‘म कवि बन्न सकिनँ'
चुँदीरम्घा (तनहुँ): नेपाली साहित्यका शिखर पुरुष आदिकवि भानुभक्त आचार्यका ७० वर्षे पनाति हरिनाथ आचार्यले आफू कवि बन्न नसेकोमा दुःखेसो गरेका छन् । ‘बाजेको प्रेरणाले धेरै कवि भए', उनले भने, ‘रहर हुँदाहुँदै पनि म कवि बन्न सकिनँ ।' सानोमा कविता कोरे पनि सरकारी जागिरे भएकाले आफू कवि बन्न नसकेको उनले बताए ।
उनको पारिवारिक माहोल कवितामय नै थियो । भानुकी नातिनी विष्णुमायाले बाजेका बारेमा जीवनी लेख्नुका अतिरिक्त प्रशस्तै कविता लेखेकी छन् । भानुकै पनाति मुक्तिनाथ आचार्य पनि त्यस क्षेत्रमा कहलिएकै कवि हुन् । उनका पनाति पर्ने डा. व्रतराज आचार्य, डा. विधान आचार्यलगायत मुलुकमै नाम चलेका कविमध्ये पर्छन् ।
भानुका आफ्नै पनाति भए पनि कवि बन्न नसकेकोमा हरिनाथलाई ग्लानी महसुस भएको छ । भन्छन्, ‘मैले कवि भएर बाजेको बिँडो थाम्न सकिनँ ।' सरकारी सेवामा प्रवेश गर्दा देश दौडाहामा लाग्नु परेकाले कवितातिर धेरै सोच्न नसकेको उनी सुनाउँछन् । आफूले केही कविता रचना गरेका हरिनाथ हजुरबुबाका सबैजसो काव्यकृतिबारे राम्ररी जानकार छन् । उनी आगन्तुकलाई बाजेकै रचना सुनाउँछन् ।
कविको गाउँ चुँदी
नेपाली साहित्य आकाशका चम्किला तारा आदिकवि भानुभक्तको जन्मथलो चुँदी रम्घाबाट उनले भौतिक शरीर त्यागेको वर्षौं भइसक्यो तर भानुका साहित्यिक रचनाको प्रभाव भने यति गहिरो परेको छ कि अझै पनि यहाँका किशोरदेखि पाकासम्म कवि छन् । चुँदी, बरभन्ज्याङ, बारिफाँट, सेपाबगैंचा, नारेश्वटारलगायत भानुको गाउँ आसपासका क्षेत्रका कविता रचना नगर्ने कमै छन् । कोही भानुभक्तीय रामायणवाचनमा पारंगत भेटिन्छन् भने धेरै आफैं काव्य सिर्जना गर्छन् ।
त्यसको छनक हरेक वर्ष भानुजन्मस्थल विकास समितिले चुँदीमा गर्ने रचनावाचन प्रतियोगिताले दिन्छ । राष्ट्रियस्तरका साहित्यकारको पातलो चहलपहल भए पनि स्थानीय सर्जककै बाहुल्यकाबीच साहित्यिक रचनावाचन प्रतियोगिताले भानुको जन्मथलोको साख जोगाइदिएको छ ।
वरभन्ज्याङका बासिन्दा उपेन्द्र न्यौपाने समग्र चुँदी उपत्यका कवि सिर्जनाका लागि उर्वरथलो भएको बताउँछन् । चुँदीमै जन्मिएका डा. व्रतराज आचार्यदेखि श्रीआचार्य, डा. विधान आचार्यलगायत आचार्य खलकका धेरै सर्जक देशकै नामुद कविका रूपमा चिनिएका छन् ।
यसका अलावा कवितामा चलेका डिल्लीराम मि श्र, मेदिनी शर्मा, वनमाली शर्मा, प्रभा भट्टराई, नवराज न्यौपानेलगायत चुँदीकै बासिन्दा हुन् । यसले पनि पुष्टि गर्छ कि यहाँको माटोले अझै कवि जन्माउन कम गरेको छैन ।