‘किरिया बसेको दाजु देख्दा नि डराउँछन् कृष्ण’

बाग्दुला (प्युठान): १४ वर्षका दाजु वसन्त मल्ल सेतो कपडा लगाएर किरिया बसेका छन् । शरीरमा सेता लुगा लगाएको आफ्नै दाजुलाई देख्दा ५ वर्षका कृष्ण मल्ल डराउँछन् । दिदी सरस्वतीको हात समाएर पछाडि लुक्छन् । घरमा के भइरहेको छ भन्ने कृष्णलाई थाहा छैन । सरस्वतीले भाइलाई दाइहरूको नजिक पर्न दिन्नन्, आफूसँगै राख्छिन् । ‘राति पनि डराउँछ । मैसँग सुत्छ । सधैं सँगै हुन्छ’, सरस्वती भन्छिन्, ‘मलाई नि त्यो राति धेरै डर लाग्याथ्यो । अहिले पनि लाग्छ ।’

कहिले डरले आमा, भन्दै चिच्याउँछन् । ११ वर्षीया सरस्वती मल्ललाई पनि त्यो दिनले झस्काइरहन्छ । अब उनीहरूको सहारा केही पनि छैन । न बस्ने बास, न कोही आफन्त अनि अभिभावक । प्युठान रजवारा गाविस ३ मा बनिरहेको बाटो भास्सिएर गएको पहिराले बुधबार बिहान आँखैअगाडि उनीहरूका आमा, बुबा अनि तीन बहिनी पहिरोले लग्यो । रातभर ११ वर्षीया सरस्वतीले पहिरोसँग संघर्ष गरिन् । कान्छो भाइलाई बचाइन् तर आमा, बा अनि तीन बहिनीलाई जोगाउन सकिनन् । उनीहरू सबै पहिरोमा भासिए ।

‘आफ्नो घरबार सबै बग्यो । बाआमा, बहिनीहरू सबै पहिरोले खायो । बचेका चार सन्तान, तीन छोरा र एउटी छोरी अब साहाराविहीन भएका छन् । उनीहरू सबै आफ्नी हजुरआमा (बुबाकी आमा) को घरमा बसेका छन् । जेठो छोरा १४ वर्षका वसन्त मल्लले बाआमा अनि तीन बहिनीको किरिया गरिरहेका छन् । ‘अहिले त उनीहरूका अंकल, आफन्त सबै जुटेका छन् । गाउँलेहरू पनि जुटेका छन्’, उनीहरूकी भाउजू नाता पर्ने पार्वती मल्लले भनिन्, ‘अब उत्रिएपछि (तेह्र दिनपछि) उनीहरूको हालत के होला भन्ने चिन्ताले सताएको छ ।’ जे लगाएका थिए, शरीरमा त्यही छ । भएका लत्ताकपडा अनि घरका सबै सामानसहित पाँचजनाको ज्यानसमेत पहिरोले लग्यो ।

 

किरिया बसिरहेका वसन्त गाउँकै सरकारी स्कुलमा कक्षा आठमा पढ्छन् । उनका अर्का भाइ धनबहादुर ३ कक्षामा पढ्छन् । कान्छो भाइ कृष्ण कक्षा एकमा भर्खरै भर्ना भएका छन् । रातभरि पहिरोसँग संघर्ष गरेकी सरस्वती कक्षा ३ मै पढ्छिन् । उनीहरूका बाबु त्यही गाउँको स्कुलमा पियनको काम गर्थे । यो परिवारमा ९ जना थिए । चार दिदीबहिनी, ३ जना दाजु भाइ, । बुबाआमा र तीनजना बहिनीलाई पहिरोले पुरेपछि अब यी नाबालक मात्रै छन् । उनीहरू सबै एकदुई वर्षको अन्तरमा जन्मिएका हुन् । शनिबार दिउँसो पनि उनी आफ्नै भाइसँगै थिइन् । उनले भनिन्, ‘ऐले त बोई (हजुरआमा) को घरमा बस्छम्, पछि काँ जाने था छैन ।’

प्युठानका प्रमुख जिल्ला अधिकारी जनकराज पन्तले ती बच्चाबच्चीलाई पुनस्र्थापना तथा शिक्षादीक्षाका लागि गैरसरकारी संघसंस्थासँग समन्वय गरिरहेको बताए । ‘हामीले पनि पहल गरिरहेका छौं । तपाईंहरू पनि सहयोग गर्नुस्’, उनले भने, ‘बालबालिका बेसहारा बनेका छन् ।’

शनिबार एमालेका केन्द्रीय सदस्य तथा दाङ जिल्ला इन्चार्ज मेटमणि चौधरीले उनीहरू किरिया बसेको घरमा पुगेर ५ हजार रुपैयाँ नगद तथा १० हजार रुपैयाँ बराबरको शैक्षिक सामग्री उपलब्ध गराए ।