूसँगको ४३ बर्से आबद्धता अन्त्य भएको बीबीसीले जनाएको छ ।
परिणामअनुसार इंगल्यान्ड र वेल्सका नागरिकले बाहिरिनुपर्ने तथा लन्डन, नर्दन आयरल्यान्ड र स्कटल्यान्डका जनताले बेलायत अझै ईयूसँग आबद्ध रहनुपर्ने पक्षमा मतदान गरे । ऐतिहासिक जनमतसंग्रहमा ४ करोड ६५ लाख बेलायती मतदान दिन योग्य भए पनि त्यसको ७१.९ प्रतिशत मात्रै मत खसेको छ ।
१ करोड ७४ लाख १० हजार ७ सय ४२ बेलायती नागरिकले बेलायत ईयूबाट बाहिरिनुपर्ने पक्षमा मतदान गरेका थिए भने १ करोड ६१ लाख ४१ हजार २ सय ४१ ले बेलायत ईयूमै आबद्ध भइरहनुपर्ने पक्षमा मत दिए ।
युरोपेली युनियनमा बेलायत रहने वा नरहने भन्ने सम्बन्धमा बेलायतमा भएको यो दोस्रो जनमतसंग्रह हो । यसअघि सन् १९७५ मा सम्पन्न पहिलो जनमतसंग्रहमा बेलायतका ६७.२ प्रतिशत जनताले तत्कालीन युरोपियन कम्युनिटी (कमन मार्केट) एरियामा रहनुपर्ने पक्षमा मत दिएका थिए ।
बेलायतलाई ईयूसँग अलग हुनका लागि आवश्यक प्रक्रिया पूरा गर्न अझै केही दशक लाग्नसक्ने अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन् ।
ईयूबाट बाहिरिन बेलायती जनताले मत दिएसँगै शुक्रबार नै प्रधानमन्त्री डेभिड क्यामरुनले पदबाट राजीनामा दिने घोषणा गरेका छन् । बेलायत ईयूमा आबद्ध भइरहँदा नै बेलायतलाई फाइदा हुने बताउँदै त्यसका पक्षमा अभियान चलाउँदै आएका क्यामरुनले आगामी अक्टोबर महिनामा औपचारिक रूपमा प्रधानमन्त्री पद छाड्नेछन् ।
‘अबको अर्को गन्तव्यमा मुलुकलाई लैजान म क्याप्टेन बन्न खोज्नु ठीक होइन भन्ने मलाई लाग्छ’, क्यामरुनले टेन डाउनिङ स्ट्रिटमा भने । क्यामरुनले आफ्ना उत्तराधिकारीले बेलायतलाई ईयूबाट औपचारिक रूपमा बाहिर ल्याउन अबका दिनमा गर्नुपर्ने संवाद निकै जटिल हुने प्रतिक्रिया दिए ।
युरोपेली युनियनबाट बेलायत बाहिरिनुपर्ने भन्दै ‘ब्रेक्जिट’ नामक अभियान निरन्तर चलाउँदै आएका कन्जरभेटिभ पार्टीमा आबद्ध लन्डनका पूर्वमेयर बोरिस जोनसोन अब बेलायती प्रधानमन्त्रीको दाबेदार देखिएका छन् ।
बेलायत ईयूबाट बाहिरिनुपर्ने पक्षमा निरन्तर आवाज उठाउँदै आएका बेलायतीले इन्डिपेन्डेन्स पार्टीका नेता निगेल फारागेले जुन २३ को ऐतिहासिक दिनलाई बेलायत स्वतन्त्रता दिवसका रूपमा मनाउनुपर्ने धारणा सार्वजनिक गरेका छन् ।
ईयूका अन्य २७ सदस्य देशका नेताहरूले बेलायतको ईयू बहिर्गमनका सम्बन्धमा आगामी मंगलबार छलफल गर्ने भएका छन् । ‘हामी यो आशा गर्छौं, बेलायत सरकारले अब चाँडोभन्दा चाँडो जनमतसंग्रहको निर्णय कार्यान्वयन भएकोबारे अवगत गराओस् । तर अबको यो प्रक्रिया बेलायतका लागि निकै पीडादायी हुने देखिन्छ’, युरोपेली कमिसन, युरोपेली संसद् र युरोपेली काउन्सिलका नेताहरूले संयुक्त रूपमा जारी विज्ञप्तिमा भनेका छन् ।
दोस्रो विश्वयुद्धको समाप्तिलगत्तै विश्वमा दिगो शान्ति स्थापना गर्ने उद्देश्यले सन् १९५८ मा स्थापित युरोपेली युनियनमा हालसम्म युरोपका २८ मुलुक सदस्य रहँदै आएका छन् । ईयूबाट बेलायत बाहिरिएपछि विश्वभरबाट नकारात्मक प्रतिक्रिया आएका छन् ।
बेलायत ईयूबाट बाहिरिनुपर्ने पक्षमा लामो समयदेखि अभियान चलाउँदै आएकाहरूले ईयूबाट बेलायत बाहिरिएसँगै अब उसले स्वतन्त्र रूपमा अघि बढ्नसक्ने भन्दै बेलायत स्वतन्त्र भएको प्रतिक्रिया दिएका छन् ।
ईयूबाट बेलायतबाट बाहिरिएसँगै ईयू र बेलायत दुवैको अर्थतन्त्र धराशायी हुने र त्यसले विश्वकै अर्थतन्त्र संकटमा पार्ने खतरा उत्पन्न भएको कतिपय अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमको विश्लेषण छ । बेलायती जनमतसंग्रहको नतिजासँगै विश्वको स्टक मार्केट तथा तेलको मूल्यमा गिरावट आएको छ । बेलायती पाउन्ड स्टर्लिङको भाउसमेत नाटकीय रूपमा घटेको छ ।
युरोपेली युनियनमा रहने वा नरहने भन्ने सम्बन्धमा बेलायती जनता र राजनीतिक दल लामो समयदेखि विभाजित थिए । ईयूसँगको राजनीतिक मुद्दामा साझेदारीलगायत विषयमा लामो समयदेखि बेलायतभित्र संशय कायम थियो । बेलायत र ईयूबीच संशयपूर्ण सम्बन्ध लामो समय टिक्न नसक्ने अड्कलबाजी हुँदै आएका थिए ।
जनमतसंग्रहले ईयूबाट बेलायत अलग्गिनुपर्ने पक्षमा बढी मत दिएलगत्तै ईयूकै अर्को प्रभावशाली साझेदार मुलुक जर्मनीकी चान्सलर एन्जेला मर्केलले बेलायती जनताको निर्णयलाई ईयूका लागि ‘ठूलो धक्का’ भनेकी छन् । त्यस्तै ईयूकै अर्को ठूलो साझेदार मुलुक फ्रान्सका राष्ट्रपति फ्रास्वाँ ओलन्दले बेलायतको जनमतसंग्रहलाई ईयूका निम्ति ‘गम्भीर परीक्षा’ भनेको एएफपीले लेखेको छ ।
अमेरिकी राष्ट्रपति चुनावका प्रतिस्पर्धी रिपब्लिकन पार्टीका डोनाल्ड ट्रम्पले बेलायती जनताले स्वतन्त्रताका लागि ईयूबाट बेलायत बाहिरिने निर्णय लिएको भन्दै समर्थन गरेका छन् । ‘बेलायती जनताको यो महान् काम हो । यो गजब भयो । यो परिणामबाट बेलायतीले आफ्नो मुलुकलाई पुरानै स्वतन्त्रताको पथमा लान खोजेको देखियो’, बेलायतको स्कटल्यान्ड भ्रमणमा रहेका ट्रम्पको भनाइ उद्धृत गर्दै एपीले लेखेको छ ।
बेलायती जनमतसंग्रहको परिणाम आएपछि युरोपियन कमिसनका अध्यक्ष जाँ क्लाउडे जन्करले ईयू समाप्तिको दिशातिर अघि बढेको भन्ने तर्कलाई ठाडै अस्वीकार गरेका छन् । सबैजसो ईयूका सदस्य मुलुकमा उक्त संगठनमा आबद्ध रहिरहने वा नरहने भन्ने विषयमा रहेको द्विविधा, युरोपको अर्थतन्त्रतमा आउन नसकेको सुधार र पछिल्ला वर्षमा युरोपमा देखिएको आप्रवासन संकटका कारण युरोपेली युनियनको भविष्य राम्रो नरहेको विश्लेषण हुँदै आएको थियो ।
ईयूबाट बेलायत अलग्गिने भएपछि बेलायतमा समेत तीव्र ध्रुवीकरण देखिएको समाचारमा जनाइएको छ । बेलायतको राजधानी लन्डन र स्कटल्यान्ड, नर्दन आयरल्यान्डका बीचमा ध्रुवीकरण देखिएको छ । स्कटल्यान्डका फस्ट मिनिस्टर निकोला स्टर्गनले स्कटल्यान्ड बेलायतबाट अलग हुन पुनः अर्को जनमतसंग्रह हुनसक्ने बताइन् । यसअघि सन् २०१४ मा भएको जनमतसंग्रहमा स्कटल्यान्डका बढीजसो जनताले बेलायतकै अभिन्न अंगका रूपमा रहने फैसला गरेका थिए ।
जनमतसंग्रहको नतिजासँगै बेलायती पाउन्ड स्टर्लिङको भाउमा दस प्रतिशतले गिरावट आएको एएफपीले जनाएको छ । ३१ वर्षयता बेलायती मुद्राको भाउमा यतिविघ्न गिरावट आएको हो ।
बेलायती जनमतसंग्रहको परिणामसँगै नेदरल्यान्ड्स र फ्रान्सका केही राजनीतिक दलले आफ्नो मुलुकमा पनि ईयूबाट बाहिरिनका लागि जनमतसंग्रह हुनुपर्ने धारणा सार्वजनिक गरेका छन् । युरोपेली युयियनका अन्य सदस्य मुलुकमा समेत सोही लहर आउने आशंका बढेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
