काम खोज्दै विदेश जानेको संख्या घटेको घट्यै

काठमाडौं: मलेसियाले विदेशी कामदारको प्रवेशमाथि लगाएको प्रतिबन्द अझै फुकुवा गरेको छैन । जुलाईदेखि विदेशी कामदार लिने यसअघिको घोषणा कार्यान्वयन नहुँदा लाखौं विदेशी कामदार प्रभावित भएका छन् । मलेसिया काम गर्न जाने तयारीमा रहेका नेपाली कामदार अझै बढी मारमा परेका हुन् ।

मलेसियाले करिब ६ महिनाअघि अत्यावश्यकबाहेक अन्य सबै विदेशी कामदारलाई त्यहाँ प्रवेशमा रोक लगाएको थियो । अवैधानिक कामदार बढेकाले त्यसको उचित व्यवस्थापन गर्न भन्दै जुन महिनासम्मका लागि नयाँ कामदार लिन प्रतिबन्ध लगाइएको हो ।

जुलाईदेखि पुनः सहज तरिकाले विदेशी कामदार लिन सुरु गरिने मलेसियाका उच्चअधिकारीले जानकारी दिएको भए पनि अहिलेसम्म पूर्वघोषणा कार्यान्वयन हुन सकेको छैन । जुलाई सुरू भएको पनि १९ दिन पूरा भइसकेको छ ।

अवैध विदेशी कामदारको संख्या बढेकाले उचित व्यवस्थापन गर्न नयाँ बन्द घोषणा गरिएको लामो समय भइसक्दा पनि मलेसियाले यसबारेमा यथार्थ जानकारी गराएको छैन । अब नयाँ विदेशी कामदार लिन कहिलेदेखि सुरु हुन्छ भन्ने मलेसिया सरकारको आधिकारिक धारणा अहिलेसम्म आएको छैन ।

एकपटक गएका कामदारले रोजगारदाताको अनुमतिबिना कम्पनी परिवर्तन गर्ने, बिहे गरेर उतै घरबार बसाल्ने, चोरी र लुटपाटजस्ता घटनामा संलग्न भएका भन्दै पाँच लाखभन्दा बढी विदेशी कामदारलाई मलेसियाले अवैध घोषणा गरिसकेको छ । यसमा नेपालीको संख्या ५० हजार हाराहारीमा भएको त्यहाँको सरकारको ठम्याईं छ । गैरकानुनीमध्ये कतिपय नेपाली कामदार यहाँ आइसकेका छन् । अहिले पनि २० हजारभन्दा बढी नेपालीले त्यहाँ गैरकानुनी ढंगले काम गरिरहेको अनुमान छ ।

मलेसिया जान रोकिँदा यसले समग्र वैदेशिक रोजगारीमा समस्या खडा गरेको छ । नयाँ गन्तव्य खोजी पनि नगर्ने अनि भएका पुराना गन्तव्य पनि गुम्दै जान थालेपछि वैदेशिक रोजगारीमै समस्या सुरु भएको हो ।

सरकारले पनि मलेसिया खुलाउन अहिलेसम्म प्रभावकारी कदम चाल्न सकेको छैन । मलेसिया रोकिँदा त्यसले रोजगारीसहित रेमिटेन्समा पार्ने प्रभाव मूल्यांकन गरी फुकुवा गर्न पहल गर्नुपर्ने भए पनि नेपाल सरकार यसमा चुकेको छ । मलेसिया जान रोकिँदा यसले समग्र वैदेशिक रोजगारीमा समस्या खडा गरेको छ । नयाँ गन्तव्य खोजी पनि नगर्ने अनि भएका पुराना गन्तव्य पनि गुम्दै जान थालेपछि वैदेशिक रोजगारीमै समस्या सुरु भएको हो ।

अझै खुला नगरिएले यसले आगामी वर्षदेखि रोजगार बजारमै समस्या उत्पन्न गर्न सकिने संकेत देखिँदैछ । मलेसिया सबैभन्दा बढी नेपाली काम गर्न जाने मुलुक हो । यसैगरी, सबैभन्दा धेरै रेमिटेन्स पनि मलेसियाबाटै आउने गरेको थियो । बैंकिङ माध्यमबाट नेपाल भित्रिने कुल रेमिटेन्समा मलेसियाको हिस्सामात्रै ३० देखि ४० प्रतिशत थियो ।

मलेसियाबाट पैसा आउन कम हुन थालेपछि मुलुक भित्रिने समग्र रेमिटेन्समा असर गर्न थालिसकेको छ । आगामी वर्षदेखि रेमिटेन्सको वृद्धिदर नकारात्मक हुन सक्ने संकेत देखिएको छ । गत वर्ष १२.४ प्रतिशतले बढेको रेमिटेन्स आय यसपालि जम्मा ८.६ प्रतिशतले मात्र बढेको छ । प्रत्येक महिनाजसो रेमिटेन्स आप्रवाहको वृद्धिदर खुम्चिदोक्रममा छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार भर्खरै सकिएको आर्थिक वर्षको ११ महिनामा पाँच खर्ब ९८ अर्ब रुपैयाँ रेमिटेन्स भित्रिएको छ । औसतमा विदेसिनेको संख्या २० प्रतिशतभन्दा बढीले ह्रास आएको छ ।

वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका उपाध्यक्ष कुमुद खनालले मलेसियाले अझै कामदार लिन खुला नगरेको बताए । ‘जुलाईदेखि विदेशी कामदार लिन खुला गरिने भनिए पनि अहिलेसम्म औपचारिक निर्णय बाहिर आएको छैन', उनले भने । मलेसियाले छिट्टै विदेशी कामदारमाथि लगाएको प्रतिबन्द खुला गर्ने तयारी गरिरहेको उनले बताए ।

सररकारले एक वर्षअघि मलेसिया र खाडी मुलुकमा जाने कामदार निःशुल्क पठाउनुपर्ने व्यवस्था गरेपछि वैदेशिक रोजगारीमा संकुचन आउन सुरू भएको हो । मलेसिया जाने कामदारले एक लाख ५० हजारदेखि दुई लाख रुपैयाँसम्म तिर्ने गरेकामा गत वर्ष असारदेखि निःशुल्क टिकट र भिसामा मात्र कामदार पठाउन पाइने व्यवस्था गरियो ।

यो व्यवस्था अहिले पनि पूर्णरूपमा कार्यान्वयनमा भने आउन सकेको छैन । सेवा शुल्क १० हजारमात्र लिएर मलेसिया र खाडी मुलुकमा कामदार पठाउन नसकिने भन्दै म्यानपावर व्यवसायीले चर्को विरोध गर्दैआएका छन् ।

मलेसियामा हाल करिब सात लाख नेपालीले काम गरिरहेका अनुमान छ । तुलनात्मकरूपमा सजिलो काम, सहज वातावरण अनि खुला समाज भएकाले त्यहाँ काम गर्न जाने नेपाली बढ्दोक्रममा थियो । बहुराष्ट्रिय कम्पनी खुल्नेक्रम बढेकाले कामको अवसर पनि बढी छ । खाडी मुलुकका तुलनामा काम पनि सजिलो हुने त्यहाँ काम गरिरहेकाहरूको भनाइ छ ।

अहिले पनि लुकिछिपी न्यून संख्यामा मलेसिया जानेक्रम भने जारी रहेको छ । मलेसियाले रोक्का गर्नुअघि पूर्वस्वीकृति लिएको विवरण तयार पारेर सेटिङमा कामदार पठाउनेक्रम थोरैमात्रामा भए पनि कायम रहेको कतिपय व्यवसायी नै बताउँछन् ।