अर्बभन्दा बढी कमाउने बैंकको संख्या २०

काठमाडौं: गत आर्थिक वर्षको नाफाका आधारमा अर्बपति क्बलमा यसपटक थप १० वटा बैंक थपिने भएका छन् । अहिलेसम्म तीनवटा वाणिज्य बैंक एनआईसी एसिया, सिटिजन्स र सानिमा बैंकले गत आर्थिक वर्षको वित्तीय विवरण प्रकाशित गरेका छन् । ती तीनै बैंकको नाफा पहिलोपटक एक अर्ब रुपैयाँ नाघेको छ ।

वित्तीय विवरण प्रकाशित नगरे पनि बैंक अधिकारीसँग अनौपचारिक कुरा गर्दा यसपटक नेपाल बैंक, सनराइज, एनएमबी, सिद्धार्थ, प्राइम, नेपाल बंगलादेश, बैंक अफ काठमाडौं लुम्बिनी अर्बपति क्लबमा प्रवेश गर्ने भएका छन् । पहिलोपटक अर्ब नाफा कमाउन लागेका बैंकमा केहीको मर्जका कारण नाफा अर्ब कटेको छ भने केहीको अघिल्लो वर्षको उठ्न बाँकी पैसा उठेका कारण अर्ब पुगेको छ ।

अघिल्लो वर्ष अर्ब नाफा कमाउने बैंकमा सरकारी लगानीका राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक तथा कृषि विकास बैंक थिए । यस्तै विदेशी लगानीका बैंकमा स्टान्डर्ड चार्टर्ड, एभरेस्ट, हिमालयन, एसबीआई र नबिल बैंकको नाफा पनि विगतका केही वर्षदेखि अर्बभन्दा बढी थियो । स्वदेशी लगानीका बैंकमा नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैंक, ग्लोबल आईएमई बैंक तथा प्रभु बैंकको नाफा अर्बभन्दा बढी थियो ।

पहिलोपटक अर्बपति क्लबमा प्रवेश गर्न लागेको नेपाल बैंकको नाफा तीन अर्ब कट्ने देखिन्छ । कुनै समय वित्तीय अवस्था खराब भएर विश्व बैंकको सहयोगमा सुधार कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको नेपाल बैंकले पुरानो कर्जा तथा विभिन्न नाममा भएको सम्पत्ति बिक्री गरेर यो नाफा कमाएको बैंकका अधिकारीले बताए ।

यस्तै तीन अर्ब नाफा कमाउने बैंकमा अर्को सरकारी कृषि विकास बैंक रहनेछ । नबिल र नेपाल इन्भेस्टमेन्टको नाफा तीन अर्बभन्दा केही कम हुनेछ । राष्ट्रिय वाणिज्य तथा एभरेस्ट बैंकको नाफा दुई अर्ब कट्नेछ ।

बैंक अधिकारीहरूका अनुसार सञ्चालनमा रहेका २८ वटा वाणिज्य बैंकमा एक अर्बभन्दा बढी नाफा गर्ने बैंकको संख्या यस वर्ष २० वटा पुग्नेछ । अर्ब नाफा नकटाउने बैंकमा न्यूनतम ३५ देखि ८० करोडसम्म नाफा गर्ने देखिएको छ ।

बैंकहरूको नाफाको स्थिति मूल्यांकन गर्ने हो भने गत आर्थिक वर्षमा भारतले लगाएको नाकाबन्दीको असर नपरेको देखिन्छ । नाकाबन्दीका कारण गत वर्ष आर्थिक वृद्धिदर ०.७७ प्रतिशत थियो ।

पहिलोपटक एक अर्ब नाफा कमाएको सानिमा बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत भुवन दाहाल ब्याजदर अन्तर (स्प्रेड) बढेका कारण नाफा बढाउन सहज भएको बताउँछन् । ‘राष्ट्रबैंकले तोकेको अनुपातमा ब्याजदर अन्तर रहे पनि अघिल्लो वर्ष ब्याजदर अन्तर घटेको छ', उनले भने । दाहालका अनुसार सानिमा बैंकको आर्थिक वर्ष २०७१/७२ मा स्प्रेडदर ३.९१ प्रतिशत थियो भने आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा त्यो बढेर ४.४ प्रतिशतमा छ । यस्तै वित्तीय विवरण प्रकाशित गरेको अर्को बैंक सिटिजन्स र एनआईसी एसियाको स्प्रेडदर अघिल्लो वर्षको तुलनामा घटेको छ ।

नाकाबन्दीका बेला पनि बैंकहरूको नाफाको वृद्धिलाई विश्लेषण गर्दा सञ्चालनमा रहने सबै बैंकको नाफा दुई वर्षपछि एक अर्ब सहज रूपमा कट्ने देखिन्छ । ‘नाकाबन्दी खुलेपछि कर्जाको मागमा धेरै वृद्धि भएको थियो', सानिमाका सीईओ दाहालले भने ।

पुस मसान्तसम्ममा बैंकहरूको कर्जा वृद्धिदर अघिल्लो वर्षको तुलनामा ६ प्रतिशतमात्र बढेको थियो । नाकाबन्दी खुलेसँगै कर्जाको मागमा भएको वृद्धिका कारण आर्थिक वर्षको अन्त्यमा आउँदा बैंकहरूको कर्जाको वृद्धिदर १८ प्रतिशत पुगेको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो तथ्यांक १७ प्रतिशत थियो ।

विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीको नाफामा पनि नाकाबन्दीको असर खासै नपर्ने देखिन्छ । नयाँ आर्थिक वर्ष सुरु भएसँगै बैंक तथा वित्तीय संस्थाको नाफा बढ्ने तथ्यांक सार्वजनिक हुन थालेपछि यसको असर सेयर बजारमा पनि पर्न थालेको छ ।

राष्ट्रबैंकले २०७४ असार मसान्तभित्र वाणिज्य बैंकको आठ अर्ब, राष्ट्रिय स्तरका विकास बैंकको साढे दुई अर्ब तथा फाइनान्स कम्पनीले ८० करोड चुक्ता पुँजी पुर्‌याउनुपर्ने नीति बनाएको छ । यसले गर्दा लगानीकर्तालाई बोनस र हकप्रद सेयर दिनुपर्ने भएका कारण लगानीकर्ताको आकर्षण बढेको छ ।